ادعای شاخ‌دار اثبات اثر میدان شعوری در درمان سرطان کبد

در هفته پایانی مهرماه ۱۴۰۳، بار دیگر محمدعلی طاهری و عرفان حلقه، مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت. الهام مدرسی، هنرمند و فعال سیاسی که پس از دستگیر شدن به‌دنبال اعتراضات سال ۱۴۰۱، در زندان کچویی در خطر «ازدست‌دادن کبد» قرار داشت، با بازنشر پستی از اینستاگرام محمدعلی طاهری درباره «اثر میدان شعوری بر درمان سرطان کبد» مدعی شد:

این بزرگترین تحول در دنیای درمان سرطان هست که بدون دارو و مداخله شیمیایی یا فیزیکی می‌توانیم شاهد درمان باشیم. با این آزمایش در آزمایشگاه، تکرارپذیری این درمان به ثبت رسیده‌است.

تصویری که خانم الهام مدرسی استوری کرده، پست ویدیویی ۶ دقیقه‌ای از حساب کاربری محمدعلی طاهری است که به صورت زنده از اینستاگرام او منتشر شده‌بود. طاهری در این ویدیو می‌گوید:

محققین کازمو اینتل، تحقیقی را روی سرطان کبد در موش انجام داده‌اند … آقای پوریا سعیدلو، این مقاله رو پرزنت کرده‌است…
[توضیحات سعیدلو] … مقاله‌ای از کازمو اینتل در رابطه با سرطان کبد در دو کنفرانس ILCA و کانادا پرزنت کردم. این تحقیق در رابطه با اثر میدان شعوری بر یک نوع رایج سرطان کبد است. این آزمایش روی موش‌ها انجام شده‌است. موش‌ها به چهار گروه تقسیم شدند و طی دوره هفت‌ماه کشته‌شدند و سپس مورد آزمایش قرار گرفتند.
یک ماده سرطان‌زا به موش‌های تزریق شد… البته چهار گروه است … گروه پرونشن (پیشگیری - Prevention) که قبل از تشکیل تومور برای لحظه‌ای تحت میدان شعوری قرار گرفته‌اند و گروه تریتمنت (درمان - Treatment) که بعد از تشکیل تومور برای یک لحظه تحت میدان شعوری قرار گرفته‌اند... نتایج بسیار خوبی رو داشتیم توی تصویر میزانی از این بررسی‌ها و آمار کمیتی رو که اینجا مشاهده کردیم وجود دارد که تاثیر میدان شعوری را در مراقبت کردن در برابر آثار تخریبی ماده سرطان‌زا را نشان می‌دهد و این تصاویر بافت‌شناسی هم نشان می‌دهد که میدان شعوری توانسته آثار تخریبی این ماده را کاهش دهد.
[طاهری در ادامه می گوید] … تحقیقات دیگری هم در دانشگاه تورنتو و هم‌زمان در یکی دیگر از دانشگاه‌های آمریکا در دست اقدام است که متعاقبا نتایج حاصله را با آماده‌شدن مقاله خدمت شما دوستان عزیز خواهیم داد.

فردی که در ویدیو دیده می‌شود، با نام «پوریا سعیدلو» خود را در لینکدین دانشجوی دوره دکتری «مهندسی شیمی» در دانشگاه تورنتو و مدیرعامل یک شرکت کابینت‌سازی در ونکوور معرفی می‌کند. او در اینستاگرام خود یک هایلایت از چهار استوری مربوط به همین رویداد را منتشر کرده‌است.

اما این ادعا چقدر صحت دارد؟ آیا «میدان شعوری» توانسته است، باعث پیشگیری و درمان سرطان کبد در موش‌ها بشود؟ آیا پوریا سعیدلو، محقق دانشگاه تورنتو است که این عملکرد یک روش درمانی را برای سرطان کبد به وسیله میدان شعوری را نشان داده است؟

اعتبار گفته‌های محمدعلی طاهری و موسسه کازمو اینتل چقدر است؟

محمدعلی طاهری، براساس ادعای خودش «مکتب عرفان کیهانی حلقه» را سال ۱۳۵۷ در یک «کشف و شهود» شخصی، پایه‌گذاری کرده‌است. تا اینجای این ادعا، امری شخصی و احساس درونی و غیرقابل فکت‌چک است. اما مساله از آنجایی جدی می‌شود که این کشف و شهود شخصی، منجر به ارائه اطلاعات نادرست، بی‌اعتبار و گمراه‌کننده در زمینه پزشکی و درمان می‌شود. این موضوع به‌خصوص برای بیماران دچار بیماری‌های سخت و لاعلاج ممکن است بسیار خطرناک باشد.

