مقایسه سرعت اینترنت ثابت در ایران با سایر کشورها

روزنامه شرق در ۲۸ تیر ۱۴۰۰ در توییتی مدعی شد: «سرعت اینترنت ثابت در ایران ۸ پله سقوط کرد.»

در ادامه این توییت شرق منبع ادعای خود را اینگونه معرفی می‌کند:

سایت اسپیدتست در به‌روزترین آماری که در خصوص سرعت اینترنت در جهان ارائه کرده، نشان می‌دهد میانگین سرعت اینترنت ثابت ایران در ماه «ژوئن» کاهش داشته‌است.

این روزنامه دو روز بعد در ۳۰ تیر در توییت دیگری با عنوان «سقوط سرعت اینترنت موبایل و ثابت ایران» و به نقل سیتنا می‌نویسد‌:

براساس جدیدترین رتبه‌بندی سایت اسپیدتست، سرعت اینترنت موبایل در ایران در ششمین ماه سال ۲۰۲۲ نسبت به ماه قبل‌تر از آن با یک رتبه کاهش به ۷۲ از میان ۱۳۹ کشور رسیده و سرعت اینترنت ثابت نیز با 4 رتبه کاهش به 145 از میان 182 کشور بررسی شده رسیده است.

اما آیا واقعا سرعت اینترنت ثابت ایران ۸ پله سقوط کرده است؟ آیا سرعت اینترنت موبایل نسبت به کشورهای دیگر یک رتبه کاهش یافته؟ وضعیت ایران در جدول رده بندی سرعت اینترنت چگونه است؟ 

ارجاع به سایت اسپیدتست چقدر اعتبار دارد؟

روزنامه شرق در توییت اول خود مستقیما از سایت اسپیدتست به عنوان منبع اطلاعاتی که ارائه می‌دهد نام برده‌است. در توییت دوم این روزنامه اما هر چند نامی از سایت اسپیدتست دیده نمی‌شود اما عکسی را از گزارش‌های آنلاین این سایت منتشر می‌کند که در آن آمده: «سرعت اینترنت باند پهن همراه و ثابت ایران».

ما در فکت‌نامه پیش‌تر هم گزارشی مورد اعتبار داده‌های اسپید‌تست در مورد سرعت اینترنت نوشته‌ایم.

اسپیدتست در کنار M-Lab و ITU یکی از منابع سنجش کیفیت ارتباط با اینترنت به شمار می‌رود. اما M-lab مدتی است که در ایران فیلتر شده و از  ITU نیز مدت‌هاست گزارشی منتشر نشده‌است. 

نحوه جمع آوری داده‌ها در اسپیدتست به‌این شکل است که این سایت با بهره‌گیری از ارتباط اینترنتی دستگاه شما، سرعت [اتصال] بین دستگاه و یک سرور آزمایشی را اندازه‌گیری می‌کند.  

در تست سرعت اینترنت فاکتورهای مختلفی را باید بررسی کرد: دستگاه (تلفن، تبلت، رایانه و…)، سرورهای اسپیدتست، سرورهای تست سرعت و حتی مرورگری که بر روی سیستم شما نصب شده است می‌توانند بر کیفیت نتیجه نهایی تاثیر بگذارند. ای سایت در ایران از ۶۰ سرور برای جمع آوری دیتا و سنجش سرعت اینترنت استفاده می‌کند. 

از آخرین گزارش اسپید‌تست در مورد وضعیت اینترنت در ایران چه می‌دانیم؟

با مراجعه به گزارش ماه ژوئن اسپید‌تست در مورد ایران با جزئیات بیشتری از این گزارش مواجه‌ خواهیم شد. در این گزارش که با عنوان Iran's Mobile and Fixed Broadband Internet Speeds منتشر شده است کاربران با ۲ گزینه  MEDIAN و MEAN  مواجه می‌شوند که با انتخاب هر کدام از آن‌ها، دو جدول متفاوت در مورد سرعت اینترنت ثابت و موبایل در ایران نمایش داده می‌شود.

پیش از بررسی نتایج ماه ژوئن ایران، لازم‌است درک دقیق‌تری از تفاوت دو مفهوم اساسی موجود در این گزارش به دست آوریم. در اینجا MEAN به معنای «میانگین» مجموعه‌ داده‌ها و MEDIAN به معنای «میانه» مجموعه‌ داده‌ها معرفی شده‌است. در توضیح تفاوت این دو مفهوم می‌توان از مثالی که اسپید تست ارائه داده استفاده کرد. 

میانه یا MEDIAN معیاری است که تجربه کاربر معمولی را نشان می دهد. از نظر آماری، میانه  کمتر از میانگین یا MEAN تحت تأثیر عوامل دیگر قرار می گیرد.  در مثال زیر می‌توانید ببینید که یک مقدار نهایی 99 چگونه میانگین یا MEAN  را افزایش می‌دهد در حالی که میانه همچنان مقدار معمول مجموعه را منعکس می‌کند.

