جوشانده برگ گردو کلسترول، دیابت، التهاب و نقرس را درمان نمی‌کند

یک مروج شبه‌علم «طب سنتی» مدعی است که با مصرف جوشانده برگ گردو، کلسترول، فشار خون، دیابت، التهاب و نقرس درمان می‌شود. خسرو زارعی در ویدیویی که در اینستاگرام پخش شده ادعا می‌کند که «مصرف دم‌کرده برگ گردو برای ۴۰ روز ناشتا» تمام این بیماری‌ها را درمان می‌کند. (لینک۱)

این ادعای او نادرست است و ممکن است بیماران را از درمان‌های موثر بازدارد.

نام خسرو زارعی در میان ۵۲ نفری است که سازمان نظام پزشکی در اطلاعیه‌ای درباره «فعالیت غیرقانونی و فاقد مجوز در حوزه‌های طبابت، تجویز دارو و اقدامات درمانی» آن‌ها، به شهروندان هشدار داده بود.

برگ گردو و تاثیر بر قند خون و کلسترول

برگ گردو (Juglans regia) حاوی مواد طبیعی گوناگونی از جمله فلاونوئیدها، اسیدهای فنولیک (مثل اسید گالیک)، تانن‌ها (ترکیباتی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی) و جوگلون (juglone) است.

مطابق تحقیقات علمی، ترکیبات طبیعی مثل جوگلون که به مقدار کم در برگ‌ گردو وجود دارد و عمدتا به گیاهان دیگر آسیب می‌زند برای انسان بی‌خطر به حساب می‌آید. در واقع مصرف اتفاقی یا تماس معمولی برگ گردو برای انسان سمی در نظر گرفته نمی‌شود؛ با این حال مصرف زیاد یا استفاده دارویی باید با احتیاط و تحت نظر متخصص باشد.

تاکنون چندین کارآزمایی بالینی و یک مرور نظام‌مند و متاآنالیز روی تاثیرگذاری احتمالی عصاره برگ گردو انجام شده و نشان داده‌اند که ممکن است در برخی شرایطی قند خون ناشتا و شاخص‌های متابولیک را بهبود دهد، اما نتایج همگن نیست و اندازه اثرها کوچک تا متوسط گزارش شده‌اند. برای مثال، مطالعه سعید حسینی و همکاران (۲۰۱۴) بهبودهایی در قند و لیپید گزارش کرد، در حالی که یک کارآزمایی دوسوکور اثر معنی‌داری بر قند نیافت. بنابر این داده‌ها، اثربخشی قطعی و دوز بهینه هنوز نامشخص است.

درباره اثر بر کلسترول و لیپیدها برخی کارآزمایی‌های انسانی کوچک نیز کاهش‌هایی در کلسترول بد گزارش کرده‌اند؛ اما مرورهای سیستماتیک می‌گویند شواهد قوی و یکپارچه برای توصیه گسترده وجود ندارد و نتایج متناقض‌اند. بنابراین ادعای قطعی «درمان کامل کلسترول» مستندات کافی ندارد.

خواص ضدالتهابی و بیماری نقرس

در زمینه خواص ضد التهابی هم مطالعاتی انجام شده که نشان می‌دهد برگ گردو حاوی ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی (آنتی‌اکسیدان‌ها) و همچنین ترکیباتی مانند juglone است که در آزمایشگاه خواص ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی و ضد‌میکروبی از خود نشان داده‌اند. این مکانیسم‌ها فقط به شکل تئوریک می‌توانند در بهبود التهاب و استرس اکسیداتیو مؤثر باشند؛ اما یافته‌های آزمایشگاهی لزوما به اثرات درمانی بالینی ترجمه نمی‌شوند.

آزمایش‌های سلولی و حیوانی و نه انسانی، نشان داده‌اند که در ترکیبات برگ گردو خاصیت ضدالتهابی نشان داده‌اند و در مدل‌های حیوانی کاهش نشانگرهای التهابی گزارش شده؛ اما هیچ مطالعه بالینی وجود ندارد که برگ گردو را به‌عنوان درمان نقرس یا دیگر بیماری‌های التهابی مزمن تأیید کند.

نکته مهم در این میان این است که حتی در همین مطالعات اندک انجام شده، مطالعات مختلف از فرمولاسیون‌های متفاوت مثل عصاره آبی، هیدروالکلی و پودر سپتوم داخلی گردو و دوزهای متفاوت استفاده کرده‌اند؛ این ناسازگاری باعث می‌شود نتایج قابل‌مقایسه مستقیم نباشند. همچنین کیفیت برگ‌ها، روش استخراج، آلودگی‌های احتمالی و استانداردسازی ترکیبات فعال می‌تواند تاثیر زیادی بر اثربخشی و ایمنی داشته باشد.

نتایج پژوهش به‌تنهایی مبنای توصیه درمانی نیستند

سازمان بهداشت جهانی (WHO) راهنماهای بالینی خود را بر اساس فرآیندهای منظم و مبتنی بر شواهد تدوین می‌کند که شامل جمع‌آوری، بررسی و سنتز سیستماتیک شواهد علمی مرتبط با فواید و زیان‌های یک مداخله است.

WHO تاکید می‌کند که تنها داشتن یک یا چند مطالعه علمی کافی نیست و قبل از توصیه عملی یا درمانی، باید کیفیت و حجم شواهد به‌طور شفاف و دقیق ارزیابی شود. این فرآیند بخشی از استانداردهای توسعه راهنماها است تا اطمینان حاصل شود که توصیه‌ها «قابل اعتماد، شفاف و مبتنی بر بهترین شواهد موجود» هستند.

فکت‌نامه پیش از این هم چند مورد از ادعاهای نادرست خسرو زارعی را درستی‌سنجی کرده و به آن نشان نادرست داده بود.

اگر یک هفته ترکیب آب لیمو و آب پیاز را در چشم بچکانید، آب مروارید درمان می‌شود

ادعای درمان آبله‌مرغان کودکان با حجامت

با خوردن جوشانده گیاه خارمریم نه تنها هپاتیت که بدترین بیماری‌های کبدی درمان می‌شود

با توضیحات بالا فکت‌نامه به ادعای خسرو زارعی درباره درمان بیماری نقرس، فشار خون، دیابت، کلسترول و التهاب نشان «نادرست» می‌دهد.