ادعای شاخدار درباره سهم ۷۵درصدی افغانستانی‌ها از زایمان‌های تهران و حاشیه

برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی، در روزهای اخیر با انتشار تصویری از یک باکس خبری سایت اقتصاد نیوز از بالا بودن آمار زایمان مهاجران افغانستانی در ایران هشدار داده‌اند. در این تصویر نوشته شده «سهم ۷۵درصدی زنان افغانستانی از زایمان‌های پایتخت و حاشیه تهران»

به عنوان نمونه می‌توان به توییت پربازدید کاربری اشاره کرد که با استناد به این تصویر و شرح تجربه شخصی‌اش در یک بیمارستان نسبت به آمار بالای زادوولد مهاجران افغانستانی در ایران اظهار نگرانی کرده است.

بررسی صحت و سقم تجربه شخصی نویسنده این توییت ممکن نیست، اما می‌توان خبر منتشر شده در سایت اقتصاد نیوز را جست‌وجو و درستی‌سنجی کرد. 

این گزارش یک سال پیش در سایت اقتصادنیوز منتشر شده است. منبع اصلی این گزارش و سایر گزارش‌های مشابهی که در سایت‌های خبری منتشر شده‌اند، سرمقاله روز ۱۸ فروردین ۱۴۰۱ روزنامه جمهوری اسلامی، با عنوان «شکست کامل سیاست تطهیر» است که به قلم مسیح مهاجری مدیرمسئول این روزنامه منتشر شده است. 

این مقاله بعد از حمله دو تبعه افغانستانی به دو طلبه در مشهد و در انتقاد از حضور پرتعداد مهاجران افغانستانی در ایران نوشته و در آن گفته شده: 

«جمعیت افغان‌‌ها در ایران به مرز ۸ میلیون نفر رسیده و روزانه حداقل ۱۰هزار نفر به صورت قانونی و غیرقانونی وارد کشور می‌شوند. برخلاف تصور مسئولین در زمینه باز نگه داشتن مرزها و صدور ویزای بین ۵ تا ۷ هزار در روز برای افغان‌ها، اکثریت افغان‌های ساکن و ورودی را افغان‌های پشتو زبان تشکیل می‌دهند که نرخ زاد و ولد آنها بین ۴/۷ تا ۵/۲ درصد است. براساس گزارش‌ها، تنها در بیمارستان‌های تهران و شهرستان‌های اطراف تهران، بین ۵۰ تا ۷۵ درصد زایمان‌‌ها توسط زنان افغان است…»

برخی از این ادعاها از جمله جمعیت ۸ میلیون نفر مهاجران افغانستانی پیش‌تر درستی‌سنجی و رد شده‌اند.

اما آیا آمار ارائه شده درباره نسبت زایمان زنان افغانستانی ساکن پایتخت به نسبت زنان ایرانی درست است؟ 

تا آنجایی که ما در گزارش‌های سازمان ثبت احوال، وزارت بهداشت و مرکز آمار ایران جست‌وجو کردیم، آمار زایمان و زادوولد به تفکیک تابعیت پیدا نکردیم. اما می‌توان با استفاده از داده‌های «میزان موالید کل کشور» برآوردی از نسبت زاد و ولد زنان ایرانی و زنان تبعه خارجی در کل کشور و استان تهران به دست آورد. 

بر اساس این گزارش میزان موالید خام در سال ۱۴۰۰ برای کل جمعیت ایران ۱۴ و برای جمعیت ایرانی ۱۳/۳ تولد به ازای هر هزار نفر محاسبه شده است. برای تهران نیز میزان موالید خام برای کل استان ۱۱/۹ و برای جمعیت ایرانی ساکن استان ۱۰/۵ تولد به ازای هر هزار نفر محاسبه شده است. 

اگر این ارقام را به نسبت برآورد جمعیت کل کشور و استان تهران در سال ۱۴۰۰ مقایسه کنیم می‌توانیم تقریبی از آمار تولد نوزادان ایرانی و اتباع خارجی به دست آوریم. 

بر اساس برآوردهای جمعیتی مرکز آمار در سال ۱۴۰۰ جمعیت کل کشور حدود ۸۴ میلیون و ۵۵ هزار نفر و جمعیت استان تهران حدود ۱۴ میلیون و ۳۳ هزار نفر است. بر این اساس تعداد کل زایمان‌های ثبت شده اتباع خارجی به نسبت کل زایمان‌ در کل کشور حدود ۵ درصد و در استان تهران حدود ۱۰ درصد است.

در شبکه‌های اجتماعی شایعه شده سه چهارم زایمان‌های تهران و حاشیه تهران مربوط به زنان افغانستانی است. 

منبع این شایعه سرمقاله پارسال روزنامه جمهوری اسلامی به قلم مسیح مهاجری است که بعد از حمله دو تبعه افغانستانی به دو طلبه در مشهد نوشته شده.

در این مقاله به نقل از «گزارش‌ها» نامعلومی گفته شده در بیمارستان‌های استان تهران بین ۵۰ تا ۷۵ درصد زایمان‌‌ها توسط زنان افغان است. به عبارتی از هر ۲ تا ۳ زایمان در تهران، به جز یک مورد، بقیه تبعه افغانستانی‌اند. 

معلوم نیست اشاره آقای مهاجری به کدام «گزارش» است، اما آنچه گفته شده اختلاف بسیار زیادی با آمارهای رسمی دارد. 

طبق آمار رسمی میزان موالید خام برای کل جمعیت استان تهران (شامل ایرانی و اتباع خارجی) ۱۱/۹ و برای جمعیت ایرانی ساکن تهران ۱۰/۵ تولد به ازای هر هزار نفر جمعیت است. با احتساب جمعیت سال ۱۴۰۰ آمار تولد نوزادان کل اتباع خارجی در کل کشور حدود ۵ درصد و در تهران حدود ۱۰ درصد کل تولدها است. 

با این اوصاف فکت‌نامه به این ادعا که «۷۵ درصد زایمان‌های تهران و حاشیه تهران مربوط به زنان افغانستانی است» نشان شاخ‌دار می‌دهد.