ادعای شاخدار وزیر ارتباطات درباره قطع اینترنت در سال ۱۴۰۱

عیسی زارع پور، روز یک‌شنبه ۶ فروردین ۱۴۰۲، در گفتگویی درباره قطع اینترنت در سال ۱۴۰۱ مدعی شد:

«هیچ قطعی از قبل برنامه‌ریزی شده‌ای نداشتیم که بخواهیم از قبل اطلاع‌رسانی کنیم و بحث فنی همیشه بوده‌است، اما در تلاشیم این قطعی‌ها را به حداقل برسانیم.»

او در توضیح این ادعا به نحوه مانیتورینگ شبکه در اتاقش اشاره کرده و گفته:

«داشبوردها و مانیتورهایی در اتاق بنده است که در لحظه وضعیت ارتباطات را مشاهده می‌کنم و اگر در حد یک صدم لینک هایی در کشور قطع باشد، در لحظه اطلاع رسانی انجام می‌شود.»

زارع‌پور این ادعاها در رد اخبار قطعی اینترنت «برخی سایت‌های غیرمستند که مردم را نگران می‌کنند» عنوان کرده‌است. 

وضعیت اینترنت ایران در سال ۱۴۰۱ چگونه بود؟

در سال ۱۴۰۱ و طبق گزارش‌های مختلفی که از سوی نهاد‌های ناظر بر کیفیت ارتباطات دیجیتال مانند NetBlocks و OONI منتشر شده کاربران ایرانی بارها شاهد انواع اختلال‌ در برقراری ارتباط با شبکه بین‌المللی اطلاعات بودند؛ با این تفاوت که در سال گذشته بر خلاف آبان ۱۳۹۸ که اکثر کاربران با قطع کامل ارتباط با شبکه جهانی اطلاعات مواجه شده بودند این‌بار کاربران به صورت گزینشی، بر اساس منطقه و شهر و استان و در زمان‌های متفاوت با قطع اینترنت مواجه شدند. حتی وزارت ارتباطات نرم‌افزاری توسعه داده که می‌تواند به‌طور اختصاصی اینترنت یک کاربر را قطع کند (به نسل ۲ ببرد).

در ادامه به برخی آن‌ها اشاره می‌کنیم

۱- قطع گسترده اینترنت در بهار ۱۴۰۱ 

در اردیبهشت ۱۴۰۱ اخباری با عنوان «قطع اینترنت» موبایل در اهواز و چند شهر دیگر در خوزستان در اعتراض به سهمیه‌بندی و گران شدن نان منتشر شد. وب‌سایت جماران به نقل از خبرنگار محلی خود در گزارشی با عنوان جزییات قطع اینترنت در خوزستان، تاکید کرد که تا کنون هیچ مقام مسئولی در خصوص این وضعیت توضیحی نداده است

«از ظهر روز جمعه ۱۶ اردیبهشت اینترنت همراه(موبایل) در اهواز، سوسنگرد، شادگان و حمیدیه قطع شده است.در برخی دیگر از شهرهای خوزستان اینترنت موبایل همراه با اختلال همراه است.
گرچه اینترنت ثابت خانگی متصل است اما سرعت آن  نیز کمتر از سرعت همیشگی بوده و کٌند بوده است. تا روز شنبه حتی امکان دسترسی به اینترنت داخلی نیز وجود نداشته است و برنامه‌های چون اسنپ یا سایت‌های داخلی در دسترس نبوده است.
از شامگاه شنبه تنها اینترنت داخلی متصل شده است و سایت‌های داخلی با دامنه ir در دسترس بوده است و هیچ کدام از سایت‌های جهانی یا پیام‌رسان هایی همچون واتساپ در دسترس نیست. تاکنون هیچ مقام مسئولی در خصوص وضعیت اینترنت موبایل در خوزستان توضیحی ارائه نداده است با این حال در خبرهای غیر رسمی منتشر شده در فضای مجازی عنوان شده است که قطعی اینترنت موبایل در خوزستان به دلیل انتشار فراخوان اعتراض به گرانی بوده است.
در اهواز تجمع اعتراضی بزرگی مشاهده نشد و تنها سوزاندن لاستیک در برخی بلوارهای اصلی شهر از جمله بلوار کوت عبدالله دیده شده است.»

همزمان احمد وحیدی وزیر کشور مدعی شد که «قطع اینترنت در خوزستان شایعه است». ادعایی که ما در فکت‌نامه به آن نشان شاخ‌دار دادیم.