فکت‌نامه در آبان سال ۱۴۰۰ که «محمدعلی طاهری» مصاحبه مفصلی با تلویزیون ایران اینترنشنال انجام داده‌بود، ضمن راستی‌آزمایی ادعاهای او با عناوین مختلف فرادرمانی، سایمنتولوژی، عرفان حلقه، شعور کیهانی و … سابقه رسمی موسساتی مانند کازمو اینتل را بررسی کرده و نشان داده بود که این شرکت، یک موسسه تحقیقاتی ثبت‌شده در استان انتاریو نیست و یک شرکت سهامی خاص کوچک (Non-distributing corporations with 50 or fewer shareholders) است.

در فکت‌نامه همچنین در گزارشی درباره «طب ارتعاشی» و «انرژی درمانی» گفته شد که با وجود تکذیب‌های محمدعلی طاهری، براساس تقسیم‌بندی مرکز ملی سلامت مکمل و یکپارچه (NCCIH) ایالات متحده «هر روشی که مدعیست یک منبع خارجی از انرژی، میدان یا هر چیز دیگری خارج از بدن بیمار و در جایی دیگر مانند بدن انسانی دیگر یا طبیعت و کائنات و … وجود دارد و به طریقی می‌توان آن منبع انرژی را به داخل بدن بیمار هدایت کرده و نتایج مثبتی در سلامت فیزیکی و روانی او گذاشت» در دسته انرژی درمانی قرار می گیرد. هیچ شاهدی بر موثر بودن این ادعاها در درمان وجود ندارد و همگی شبه‌علم هستند.

طاهری، پس از خروج از ایران و اقامت در کانادا تلاش بسیاری کرده که با استفاده از روش‌های علمی، صحت ادعاهای خود را اثبات کند. در سایت موسسه کازمو اینتل بیش از ۴۰ عنوان مقاله منتشر شده که تنها یکی از آنها سال ۲۰۲۰ در یک ژورنال آنلاین غیر تخصصی مورد همتاداوری آزاد (Open Peer-review) قرار گرفته‌است. عنوان این مقاله این است:

Alleviative effects of Faradarmani Consciousness Field on Triticum aestivum L. under salinity stress.

گیاه Triticum aestivum در حقیقت اسم علمی «گندم» است. به عبارت بهتر این مقاله مدعیست که «می‌توان با فرادرمانی در شوره‌زار گندم کاشت». چنین کشفی، اگر حقیقت داشت بسیار بسیار مهم بوده و می‌تواند تاریخ کشاورزی را متحول کرده و بشریت را همیشه از مساله «گرسنگی» رها کند. پژوهشگران، هزینه‌های زیادی را صرف تحقیقات ژنتیکی روی بذر ها با هدف رسیدن به گیاهان مقاوم در برابر شوری می‌کنند. 

در سایت و شبکه‌های اجتماعی موسسه کازمو اینتل، اثری از تحقیق همتاداوری شده یا کارآزمایی‌های بالینی در مورد ادعای رابطه «میدان شعوری با پیشگیری و درمان سرطان کبد» وجود ندارد که بتوان با مطالعه آن گفت که این ادعا بر چه اساسی است. اصلا از این ادعا، هیچ مدرک و مستندی نه از سوی آقای طاهری و نه آقای سعیدلو و نه هیچ موسسه دیگری به هیچ مرجع علمی ارائه نشده که برای راستی‌آزمایی در دسترس باشد.

علاقه‌مندان به مسايل شبه‌علم می‌توانند برای توضیحات دقیق فنی به پست دکتر کیارش آرامش با عنوان «فرادرمانی یا حلقه شبه‌علم و خرافات بر گردن عرفان» مراجعه کنند.

اما حداقل می‌توان گفت آن‌طور که ادعا شده که با استفاده از میدان شعوری در برابر نوعی از سرطان کبد «بدون دارو و مداخله شیمیایی یا فیزیکی می‌توانیم شاهد درمان باشیم» خود به‌اندازه کافی به دلایل منطقی نادرست است که نشان «شاخ‌دار» بگیرد. زیرا برای درمان سرطان، باید بافت و توده سرطانی، از بین برود. به‌هرحال بافت و توده سرطانی، جسمی فیزیک است که از ساختارهای شیمیایی تشکل شده‌است . بنابراین بافت سرطانی باید به روش فیزیکی جدا شود، یا به روش‌های شیمیایی یا فیزیکی (مثلا پرتوی) تغییر پیدا کرده و دفع شود یا ترکیبی از هر دو روش. اگر «میدان شعوری» می‌تواند بافت سرطانی را از بین ببرد، باید به‌نوعی با ماده تعامل کند و باعث مرگ سلول سرطانی شده و بقایای آن دفع شود. این یک مداخله فیزیکی و شیمیایی است. برای همین هم قابل اندازه‌گیری است.  نمی‌شود یک بافت و توده سرطانی، بدون مداخله روش‌های شیمیایی یا فیزیکی از بین برود. با قوانین اساسی طبیعت ناسازگار است.

