خسرو زارعی
مروج طب سنتی
ادعای نجات بیمار از کما با ماساژ کف پا با روغن سیاهدانه
نادرست
ادعای نادرست درمان کما با ماساژ کف پا با روغن سیاه دانه
اگر وقت ندارید …
- خسرو زارعی، یکی از مروجان طب سنتی میگوید ماساژ کف پای بیماران در کما، منجر به بیداری آنها میشود.
- او علاوه بر ماساژ کفپا با روغن سیاهدانه، فشار به نقطهای بین لب بالا و بینی و زالو پشت گوش را به عنوان درمانهای کما معرفی میکند.
- ادعاهای او شبهعلم و نادرست است
- درمان استاندارد برای کما، پیش از هرچیز پایدارسازی فوری وضعیت بیمار از طریق اطمینان از وضعیت تنفس و گردش خون است.
- یک مطالعه بالینی نشان میدهد «رفلکسولوژی پا در بیماران» با کمای تروماتیک ممکن است با تغییراتی در سطح هوشیاری همراه باشد.
- یک مطالعه دیگر در مراقبتهای ویژه گزارش میکند که ماساژ پای سوئدی تغییری در سطح هوشیاری و دلیریوم ایجاد نمیکند.
- هیچیک از این مطالعات ربطی به روغن سیاهدانه و بیدار کردن از کما ندارند.
- سایر ادعاهای او از جمله فشار دادن بین لب بالا و بینی و گذاشتن زالو پشت گوش برای خارج کردن بیمار از کما هم شبهعلم است و شواهد علمی کافی ندارد.
- تنها کاربرد زالو درمانی در پزشکی مدرن کمک به رفع احتناق وریدی با استفاده از زالوی پزشکی است که با خطراتی همراه است.
- هیچ شواهدی از تاثیر ماساژ کف پا با روغن سیاهدانه و درمان افسردگی، یبوست و آرتروز وجود ندارد.
- خسرو زارعی در لیست ۵۲ نفری قرار دارد که سازمان نظام پزشکی ایران در مورد فعالیتهای غیرقانونی و فاقد مجوز آنها هشدار داده است.
خسرو زارعی از مروجان طب سنتی ادعایی در شبکههای اجتماعی منتشر کرده که میگوید با ماساژ کف پا با روغن سیاهدانه میتوان بیمار در کما را نجات داد. (لینک۱، لینک۲، لینک۳، لینک۴، لینک۵، لینک۶، لینک۷)
زارعی مدعیست ماساژ کف پا با روغن سیاهدانه، فشار دادن بین لب بالا و بینی و گذاشتن زالو پشت گوش، میتواند بیماران را از کما خارج کند. او می گوید که در بیمارستان به یک بیمار در کما، روزانه تنها دو آرامبخش میدادند اما با شروع ماساژ بیمار در کما چند بار بلند میشد و دوباره میافتاد. این ادعا میافزاید ماساژ کف پا با روغن سیاهدانه برای دردهای مختلف، گردش خون، آرامش، «افسردگی ناشی از سردی بدن»، یبوست و «تنظیم طبع» مفید است.
این ادعاها نادرست است.
آیا بیمار در کما میتواند بلند شود؟
وضعیت کما یا اغما زمانی به یک بیمار اطلاق میشود که با هیچ تحریک معمولی بیدار نشود، واکنش نشان ندهد و چشمهایش بسته بماند. در منابع پزشکی به صراحت اشاره شده که فرد در حالت اغما قابل برانگیختن نیست. اگر بنا به این گفته، فرد بیمار «بلند میشده، می افتاده» چنین رفتاری نشان میدهد فرد بیمار اصلا در کما نیست.
درمان استاندارد برای کما، پایدار سازی فوری وضعیت بیمار از طریق اطمینان از وضعیت تنفس و گردش خون است. پس از آن که وضعیت بیمار به وضعیت پایدار برسد علتهای زمینهای بررسی میشوند و در جریان کمای طولانیمدت مراقبتهای حمایتی از جمله پیشگیری از زخمبستر در دستور کار قرار میگیرد. هیچ مرجع پزشکی به روغنمالی کف پا با روغن سیاهدانه و زالو برای درمان درمان کما اشاره نمیکند.
آیا ماساژ کف پا، فشار بالای لب و زالوی پشت گوش، بهبودی در سطح هوشیاری ایجاد میکنند؟
پژوهشهایی در مراقبهای ویژه در رابطه با تحریک حسی و ماساژ پا انجام شده است. برای نمونه یک مطالعه بالینی در ایران نشان میدهد که «رفلکسولوژی پا در بیماران» با کمای تروماتیک ممکن است با تغییراتی در سطح هوشیاری همراه باشد. با وجود این مطالعاتی از این دست با محدودیتهای جدی از جمله محیط بخشهای مراقبتهای ویژه، همراهی با درمانهای اصلی و ناهمگنی بیماران همراه هستند. از طرف دیگر این مطالعات ربطی به روغن سیاهدانه و بیدار کردن از کما ندارند.
