ادعای نادرست اینترنت رایگان موبایل استارلینک در ایران

در اینستاگرام ویدیویی منتشر شده که مدعیست با انجام تنظیماتی در گوشی - بدون اشاره به مدل خاصی - می‌توان به طور مستقیم و بی‌واسطه، در ایران به اینترنت رایگان استارلینک متصل شد. این ویدیو که با عنوان «اینترنت رایگان شد» منتشر شده، مدعیست برای اتصال به استارلینک:

کافیست گوشی را در حالت «هواپیما» قرار دهید.
سپس کد (#*#*4636#*#*) «ستاره، مربع، ستاره، مربع، چهل و شش، سی شش، ستاره، مربع، ستاره، مربع» را وارد کنید.
گزینه اطلاعات تلفن ۱ را بزنید.
توان رادیویی تلفن همراه را روشن کنید.
پس از چند روز یک کد برای شما می آید و اینترنت استارلینک شما متصل می‌شود.

در ادامه این ادعاها را بررسی می‌کنیم که آیا اتصال استارلینک به گوشی موبایل در ایران ممکن است؟ کدی که در این ویدیو ادعا شده، چه تنظیماتی را تغییر می‌دهد؟ و اینکه آیا ممکن است اتصال استارلینک مستقیم به گوشی در آینده برای کاربران ایرانی برقرار شود؟

آیا اتصال استارلینک به گوشی موبایل در ایران ممکن است؟

براساس اطلاعات منتشر شده در سایت استارلینک، خدمت «مستقیم به گوشی» (Direct-to-Cell) هم اکنون تنها در آمریکا و نیوزلند ارائه شده و در جای دیگری در دسترس نیست. براساس اعلامیه خبری شرکت اسپیس اکس، راه‌اندازی این سرویس با همکاری دو اپراتور همراه T.Mobile در آمریکا و OneNZ در نیوزلند با چالش‌های فنی و تنظیم‌گری زیادی همراه بوده‌است. 

تی‌موبایل هم در این‌باره از همکاری با اسپیس اکس در استقرار آنتن‌های موبایل فضایی (BTS‌هایی که روی ماهواره سوار می‌شوند) خبر داده و هم‌کنون در ۳۱ مارس ۲۰۲۸، تعداد ۵۵۵تای آنها را در مدار قرار داده‌است. این فرایند از آبان ۱۴۰۳ شروع شده‌است. استرالیا، کانادا، شیلی و ژاپن، پرو، سوئیس و اوکراین در مرحله تست هستند.

اینترنت استارلینک روی طیف LTE ارائه می‌شود. اما سیم‌کارت کاربر باید از اپراتورهای  طرف قرارداد در هر کشور باشد. اسپیس اکس هم در شرایط فعلی تحریم، نمی‌تواند قرارداد تجاری با اپراتورهای ایرانی (همراه اول، ایرانسل و رایتل) ببندد. بنابراین در آینده هم به نظر نمی‌رسد چنین سرویسی در ایران ارائه شود. جمهوری اسلامی ایران نیز، براساس قوانین بالادستی حاکم بر «فضای مجازی» که عموما از سوی رهبر جمهوری اسلامی، ابلاغ شده‌است، امکان ارائه چنین سرویسی را به استارلینک نمی‌دهد.

بنابراین در حال حاضر هیچ گوشی موبایلی در ایران نمی‌تواند مستقیما به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک متصل شود. هیچ گزارش یا ادعا یا تست قابل تکراری هم در این زمینه انجام نشده‌است.

در ایران فعلاً نه اپلیکیشن خاصی وجود دارد و نه گوشی‌ای که بدون دیش و روتر بتواند مستقیما به استارلینک وصل شود. هر نرم‌افزار (فایل apk) یا سخت‌افزاری (گوشی) که با این ادعا فروخته می‌شود، کلاهبرداری است و ممکن است منجر به عواقب ناگواری شود.

کدی که وارد می‌شود چه تغییراتی ایجاد می‌کند؟

کدهایی که با شماره‌گیر گوشی (اپلیکیشن Call یا Phone) وارد می‌شود و کاراکتر اول آنها * ستاره و # هش یا مربع خوانده می‌شود، است، USSD (سرویس داده‌های تکمیلی ناساختارمند) نام دارند. USSD یک پروتکل ارتباطی در شبکه‌های موبایل (GSM) برای ارتباط با سرور بدون نیاز به اینترنت است.

این فناوری قدیمی، پیش از رواج اینترنت موبایل، مدتی برای انجام فعالیت‌های بانکی و … در ایران فعال شد، اما به دلیل امنیت پایین آن، خیلی سریع جایگزین اپلیکیشن‌های بانکی و … شد. با این حال کدهای USSD هستند که برای چک کردن تنظیماتی در شبکه GSM یا سیم‌کارت یا مشاهده و تغییراتی در خود گوشی به‌کار می‌روند. در گذشته (پیش از تلفن هوشمند) به این کدها MMI نیز می‌گفتند که مخفف «رابط کاربری انسان-ماشین» بود.