لازم به ذکر است که سایر ادعاهای اخیر آقای طاهری  که در حساب‌های کاربری وابسته به او در شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شود در مورد عملکرد «میدان شعوری» در فیزیک ذرات بنیادی، هوش مصنوعی و شبیه‌سازی مونت‌کارلو، تولید اعداد تصادفی و … همگی نادرست است که چون به حوزه سلامت مربوط نمی‌شود، بیش از وارد آنها نمی‌شویم.

پوریا سعیدلو کیست؟ و تحقیق ارائه‌شده چقدر اعتبار دارد؟

فردی که در ویدیو دیده می‌شود، با نام «پوریا سعیدلو» خود را در لینکدین دانشجوی دوره دکتری «مهندسی شیمی» در دانشگاه تورنتو و مدیرعامل یک شرکت کابینت‌سازی در ونکوور معرفی می‌کند. او در اینستاگرام خود یک هایلایت از چهار استوری مربوط به همین رویداد را منتشر کرده‌است. در سایت Researchgate پروفایلی از سعیدلو وجود دارد که او را دانشجوی فوق‌لیسانس دانشکده علم مواد دانشگاه تورنتو معرفی می‌کند که با مندرجات لینکدین او (فارغ‌التحصیلی در مهندسی مواد در جولای ۲۰۲۳) هم‌خوانی دارد اما هیچ مستند علمی در این پروفایل نمایه نشده‌است.

پوریا سعیدلو که در این پروژه به‌عنوان محقق معرفی شده، پیش از این با موسسه کازمو اینتل همکاری‌هایی دیگری هم داشته از جمله به همراه نویسندگان مقاله «تاثیر فرادرمانی در تنش شوری بر گندم» پوستری منتشر کرده درباره «اثر میدان‌های شعوری در جذب فلزات سنگین» که نام مرکز مطالعات شعور (آگاهی) دانشگاه آریزونا روی آن درج شده و به‌نظر می‌رسد در کنفرانسی به‌نام «دانش آگاهی» ۲۲ تا ۲۴ آوریل امسال (اردیبهشت ۱۴۰۳) در توسان آریزونا برگزار شده‌است.

در سایت دانشکده مهندسی شیمی و شیمی کاربردی دانشگاه تورنتو، فهرستی از اسامی دانشجویان فعلی دوره دکتری دیده نمی‌شود. همچنین برخلاف ادعای آقای طاهری، در بخش تحقیقات این دانشکده در دانشگاه تورنتو نیز عنوانی مشابه یا نزدیک به این عنوان تحقیق وجود ندارد.

فارغ از این موضوع می‌دانیم که در روزهای ۱۷ تا ۱۹ اکتبر ۲۰۲۴ ( ۲۶ تا ۲۸ مهرماه ۱۴۰۳) کنفرانسی با عنوان «هجدهمین کنفرانس سالانه انجمن جهانی سرطان کبد» در هتل هیلتون تورنتو کانادا برگزار شد. ۱۸ تا ۲۰ اکتبر بعد نیز این کنفرانس در سطح کانادا برگزار شد. شواهد بر اساس جانمایی محل برگزاری این کنفرانس، نشان می‌دهد پوستر ادعایی (اثر میدان شعوری بر پیشگیری و درمان سرطان کبد در موش) در این کنفرانس به نمایش در آمده است. هرچند هیچ اسمی از دانشگاه تورنتو در آن ذکر نشده و وابستگی همه نویسندگان این پوستر، به موسسه کازمو اینتل برمی‌گردد (اسامی مندرج در ردیف دوم). 

لینک فایل pdf پوستر

در تصاویری که پوریا سعیدلو در استوریش منتشر کرده پوستر ارائه شده، یک بار با شماره ۲۲ و یک بار با شماره ۱۲۴ مشخص شده‌است. ممکن است یکی از شماره‌ها برای کنفرانس بین‌المللی و دیگری برای کنفرانس کانادایی باشد. 

با این حال بر اساس جدول برنامه‌های منتشر شده این کنفرانس، محل ارائه پوسترها، در محلی باز است (در هر دو تصویر بالا دیده می‌شود). اما هنگامی که طاهری و سعیدلو در حال ضبط لایو اینستاگرام هستند، در محل اصلی نمایش پوسترهای کنفرانس نیستند زیرا در ویدیو بالا، زیر پوستر دیوار دیده می‌شود.

