ادعای نادرست سقوط ارزش لاکهید مارتین به‌دنبال سرنگونی اف-۳۵

در مطبوعات و رسانه‌های داخل ایران، ادعا شده که در پی سرنگونی اف۳۵ اسرائیل به‌دست پدافند جمهوری اسلامی ایران، سهام شرکت لاکهید مارتین سقوط کرده‌است (نمونه: صداوسیما، رکنا، فارس و اقتصاد آنلاین). همچنین گروهی دیگر، سقوط سهام شرکت لاکهید مارتین را یکی از شواهد سرنگونی اف۳۵ اسرائیل به‌دست پدافند جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌کنند (نمونه: زومیت، مهر، عصر ایران). برای نمونه این کارشناس صدا و سیما می‌گوید:

«اگر آمریکا دوباره بی‌-۲ وارد آسمان ایران کند با یک شگفتانه روبه‌رو خواهد شد که دیگر نتواند سر بلند کند. ما با یک پدافند معمولی چهار اف-۳۵ را ساقط کردیم و موجب سقوط میلیارد دلاری شرکت سازنده‌اش در آمریکا شدیم.»

جنگنده اف۳۵ را شرکت هوافضای لاکهید مارتین (Lockheed Martin) می‌سازد که تولیدکننده تعدادی از مهم‌ترین جنگ‌افزارهای آمریکا و ناتو است. در یک ماه گذشته (از ۴ ژوئن ۲۰۲۵ تا ۳ جولای ۲۰۲۵) لاکهید مارتین حدود ۴/۷ میلیارد دلار سقوط کرده‌است. همان‌طور که دیده می‌شود، ارزش سهام این شرکت در یک ماه گذشته ۲۰ دلار سقوط کرده‌است. تعداد سهام شرکت حدود ۲۳۴/۴میلیون سهم است.

آیا سقوط لاکهید مارتین به خاطر سرنگونی اف۳۵ است؟

باید به زمان‌بندی رخدادها توجه کرد:

۱) جنگ ۱۲ روزه، روز ۲۳ خرداد (۱۳ ژوئن) آغاز شد.

۲) منابع نیمه‌رسمی و رسانه‌ها همان روز یا حداکثر در فاصله یکی دو روز بعد، ادعاهایی را در مورد رهگیری و سرنگونی چند فروند F-35 مطرح کردند؛ اما ادعاهای جدی مانند روابط عمومی ارتش و استانداری‌ها و … در روز ۱۴ ژوئن مطرح شدند.

۳) نمودار قیمت سهام شرکت لاکهید مارتین (LMT) در بورس نیویورک نشان می‌دهد در تاریخ ۱۱ ژوئن سهام لاکهید مارتین با بیشترین مقدار سقوط مواجه شده‌است. در واقع، کاهش ارزش سهام این شرکت تا پایان ژوئن عمدتاً تحت در این بازه رخ داده‌است.

۴) در تاریخ ۱۱ ژوئن پنتاگون به‌طور رسمی اعلام کرد که تعداد سفارش‌های خرید جنگنده‌های F-35 را در بودجه سال مالی جدید از ۴۸ فروند به ۲۴ فروند کاهش داده است (لینک۱، لینک۲).

تحلیل‌گران بازار، این کاهش تقاضا را یکی از دلایل اصلی افت LMT در هفته‌های بعد ارزیابی کردند. در واقع، کاهش ارزش سهام این شرکت تا پایان ژوئن عمدتا تحت تاثیر این خبر بوده است، نه ادعاهای غیررسمی و تایید نشده درباره عملکرد جنگنده اف ۳۵ (لینک۱، لینک۲).

هیچ بازار مالی مهمی در دنیا به خبر ادعایی سرنگونی F-35 به‌دست پدافند جمهوری اسلامی ایران واکنشی نشان نداد. نه شاخص داوجونز و نه شاخص‌های مرتبط با صنایع نظامی مانند ITA (شاخص ETF صنایع دفاعی)، دستخوش نوسانی غیرمنتظره در آن بازه نشدند. همچنین در رسانه‌های جریان اصلی مانند Reuters و Bloomberg یا حتی Defense News و Breaking Defense، خبری جدی یا مستقلی درباره تایید ادعای سرنگونی اف۳۵ به‌دست پدافند جمهوری اسلامی ایران یا اثرات اقتصادی آن منتشر نشده‌است. بیشتر، بخش راستی‌آزمایی رسانه‌ها و سایت‌های فکت‌چکینگ به آن پرداختند و ویدیوهای ادعایی را رد کرده‌اند.

شواهد نشان می‌دهد که افت قیمت سهام شرکت لاکهید مارتین ارتباط مستقیمی با خبر کاهش سفارش خرید جنگنده‌های اف۳۵ ارتش آمریکا دارد و این افت قیمت، قبل از شروع جنگ دوازده‌روزه و انتشار ادعای سرنگونی این جنگنده توسط ایران آغاز شده‌است.

فکت‌نامه و مجموعه‌های درستی‌سنجی دیگری، چندین‌بار تصاویر و ادعاها درباره انهدام اف۳۵های اسرائیل از سوی پدافند جمهوری اسلامی ایران را را درستی‌سنجی و آنها را رد کرده‌اند. بنابراین در کنار تمام دلایلی که بیان کردیم، سقوط سهام این شرکت آن‌هم به خاطر ادعایی که بارها رد شده نیز منطقی به نظر نمی‌رسد.

بنابراین فکت‌نامه به ادعای مطبوعات و رسانه‌ها درباره «سقوط سهام لاکهید مارتین پس از سقوط اف۳۵ به دست پدافند جمهوری اسلامی ایران» نشان نادرست می‌دهد.