به گزارش فیلتربان این قطعی و خاموشی اینترنت محدود به خوزستان نماند و از ۱۶ اردیبهشت تا ۲۶ روز به تدریج به دست‌کم ۳۲ استان گسترش یافت. قطع اینترنت و کاهش عمدی سرعت آن همزمان با برخی اعتراضات مردمی به دلیل افزایش قیمت مواد غذایی و فروریختن مرگبار برج ده طبقه متروپل در آبادان که در دست ساختمان بود به وقوع پیوست.

۲- قطع اینترنت در اعتراضات سراسری پس از کشته شدن مهسا امینی

در پاییز ۱۴۰۱ و همزمان با شروع اعتراضات در نقاط مختلف کشور به کشته‌شدن مهسا امینی بسیاری از شهرهای کشور با قطع اینترنت و انواع اختلال‌ها مواجه شدند. نت بلاکس که به مانیتور شبکه جهانی اینترنت، امنیت سایبری و حقوق دیجیتال می‌پردازد گزارش‌های دقیقی قطع اینترنت در کردستان، سیستان و بلوچستان، تهران و … منتشر کرده است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم

- قطع اینترنت در کردستان:

بر اساس گزارش نت بلاکس بسیاری از شهرهای کردستان که از مراکز اصلی شکل گیری اعتراضات به مرگ مهسا امینی بودند از اولین روزهای پس از حادثه با قطعی اینترنت مواجه شدند.

- قطع خطوط موبایل 

در روز اول مهر ۱۴۰۱ نت بلاکس از قطع ناگهانی ارتباط خطوط موبایل همراه اول و رایتل خبر داد. همان روز  عیسی زارع پور در مصاحبه‌ای مدعی شده بود که در روزهای اخیر در برخی نقاط و برخی ساعات محدودیت‌های مقطعی وجود داشته که برطرف شده است و در حال حاضر شبکه ارتباطی هیچ مشکلی از منظر سرعت و کیفیت ارتباطی ندارد.

- قطع اینترنت در دانشگاه امیرکبیر

اما بر خلاف نظر وزیر ارتباطات در روز ۴ مهر ۱۴۰۱ همزمان با اعتراض دانشجویان دانشگاه امیرکبیر به مرگ مهسا امینی نت بلاکس گزارش داد که این‌بار اینترنت در محدوده این دانشگاه قطع شده است.

- قطع اینترنت در سیستان و بلوچستان:

در روز جمعه ۸ مهر ۱۴۰۱ که به جمعه سیاه زاهدان معروف شد، نت بلاکس گزارش دیگری منتشر کرد که نشان می‌داد همزمان با سرکوب معترضین توسط نیروهای امنیتی که منجر به کشته شدن چندین نفر و همچنین آتش زدن پایگاه‌های پلیس شد، در این شهر یک اختلال مخابراتی عمده منطقه‌ای به ثبت رسیده است.

- قطع اینترنت در کردستان 

در ۴ آبان ۱۴۰۱ و همزمان با چهلم مهسا امینی، نت بلاکس یک بار دیگر خبر از قطع اینترنت در سنندج و استان کردستان داد.

عیسی زارعی پور در گفتگویی مدعی شده که در سال ۱۴۰۱ قطعی اینترنت از قبل برنامه‌ریزی‌شده نداشتیم و بحث فنی همیشه بوده است. جستجو‌های ما نشان می‌دهد در سال گذشته اینترنت کاربران در ایران بارها به صورت منطقه‌ای و مقطعی و بدون اطلاع رسانی قبلی توسط نهادهای مسئول قطع شده است. قطع و اختلال گسترده  ۲۶ روزه اینترنت در بهار گذشته که از خوزستان آغاز شد و  ۳۲ استان را در بر گرفت در کنار قطع اینترنت در کردستان، تهران، زاهدان و بسیاری از شهرهای دیگر پس از اعتراضات مردمی به مرگ مهسا امینی در پاییز گذشته نشان می‌دهد که برخلاف ادعای وزیر ارتباطات در سال ۱۴۰۱ کاربران ایرانی بارها و همزمان با اعتراضات عمومی در مناطق مختلف کشور  قطع اینترنت بدون اعلام قبلی را تجربه کرده‌اند. بنابراین ما در فکتنامه به این ادعای عیسی زارع پور که در «سال ۱۴۰۱ قطعی اینترنت از قبل برنامه‌ریزی‌شده نداشتیم و بحث فنی همیشه بوده است.» نشان شاخ‌دار می‌دهد.