اسپیدتست دلیل تغییر شاخص‌های خود از ‌MEAN به MEDIAN را این گونه توضیح می‌دهد:

همانطور که اینترنت 5G و گیگابیت در سراسر جهان گسترش یافته است، ما شاهد نتایج پرسرعت بیشتری در Speedtest هستیم. این ارزش جشن گرفتن را دارد، اما ارزش‌های متوسط (میانگین‌ها) ​​می‌توانند این واقعیت را پنهان کنند که اینترنت همه در حال بهبود نیست.
تغییر شاخص جهانی Speedtest به میانه مانع از امتیاز گیری کشورها به واسطه گسترش ناهمگون اینترنت می‌شود و از طرفی  به کشورهایی که در آن‌ها مردم سهم بیشتری از اینترنت پرسرعت داشته باشند، امتیاز بیشتری تعلق می‌گیرد. 

وضعیت سرعت اینترنت همراه در ایران

در گزارش اسپیدتست جایگاه ایران در جدول رده بندی ماه ژوئن با «میانه سرعت اینترنت همراه»، با سرعت دانلود ۲۷/۱۷ مگابیت بر ثانیه‌ای در دنیا یک پله سقوط کرده و به رتبه ۷۲‌ام رسیده است. این در حالی است که در همین ماه ایران در جدول رده‌بندی  «میانگین سرعت اینترنت همراه» با سرعت دانلود ۳۹/۵۱ مگابیت بر ثانیه نسبت به ماه قبل دو پله صعود کرده و به رتبه ۷۴‌ام رسیده‌است. 

وضعیت سرعت اینترنت ثابت در ایران

داد‌ه‌های اسپیدتست نشان می‌دهد که ایران در در جدول رده‌بندی ماه ژوئن با «میانه سرعت اینترنت ثابت»، و با سرعت دانلود ۱۰/۲۳ مگابیت بر ثانیه‌ای در دنیا ۴ پله سقوط کرده و به رتبه ۱۴۵ام رسیده‌است. این در حالی است که در همین ماه ایران در جدول رده‌بندی «میانگین سرعت اینترنت ثابت» با سرعت دانلود ۲۲/۹۱ مگابیت بر ثانیه نسبت به ماه قبل ۸ پله سقوط کرده و به رتبه ۱۴۷ام رسیده‌است.

روزنامه شرق در توییتی به نقل از وب‌سایت اسپیدتست مدعی شده که سرعت اینترنت ثابت در ایران ۸ پله سقوط کرده‌است. اسپیدتست با داشتن ۶۰ سرور در داخل ایران از معتبرترین سایت‌های سنجش کیفیت ارتباط با اینترنت به شمار می‌رود که ماهانه گزارش‌هایی در مورد وضعیت اینترنت در کشورهای مختلف منتشر می‌کند.

در تازه‌ترین گزارش این سایت، ایران در جدول رده بندی کشورها بر اساس میانگین سرعت اینترنت ثابت ۸ پله سقوط کرده است. اما این تمام ماجرا نیست. می‌دانیم که اسپیدتست در سال‌های اخیر معیار دیگری به نام میانه یا MEDIAN را برای رده بندی کشورها بر اساس کیفیت ارتباط با اینترنت هم در نظر گرفته است. این مدل رده بندی به منظور ممانعت از امتیاز گیری کشورها با توسعه محدود اینترنت در بخش‌هایی از یک کشور و عدم توسعه در دیگر قسمت‌های کشور  به کار گرفته شده است. نگاهی به اعداد و ارقام موجود در گزارش اسپیدتست نشان می‌دهد که تغییر موقعیت ایران در جدول رده بندی کشورها به شکل زیر است: 

• ۴ پله سقوط در جدول میانه سرعت اینترنت ثابت  
• ۸ پله سقوط در جدول میانگین سرعت اینترنت ثابت  
• ۱ پله سقوط در جدول میانه سرعت اینترنت همراه
• ۲ پله صعود در جدول میانگین  سرعت اینترنت همراه 

روزنامه شرق در توییت اولش به تغییر رتبه ایران بر اساس میانگین سرعت اینترنت ثابت در کشور پرداخته و در توییت دوم به رتبه ایران بر اساس میانه سرعت اینترنت ثابت و همراه اشاره کرده است.

بر اساس توضیحات اسپیدتست، استفاده از میانگین نمی‌تواند شاخص دقیقی برای اندازه گیری کیفیت اینترنت به‌شماررود و  میانه‌گيری برای رده‌بندی میزان سرعت اینترنت در کشورهای مختلف به تجربه واقعی مردم در آن کشور نزدیک‌تر است.

بر همین اساس ما درفکتنامه به ادعا‌های شرق مبنی بر «سرعت اینترنت ثابت در ایران ۸ پله سقوط کرد» و «سقوط سرعت اینترنت موبایل و ثابت ایران» نشان نیمه‌درست می‌دهیم.