آیا نرخ رشد جمعیت تا سال ۱۴۳۰ صفر می‌شود؟

مهدی حسین‌زاده یزدی، سرپرست امور فرهنگی، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه، روز ۲۷ شهریور ۱۴۰۲ در نشست بررسی مهم‌ترین چالش‌های جمعیتی ایران که در سازمان برنامه و بودجه برگزار شد، گفت: «نرخ رشد جمعیت تا سال ۱۴۳۰ صفر می‌شود». او در این نشست اظهار داشت: «از دهه ۳۰ به بعد (تا سال ۱۴۳۰) رشد جمعیت کشور صفر خواهد شد و بعد از آن نیز نزولی می‌شود و باید این موضوع مورد بررسی قرار گیرد که مشکل کجاست و باید چه کنیم».

مرکز آمار ایران در تازه‌ترین برآورد جمعیتی (دانلود فایل اکسل)، شش سناریو را برای پیش‌بینی جمعیت ایران تا سال ۱۴۳۰ در نظر گرفته است.

سناریوی اول: کاهش نرخ باروری با شیب ملایم باروری ۱/۶

سناریوی دوم: جبران کاهش باروری پس از کرونا و ادامه شیب ملایم

سناریوی سوم: تثبیت باروری ۱/۷

سناریوی چهارم: کاهش باروری ۱/۳

سناریوی پنجم: افزایش باروری ۲/۱

سناریوی ششم: افزایش باروری ۲/۵

بر اساس برآورد کارشناسان مرکز ملی آمار ایران که در نمودار زیر مشخص است، رشد جمعیت ایران در سال ۱۴۳۰ در هر شش سناریو زیر یک درصد و در سه سناریو منفی خواهد بود.

بر اساس برآوردهای مرکز آمار بسته به تحقق هر کدام از سناریوها جمعیت ایران در سال ۱۴۳۰ خورشیدی بین ۹۰ تا ۱۰۲ میلیون نفر خواهد بود.

بر اساس آخرین آمار موجود، میزان باروری کل در سال ۱۴۰۰ برای کل جمعیت ساکن ایران ۱/۷۴ فرزند به ازای هر زن و برای جمعیت ایرانی ۱/۶۵ فرزند به ازای هر زن ۱۵ تا ۴۹ سال است. با این وجود با فرض تداوم این نسبت، سناریوی سوم محقق خواهد شد، یعنی نرخ رشد جمعیت تا سال ۱۴۳۰ نزدیک به صفر می‌رسد، اما زیر صفر نخواهد رسید. البته اگر روند کاهش زادوولد ادامه داشته باشد، در این صورت باید منتظر ماند که در سال‌های نزدیک به ۱۴۳۰ نرخ رشد جمعیت به زیر صفر کاهش پیدا کرده و جمعیت ایران روند نزولی پیدا کند.

مهدی حسین‌زاده یزدی، سرپرست امور فرهنگی، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه، مدعی است: «نرخ رشد جمعیت تا سال ۱۴۳۰ صفر می‌شود».

بر اساس آخرین‌ برآوردهای مرکز آمار ایران در ۳ سناریو از ۶ سناریوی فرضی درباره میزان زاد و ولد در سال‌های آینده، نرخ رشد جمعیت ایران تا سال ۱۴۳۰ آینده منفی خواهد شد.

اما اگر نرخ باروری در حد فعلی، یعنی ۱/۷ فرزند به ازای هر زن باقی بماند، تا ۲۸ سال آینده نرخ رشد جمعیت همچنان مثبت خواهد بود، اما اگر روند کاهش باروری تداوم داشته باشد، نرخ رشد جمعیت در حوالی سال ۱۴۳۰ منفی خواهد شد، یعنی فرایند کاهش جمعیت در ایران آغاز خواهد شد.

بر اساس سناریوهای ۶ گانه جمعیت ایران در سال ۱۴۳۰ بین ۹۰ تا ۱۰۲ میلیون خواه بود.

بنابراین «فکت نامه» به این گفته مهدی حسین‌زاده یزدی، سرپرست امور فرهنگی، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه، مبنی بر اینکه: «نرخ رشد جمعیت تا سال ۱۴۳۰ صفر می‌شود» نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.