اما کدی که در این کلیپ نشان داده می‌شود، کد خطرناکی نیست. هرچند ادعایی که در اینجا مطرح می‌شود نادرست است. کد #*#*4636#*#* در گوشی‌های اندروید کار می‌کند. با وارد کردن این کد در صفحه شماره‌گیر، کاربر وارد منوی مخفی تنظیمات اندروید به نام Testing Menu می‌شود که تنظیمات فنی و اطلاعات دقیقی درباره وضعیت گوشی، باتری، شبکه و وای‌فای ارائه می‌دهد. اجزای این منو عبارتند از:

• اطلاعات گوشی (Phone Information): نمایش مشخصات شبکه، نوع اتصال (LTE/3G/2G)، وضعیت IMEI، قدرت سیگنال و امکان تغییر نوع شبکه دستی.
• اطلاعات باتری (Battery Information): نمایش سطح سلامت باتری، دما، ولتاژ و وضعیت شارژ شدن.  
• آمار استفاده (Usage Statistics):  نمایش میزان استفاده از برنامه‌ها بر اساس زمان اجرا.
• اطلاعات وای‌فای (Wi-Fi Information): نمایش جزئیات اتصال Wi-Fi، وضعیت شبکه و امکان اجرای تست‌های تشخیصی.  

با این‌حال ممکن است در برخی نسخه‌های جدید اندروید (مخصوصا در گوشی‌های سامسونگ و شیائومی) غیرفعال شده‌باشد. همچنین در برخی مدل‌ها، بعد از وارد کردن کد، باید گزینه‌های خاصی را از طریق منو فعال کنید تا تغییرات شبکه اعمال شوند. در گوشی‌های دو سیم‌کارته (مانند ویدیو فوق) هم کمی ترتیب اجزای منو فرق دارد.

در این ویدیو می‌بینیم که فرد پس از ورود کد و وارد شدن به منو، «توان رادیویی تلفن همراه» را روشن می‌کند. ارتباط رادیویی (Mobile Radio Power) در دستگاه‌های اندرویدی، به ماژول‌های مخابراتی اشاره دارد که مسئول برقراری ارتباط با شبکه‌های تلفن همراه هستند. این ماژول‌ها امکان ارسال و دریافت سیگنال‌های مخابراتی را فراهم می‌کنند که برای تماس‌های صوتی، پیامک و داده‌های موبایل استفاده می‌شوند. فعال‌سازی آنها در حالت هواپیما که تمامی ارتباطات بی‌سیم دستگاه، ازجمله ارتباطات رادیویی، وای‌فای و بلوتوث غیرفعال است، این امکان را به وجود می‌آورد که همچنان بتوان از اینترنت شبکه همراه استفاده کر درحالی‌که تماس‌ها و پیامک‌ها همچنان غیرفعال باقی می‌مانند.  

توجه: این روش ممکن است در همه دستگاه‌های اندرویدی کار نکند و بسته به مدل و برند گوشی، نتایج متفاوتی داشته باشد.

بنابراین آنچه در اینجا دیده می‌شود، برقراری ارتباط با شبکه همراه است نه اینترنت رایگان استارلینک و طبعا با همان تعرفه جاری، محاسبه می‌شود.

آیا ممکن است اتصال استارلینک مستقیم به گوشی در آینده برای کاربران ایرانی برقرار شود؟

از نظر فناوری، روند به این سمت است که همه گوشی‌هایی که امکان ارتباط LTE دارند (تقریبا همه گوشی‌های هوشمند) به این فناوری دسترسی داشته باشند. نسل‌های جدیدی از ماهواره‌ها هم در حال پرتاب هستند که پوشش گسترده‌تری به این فناوری می‌دهند. تکنولوژی در اینجا متوقف نمی‌ماند و حتما در ماه‌های آینده، توسعه‌های فنی بیشتری در اینباره خواهیم شنید.

اما مسائل «تنظیم‌گری» (مقررات ارتباطات رادیویی) هم نقش مهمی دارند. برای مثال برقراری فعلی استارلینک در ایران، برخلاف مقررات جمهوری اسلامی است. اما اگر کاربری اشتراک استارلینک را براساس پلن‌های Roaming آن تهیه کرده باشد، می‌تواند در محدوده جغرافیایی ایران، با پرداخت هزینه، از آنها استفاده کند. با توجه به روند توسعه eSIM این انتظار می‌رود که در آینده گوشی‌های مجهز به eSIM اپراتورهای طرف قرارداد با استارلینک (به عنوان سیم‌کارت دوم) هم رایج شده و طبعا به صورت قاچاق وارد ایران شود (قاچاق گوشی از انتقال ترمینال‌های فعلی که بزرگ‌تر هستند بسیار هم راحت‌تر است). بنابراین اگر مسايل مالی و پرداخت آن نیز حل شود، امکان اینکه در آینده نه‌چندان دور (در حد نهایتا یک دو سال آینده) این سرویس در ایران هم امکان برقراری داشته‌باشد فراهم است.

اما به‌هرحال هم‌اکنون نه هیچ ادعای معتبری وجود دارد که تایید کند چنین سرویسی در ایران برقرار است و نه اصلا گرفتن کد #*#*4636#*#* و روشن کردن «توان رادیویی تلفن همراه» باعث برقراری چنین سرویسی می‌شود.

بنابراین ادعای مطرح شد در ویدیویی در اینستاگرام که «با انجام تنظیماتی در گوشی، می‌توان به طور مستقیم و بی‌واسطه، در ایران به اینترنت رایگان استارلینک متصل شد» نشان نادرست می‌گیرد.