جمعیت سالمند ایران در ۲۰ سال آینده

حسین فرشیدی، معاون وزیر بهداشت، روز نهم مهر ۱۴۰۲، در پیامی به مناسبت روز جهانی سالمند، گفته است: «نسبت جمعیت سالمند در طی حدود ۲۰ سال آینده، از ۱۰ درصد به ۲۰ درصد و جمعیت سالمند ۲ برابر خواهد شد».

محتوای این پیام تحلیل ابعاد اجتماعی افزایش نسبت سالمندی در ایران است که در پژوهشی پژوهشی با عنوان «ترتیبات زندگی سالمندان ایرانی و هم‌بسته‌های اجتماعی‌جمعیتی آن» به طور مفصل به آن پرداخته شده است. نسخه کامل این پژوهش بهار امسال در مجله تخصصی سالمند در مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی منتشر شده است.

معتبرترین مرجع برای درستی‌سنجی این گفته، برآورد جمعیتی مرکز آمار ایران است که آخرین بار در آبان ماه ۱۴۰۰ به‌روز شده است.

در این برآورد، شش سناریو بر اساس تغییرات میزان کل باروری، از ۱/۳ تا ۲/۵ فرزند به ازای هر زن، در نظر گرفته شده و بر این اساس جمعیت ایران در فاصله ۱۴۲۰ تا ۱۴۲۵، بسته به افزایش یا کاهش میزان زادوولد بین ۹۱ تا ۹۶ میلیون نفر پیش‌بینی شده است.

از این شش سناریو، ترکیب سنی جمعیت بر اساس سناریوی کاهش جمعیت بر اساس سناریوی اول، یعنی کاهش شیب ملایم باروری در حد ۱/۶ فرزند به ازای هر زن نیز ارائه شده که به نظر می‌رسد محتمل‌ترین سناریوی محتمل مرکز آمار از تغییر و تحولات جمعیتی در سال‌های آینده است.

اگر مبنای سالمندی را سن بالای ۶۵ سال در نظر بگیریم، پیش‌بینی می‌شود جمعیت سالمندان در سال ۱۴۲۰ به ۱۲ میلیون و ۴۹۶ هزار نفر برسد. این رقم دقیقا ۲/۲ برابر جمعیت سالمند (بالای ۶۵ سال) در سال ۱۴۰۰ است.

اگر مبنای تعریف سالمندی را بالای ۶۰ سال در نظر بگیریم در این صورت جمعیت سالمند با رشد ۲/۱ برابری از حدود ۸ میلیون و ۸۶۱ هزار نفر در سال ۱۴۰۰ تا ۲۰ سال آینده از ۱۸ میلیون و ۸۸۰ هزار نفر خواهد گذشت.

در سال ۱۴۰۰ نسبت جمعیت بالای ۶۵ سال به کل جمعیت حدود ۷ درصد و نسبت جمعیت بالای ۶۰ سال حدود ۱۱ درصد است.

در سال ۱۴۲۰ نسبت جمعیت بالای ۶۵ سال به کل جمعیت حدود ۱۴درصد و نسبت جمعیت بالای ۶۰ سال حدود ۲۰ درصد خواهد رسید.

با این اوصاف فکت‌نامه به این گفته معاون وزیر بهداشت که «جمعیت سالمند طی ۲۰ سال آینده دو برابر خواهد شد» نشان «درست» می‌دهد.