ادعای گمراه‌کننده ریسک کشنده‌بودن خرمالو

حساب کاربری «کلینیک علی حقانی» در اینستاگرام با انتشار ویدیویی مدعی شد «خرمالوها می‌توانند آدم بکشند». مخاطبان فکت‌نامه این ویدیو پربازدید، را برای درستی‌سنجی پیشنهاد دادند. در این ویدیو گفته می‌شود: 

می‌دانستید خرمالوها می‌توانند آدم بکشند؟ داخل خرمالو حجم زیادی از تانن و فیبر وجود دارد… تانن و فیبر وقتی با اسید معده واکنش نشان می‌دهند و آب‌شان گرفته می‌شود، یک توده خیلی سفت به وجود می‌آید به اسم بزوار که باعث انسداد روده و معده و پیچ‌خوردگی روده می‌شود. در یک‌سری از موارد نیاز است با جراحی روده، این گرفتگی‌ها برطرف بشود وگرنه باعث مرگ می‌شود.
پس بهتر است از خرمالو زیاد استفاده نکنید، از خرمالوهای رسیده استفاده کنید. موقع خوردن خرمالو هسته و پوستش رو بگیرید. اگر سابقه جراحی‌هایی مثل اسلیب معده دارید، از خوردن خرمالو پرهیز کنید.

محتوای این کانال نشان می‌دهد که بر توصیه‌های بهداشتی در زمینه کاشت مو تمرکز دارد و فردی که در ویدیو دیده می‌شود نیز در یک رشته استوری، درباره سابقه فعالیت خود صحبت کرده که نشان می‌دهد در این زمینه تخصصی ندارد.

اطلاعاتی که در این ویدیو داده می‌شود، دو قسمت دارد. بخش اول که کلیاتی درباره «بزوار» گفته می‌شود و بخش دوم که نتیجه‌گیری کرده و راه‌کارهایی را برای افراد مختلف توصیه می‌کند. اما این ادعا چقدر صحت دارد؟ آیا خوردن خرمالو خطرناک است و ریسک مرگ دارد؟

آیا خوردن خرمالو خطرناک است و ریسک مرگ دارد؟

خرمالوی نارس، مقدار زیادی تانین (Tannin) دارد. تانین یا جوهر مازو (اسید تانیک) ماده‌ای شیمیایی است که به‌طور طبیعی در برخی از میوه‌ها و بذرها وجود دارد و مزه گس ایجاد می‌کند.

مصرف زیاد خرمالوی نارس، می‌تواند در دستگاه گوارشی انسان در شرایط خاصی، توده‌های مواد هضم‌نشدهای را به‌وجود بیاورد که بزوار نام دارند. بزوارها توده‌های متراکمی از مواد خارجی هستند که اغلب داخل معده محبوس شده‌اند.

منشا بزوار ممکن است باقی‌مانده گیاهان و سبزی‌جات (فیتوبزوار), مو (تریکوبزوار), داروها (فارماکوبزوار) و خرمالو (دیزوپیروبزوار) باشد. نخستین گزارش از بزوار ناشی از خرمالو در سال ۱۸۹۴ ثبت شده‌است.

در گزارش بیمار فوق که برزیلی بوده، آمده:

فیتوبزوآر، ترکیبی از الیاف غیرقابل هضم مشتق شده از سبزیجات و میوه‌های بلعیده شده، رایج‌ترین نوع بزوآر است. دیزوپیروبزوار یک زیرگروه از فیتوبزوآر، است که پس از مصرف بیش از حد خرمالو نارس (Diospyros kaki) تشکیل می‌شود. ما مورد یک مرد دیابتی را با سابقه ۵ روز درد شکم پس از مصرف انبوه خرمالو گزارش می‌کنیم که علائم انسداد پیچیده روده کوچک را نشان می‌داد. بیمار سابقه قبلی همی‌گاسترکتومی بیلروث ۲ همراه با واگوتومی تنه برای درمان زخم مزمن دوازدهه در ۱۴ سال قبل داشت. از آنجایی که مشکوک به انسداد روده بود، تحت لاپاراتومی اورژانسی قرار گرفت که نشان داد انسداد روده با سوراخ شدن روده کوچک و پریتونیت موضعی ناشی از فیتوبزوار در ۱۵سانتی متر بالای دریچه ایلئوسکال نهفته شده‌بود. پس از رزکسیون سگمنتال روده، بیمار بهبود خوبی داشت و در روز ششم پس از عمل ترخیص شد. این گزارش شواهدی را ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد دیوسپیروبزوار باید به عنوان یک علت احتمالی انسداد روده کوچک در بیمارانی که قبلاً تحت عمل جراحی معده قرار گرفته اند در نظر گرفته شود.

رژیم غذایی نقش مهمی در شیوع بزوار دارد. برای مثال تحقیقی به این اشاره دارد که:

«میزان تفاوت در مطالعات مختلف تا حدودی  بستگی به منطقه جغرافیایی و نیز فرهنگ غذایی دارد. به طوری که در مناطقی که استفاده از سبزیجات زیاد است مانند کره‌جنوبی، ژاپن و اسپانیا فیتوبزوار شایع‌ترین بزوار گزارش شده‌است.»

این فیتوبزوارها در افرادی که قبلاً مشکلات معده دیگری داشته‌اند یا تعداد زیادی خرمالو نارس را به یکباره مصرف کرده‌اند، تشکیل می‌شوند. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که ۸۳ درصد از بیماران فیتوبزوار مشکلات قبلی معده داشتند. 

اما شواهد نشان می‌دهد در مورد احتمال مرگ‌بار بودن این مساله، اغراق شده‌باشد. در حقیقت خوردن زیاد خرمالو به تنهایی منجر به مرگ نمی‌شود. از زمان بروز شواهد ناشی از انسداد روده تا زمان عفونت و مرگ، چند روز فاصله است که با مراجعه به مراکز درمانی و اتخاذ تدابیر لازم، احتمال مرگ را به شدت کاهش می‌دهد.

براساس آنچه از گزارش‌ها می‌بینیم، هرچند اطلاعات ویدیو درست است اما ما با یک ناراحتی گوارشی در گروه خاصی از افراد که در مصرف خرمالوی نارس زیاده‌روی کرده‌اند مواجه هستیم نه یک بحران سلامت.

بنابراین فکت‌نامه به ادعای شبکه‌های اجتماعی که «خرمالوها می‌توانند آدم بکشند» نشان گمراه‌کننده می‌دهد.