در طرف مقابل یک مطالعه دیگر در مراقبتهای ویژه گزارش میکند که ماساژ پای سوئدی تغییری در سطح هوشیاری و دلیریوم ایجاد نمیکند.
در هر صورت حتی اگر ماساژ پا در برخی شرایط مراقبتهای ویژه بهعنوان مداخله حمایتی بررسی شود، این با ادعای قاطع «کما را برمیگرداند» فاصله بسیار دارد.
در شبهعلم طب سنتی چینی و طب سوزنی، ادعا میشود نقظهای با نام GV26 که ناحیه شیار بین بینی و لب بالاست برای درمان بعضی وضعیتهای همراه با بیهوشی یا اختلال هوشیاری استفاده شود. اما یک مطالعه نشان دادد ادعای تاثیر این نقطه بر وضعیتهایی مانند کما و بیهوشی بیاساس است. این مقاله یادآوری میکند که در کما باید اقدامات فوری پزشکی مانند مراقبتهای تنفسی و گردش خون باید فورا اعمال شود.
زالو درمانی در پزشکی یک کاربرد مشخص دارد. در برخی از جراحیهای ترمیمی، برای کمک به رفع احتقان وریدی از زالوی پزشکی استاندارد استفاده میشود. همین کاربرد محدود هم با خطراتی همراه است. عفونت ناشی از باکتریهای گوارشی زالو، واکنش آلرژیک و کاهش سطح خون تا نیاز به انتقال خون از خطرات بالقوه زالو درمانی هستند.
بنابراین «زالو پشت گوش برای بیدار کردن از کما» نه تنها شواهد پزشکی ندارد بلکه میتواند خطرناک باشد.
فواید ماساژ با روغن سیاهدانه چیست؟
«ماساژ پا» میتواند بهطور کوتاهمدت جریان خون را در پوست پا و برخی شاخصهای دیگر تغییر دهد. یک مطالعه روی بیماران دیابتی نشان داده پس از یک جلسه ماساژ پا، جریان خون پوستی پا بهبود یافته است. اما این به معنای امکان درمان یبوست و افسردگی و همه بیماریها نیست.
شواهدی وجود دارد که نشان میدهد ماساژ خود زانو و نه کف پا، با روغن سیاهدانه میتواند در کاهش درد آرتروز زانو موثر باشد. همچنین آرامشبخش بودن ماساژ و تاثیر آن بر افسردگی بیشتر ناشی از تجربه ذهنی و انتظار افراد است. به طور خاص افسردگی یک اختلال خلقی با معیارهای مشخص است و ربطی به «سردی بدن» ندارد. اگرچه یک پژوهش گزارش میکند که مصرف فراوردههای سیاهدانه به صورت «خوراکی»، علائم افسردگی را کاهش میدهد.
در مطلبی که به همراه ویدیو منتشر شده، روغن سیاهدانه به عنوان درمان یبوست مطرح شده است. اگرچه برخی مطالعات نتایج مثبتی از ارتباط ماساژ پا با یبوست مطرح میکنند، مرورهای نظاممند میگویند کیفیت شواهد میتواند پایین و ناهمگون باشد.
تاکید بر سردی و گرمی مزاج هم موضوع جدیدی نیست. فکتنامه پیشتر به بیاساس بودن این موضوع پرداخته است.
خسرو زارعی کیست؟
خسرو زارعی که در شبکههای اجتماعی خود را «طبیب حاذق» و استاد معرفی میکند، پزشک نیست. سازمان نظام پزشکی ایران فهرست جداگانهای برای مدعیان شبه علم طب سنتی ایران دارد و همچنین یک انجمن علمی طب سنتی ایران نیز در کشور وجود دارد. هیچ اسمی از خسرو زارعی در هیچ کدام از این دو مورد یافت نشد.
در خرداد ماه سال ۱۴۰۴ معاونت اجتماعی سازمان نظام پزشکی کشور با انتشار اطلاعیهای نسبت به فعالیت ۵۲ فرد در حوزه طبابت، تجویز دارو و اقدامات درمانی، بدون مجوز، هشدار داد. نام خسرو زارعی در این فهرست آمده و رسانهها نیز آن را بازنشر کردهاند.
بنابراین فکتنامه به این ادعا که «با ماساژ کف پا میتوان بیماران را از کما خارج کرد» نشان نادرست میدهد.
