ادعای نادرست رونمایی یا تست موشک بالستیک قاره‌پیمای خرمشهر ۵

در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ادعا شده که روز ۲ مرداد ۱۴۰۴، جمهوری اسلامی ایران از موشک بالستیک قاره‌پیمای «خرمشهر ۵» رونمایی کرد. منبع این ادعاها ویدیویی است که از یک شبکه تلویزیونی عربی مستقر در دبی با نام «المشهد» منتشر شده‌است. در این ویدیو، مجری این شبکه ضمن نمایش تصاویری از پرتاب یک موشک، مدعی می‌شود که جمهوری اسلامی ایران خود را برای تست این موشک آمده می‌کند که برد آن ۱۲هزار کیلومتر است، سرعت آن خارج از جو به بیش از ۱۵ برابر سرعت صوت می‌رسد و توان حمل کلاهک جنگی به وزن بیش از دو تن را دارد.

این ادعا بی‌اساس و نادرست است.

روایت منتشر شده مجموعه‌ای از مشخصات فنی ثابت و تکرارشونده را به «خرمشهر-۵» نسبت می‌دهد:

• «برد: تا ۱۲هزار کیلومتر» که آن را در دسته موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBM) قرار می‌دهد و قادر به هدف قرار دادن تمام اروپا و بخش بزرگی از آمریکای شمالی است.
• «ظرفیت کلاهک ۲ تن» که آن را به یکی از سنگین‌ترین کلاهک‌ها در میان موشک‌های بالستیک جهان تبدیل می‌کند.
• «سرعت ۱۶ ماخ» که اغلب به عنوان یک ویژگی هایپرسونیک و غیرقابل رهگیری توصیف می‌شود.
• «قدرت تخریبی فراتر از بمب سنگرشکن آمریکایی GBU-57 MOP» که فردو را هدف قرار داد. چنین اسلحه‌ای، درصورت وجود یک جهش عظیم در فناوی‌های موشکی جمهوری اسلامی و یک تهدید بسیار جدی برای دشمنان آن است.

اما هیچ‌گونه شواهد معتبر و قابل راستی‌آزمایی برای پشتیبانی از ادعای آزمایش موشک بالستیک قاره‌پیمای (ICBM) «خرمشهر-۵» با برد ۱۲هزار کیلومتر به‌دست جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد. تاکنون هیچ منبع رسمی ایرانی (سازمان‌های حکومتی یا خبرگزاری‌های دولتی) و هیچ رسانه معتبر بین‌المللی آزمایش موشک بالستیک قاره‌پیمای «خرمشهر‑۵» را تایید نکرده‌است. این خبر عمدتا در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های جمع‌آوی خبر منتشر شده‌است. رسانه‌هایی مانند روزنامه شرق نیز که به نقل از المشهد این خبر را منتشر کرده‌بودند، آن را از سایت‌شان حذف کرده‌اند.

برخلاف رونمایی‌های رسمی پیشین از دستاوردهای مهم نظامی ایران که معمولاً توسط وزارت دفاع یا نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام می‌شود، خبر «خرمشهر-۵» از یک منبع خارجی آغاز شد. این مطالب نه در گزارش رسمی وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران یا سایت‌های خبری معتبر منعکس شده و نه حتی منابع بین‌المللی مستقل ادعایی مبنی بر آزمایش چنین موشکی داشته‌اند.

نکته قابل توجه، فقدان کامل واکنش رسمی از سوی مقامات غربی است. یک آزمایش واقعی موشک قاره‌پیما با مشخصات فوق، نقض آشکار قطع‌نامه ۲۲۳۱ بوده و به طور قطع واکنش‌های فوری و شدید دیپلماتیک از سوی ایالات متحده، تروئیکای اروپایی (E3: بریتانیا، فرانسه و آلمان) و نهادهای بین‌المللی را به دنبال می‌داشت. همان‌طور که در موارد آزمایش‌های تایید شده قبلی مشاهده شد، این رویدادها با بیانیه‌های محکومیت، ابراز نگرانی عمیق و تهدید به تحریم‌های بیشتر همراه بودند. سکوت مطلق مراکز قدرت غربی در قبال ادعای «خرمشهر-۵» یک شاهد منفی قدرتمند است که نشان می‌دهد این ادعا در محافل اطلاعاتی و دیپلماتیک جدی گرفته نشده و به عنوان یک رویداد واقعی تلقی نمی‌شود.

آنچه در این ویدیو دیده می‌شود هم تست موشک خرمشهر ۴ مشهور به خیبر در خردادماه سال ۱۴۰۲ است.

تصاویر دیگری هم در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که آن هم ساخته هوش مصنوعی است:

از مشخصات فنی موشک «خرمشهر» چه می‌دانیم؟

یکی از نشانه‌های نادرست بودن ادعای فوق از نظر فنی این است که موشک‌های خرم‌شهر ۱ تا ۴ همگی یک موشک هستند و تفاوت در نوع و شکل سر جنگی (Re-entry Vehicle) آنهاست. اما ادعای مطرح‌شده درباره خرمشهر اساسا درباره نوع موشکی دیگری با قابلیت‌های بسیار متفاوت است.

موشک‌های خانواده «خرمشهر» موشک‌های سوخت مایع با برد متوسط هستند و برگرفته از فناوری موشک کره‌شمالی «موسودان (BM-25)» مشهور به هواسونگ-۱۰ هستند. برد عملیاتی موشک خرمشهر حدود ۲٬۰۰۰ تا ۳٬۰۰۰ کیلومتر است. ظرفیت حمل کلاهک آن در نسخه‌های شناخته‌شده حدود ۱٫۵ تا ۱٫۸ تن تخمین زده می‌شود.

اولین آزمایش این موشک در دی‌ماه ۱۳۹۵ گزارش شد که البته ناموفق بود و موشک پس از طی مسافتی حدود ۹۵۰ کیلومتر منفجر شد. در سال ۲۰۱۹، نسخه‌ای از خرمشهر با یک «وسیله بازگشتی» (RV) کوچک‌تر و دارای بالک به نمایش درآمد. در مرداد ۱۳۹۹ ویدیویی از آزمایش نسخه‌ای جدیدتر، منتشر شد که ادعا می‌شد دقت بالایی دارد. نوع کلاهک نیز معمولاً ترکش‌زای انفجاری یا خوشه‌ای (ان‌تی‌سی) است.

همانطور که در توضیحاتی درباره موشک قاصد هم گفته‌شد بزرگترین و مهم‌ترین چالش فنی پیش روی جمهوری اسلامی ایران در مسیر ساخت یک موشک قاره‌پیمای عملیاتی، توسعه یک «وسیله بازگشتی» (RV) است. RV کلاهکی است که از محموله (مثلاً یک سرجنگی غیرمتعارف) در برابر حرارت و فشار شدید ناشی از ورود مجدد به جو با سرعت‌های هایپرسونیک (بالاتر از ۲۰ ماخ) محافظت می‌کند و آن را با دقت به هدف می‌رساند.

هیچ مدرک معتبری در منابع آشکار وجود ندارد که نشان دهد ایران یک RV را در سرعت‌ها و مسافت‌های مربوط به یک موشک قاره‌پیما با موفقیت آزمایش کرده باشد. این شکاف فناورانه، مهم‌ترین مانع باقی‌مانده بر سر راه ایران برای دستیابی به یک توانایی تهاجمی قاره‌پیمای معتبر است. و هر ادعایی درباره موشک بالستیک قاره‌پیمای جمهوری اسلامی ایران (ICBM) نادرست است.