متاسفانه نه در سایت کنفرانس بین‌المللی و نه در سایت کنفرانس کانادایی، اطلاعاتی در مورد داوری علمی پوسترهای ارائه‌شده در این کنفرانس موجود نیست و تنها پوسترهای برگزیده رویداد بین‌المللی، معرفی شده‌اند. به هرحال به نظر نمی‌رسد پوستر میدان شعوری توجه متخصصان سرطان کبد را جلب کرده‌باشد.

در هر صورت، هیچ مدرک و مستندی نه از سوی آقای طاهری و نه آقای سعیدلو و نه هیچ موسسه دیگری به هیچ مرجع علمی ارائه نشده که برای راستی‌آزمایی در دسترس باشد.

در هفته پایانی مهرماه ۱۴۰۳، بار دیگر محمدعلی طاهری و عرفان حلقه، مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت. الهام مدرسی، هنرمند و فعال سیاسی که پس از دستگیر شدن به‌دنبال اعتراضات سال ۱۴۰۱، در زندان کچویی در خطر «ازدست‌دادن کبد» قرار داشت، با بازنشر پستی از اینستاگرام محمدعلی طاهری درباره «اثر میدان شعوری بر درمان سرطان کبد» مدعی شد: «این بزرگترین تحول در دنیای درمان سرطان هست که بدون دارو و مداخله شیمیایی یا فیزیکی می‌توانیم شاهد درمان باشیم. با این آزمایش در آزمایشگاه، تکرارپذیری این درمان به ثبت رسیده‌است.»

تصویری که خانم الهام مدرسی استوری کرده، پست ویدیویی ۶ از حساب کاربری محمدعلی طاهری است که مدعی شده‌بود محققان موسسه «کازمو اینتل» توانسته‌اند با استفاده از میدان شعوری، نوعی از سرطان رایج کبد را در موش‌ها درمان کنند.

فردی که به عنوان محقق معرفی می‌شود «پوریا سعیدلو» خود را در لینکدین دانشجوی دوره دکتری «مهندسی شیمی» در دانشگاه تورنتو و مدیرعامل یک شرکت کابینت‌سازی در ونکوور معرفی می‌کند.

در سایت و شبکه‌های اجتماعی موسسه کازمو اینتل، اثری از تحقیق همتاداوری شده یا کارآزمایی‌های بالینی در مورد ادعای رابطه «میدان شعوری با پیشگیری و درمان سرطان کبد» وجود ندارد که بتوان با مطالعه آن گفت که این ادعا بر چه اساسی است. 

از این ادعا، هیچ مدرک و مستندی نه از سوی آقای طاهری و نه آقای سعیدلو و نه هیچ موسسه دیگری به هیچ مرجع علمی ارائه نشده که برای راستی‌آزمایی در دسترس باشد.

پوریا سعیدلو که در این پروژه به‌عنوان محقق معرفی شده، پیش از این با موسسه کازمو اینتل همکاری‌هایی دیگری هم داشته از جمله به همراه نویسندگان مقاله «تاثیر فرادرمانی در تنش شوری بر گندم» پوستری منتشر کرده درباره «اثر میدان‌های شعوری در جذب فلزات سنگین» که نام مرکز مطالعات شعور (آگاهی) دانشگاه آریزونا روی آن درج شده و به‌نظر می‌رسد در کنفرانسی به‌نام «دانش آگاهی» ۲۲ تا ۲۴ آوریل امسال (اردیبهشت ۱۴۰۳) در توسان آریزونا برگزار شده‌است.

برخلاف ادعای آقای طاهری، در بخش تحقیقات این دانشکده در دانشگاه تورنتو نیز عنوانی مشابه یا نزدیک به این عنوان تحقیق وجود ندارد.

پوستر ادعایی (اثر میدان شعوری بر پیشگیری و درمان سرطان کبد در موش) در «کنفرانس سالانه انجمن جهانی سرطان کبد» در هتل هیلتون تورنتو به نمایش در آمده است. هرچند هیچ اسمی از دانشگاه تورنتو در آن ذکر نشده و وابستگی همه نویسندگان این پوستر، به موسسه کازمو اینتل برمی‌گردد. 

بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی که «محققی توانسته تکرارپذیری روش محمدعلی طاهری (میدان شعوری) را برای درمان سرطان کبد بدون دارو و مداخله شیمیایی اثبات کند» نشان شاخ‌دار می‌دهد.