بریتانیا: بازداشت و حکم زندان به‌خاطر ایجاد تنفر نژادی در فیس‌بوک

روز ۸ مرداد ۱۴۰۳، در اثر یک حمله در ساوت‌پورت، بندری در شمال لیورپول، سه دختر بچه کشته و ۱۰نفر زخمی شدند. انتشار اخبار نادرست درباره هویت و پیشینه متهم به قتل در شبکه‌های اجتماعی، هم‌زمان با اعتراضات در برخی نقاط بریتانیا، باعث تحریک و حمله به یک مسجد شد. دولت بریتانیا هم اعلام کرد مسئولین این شورش‌ها، از جمله کسانی را که از رسانه‌های اجتماعی برای تحریک خشونت استفاده کرده‌اند، تحت پیگرد قانونی قرار خواهد داد.

در هفته‌های اخیر، رسانه‌ها، مطبوعات و حساب‌های کاربری شبکه‌های مختلف اجتماعی ایرانی اخبار و و ویدیوهایی منتشر می‌کنند که ادعا شده از برخورد پلیس بریتانیا با افرادی که به اتهام انتشار پست در فیس‌بوک دستگیر شده‌اند؛ مهر، مشرق، بیسیم‌چی مدیا و …

این ادعاها چقدر صحت دارد؟ آیا افراد به‌خاطر انتشار پست در شبکه‌های اجتماعی دستگیر شده و برای آنها حکمی صادر شده‌است؟

آیا کسی در بریتانیا به‌خاطر انتشار پست در فیس‌بوک بازداشت شده‌است؟

بله. براساس اعلام رسمی پلیس بریتانیا ​​۷۴۱ نفر درباره ناآرامی‌های اخیر دستگیر شده‌اند و برای ۳۰۲ نفر هم کیفرخواست صادر شده و هم اکنون (تا روز ۲۴ مرداد) تعداد ۱۱۸ نفر هم در بازداشتگاه پلیس هستند. تعدادی از کیفرخواست‌ها هم به‌ خاطر انتشار محتوای نژادپرستانه در شبکه‌های اجتماعی است، اما پلیس تعداد دقیق آنها را اعلام نکرده، هرچند از احکامی که در ادامه دادگاه صادر کرده می‌توان فهمید انتشار پست در فیس‌بوک، از موارد اتهامی این افراد بوده‌است.

آیا کسی در بریتانیا به‌خاطر انتشار پست در فیس‌بوک حکم زندان گرفته‌است؟

بله. جمعه گذشته، ۱۹ مرداد ۱۴۰۳، دادگاه‌هایی در نقاط مختلف بریتانیا برای ۱۲ نفر به جرم «ایجاد تنفر نژادی در شبکه‌های اجتماعی» حکم زندان صادر کردند.

جردن پارلر اولین فردیست که به خاطر جرم نفرت‌پراکنی که از طریق انتشار پستی در فیس‌بوک رخ داده، روز جمعه هفته گذشته به ۲۰ ماه حبس محکوم شد. دقایقی بعد در همان روز  تایلر کی به ۲۰ ماه حبس محکوم شد. سپس ریچارد ویلیامز، اولین شهروند ولز در همان روز به اتهامی مشابه محکوم شد.

هم‌زمان در لیدز، به اتهام نفرت‌پراکنی که از طریق شبکه های اجتماعی (انتشار پس در فیس‌بوک) رخ‌داده، جردن پلین (۸ ماه حبس)، سمیر علی (۲۰ ماه حبس) و عدنان غفور (۳۰ ماه حبس) محکوم شدند.

آیا ویدیو از بازداشت کاربران فیس‌بوک در بریتانیا واقعی است؟

تا کنون سه ویدیو منسوب به بازداشت‌های بالا منتشر شده که هر سه نادرست است. هرچند دو ویدیو مربوط به بازداشت‌هایی است که به‌خاطر اتهامی در بستر فیس‌بوک رخ داده‌است، اما این بازداشت‌ها ربطی به وقایع اخیر ندارد.

۱. ویدیو دستگیری فردی بیرون خانه و اعتراض همسایگان 

در رسانه‌های ایرانی از اسکرین‌شات‌های این ویدیو برای تصویر خبر بازداشت‌های اخیر، زیاد استفاده شده‌است. همچنین در بعضی خبرها به «همپشایر» به عنوان محل بازداشت متهم اشاره شده‌است.

این بازداشت در همپشایر رخ داده اما مربوط به مرداد ۱۴۰۱ (۲ اوت ۲۰۲۲) است. متهم، دارن بردی، یک پست توهین‌آمیز که در آن پرچم Pride با علامت صلیب‌شکسته دیده می‌شد را در توییتر بازنشر کرده‌بود.

۲. ویدیو هجوم به خانه یک شهروند و شکستن در

ویدیو در تاریخ ۱۷ مرداد ۱۴۰۳ در تیک‌تاک و سپس اینستاگرام منتشر شد. سپس یک حساب کاربر میلیونی در شبکه X آن را بازنشر کرد.

این ویدیو مربوط به عملیات گسترده پلیس منچستر برای به‌دام انداختن شبکه های توزیع مواد مخدر در  ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳  (۱۴ می) است و ربطی به اعتراضات اخیر یا انتشار پست نفرت‌انگیز در فیس‌بوک ندارد.

زیرنویس ویدیو در تیک‌تاک هم بیان می‌کند که عملیات مواد مخدر در منچستر است اما زمان بندی را اشتباه نشان می‌دهد.

۳. ویدیو افسر زن

ویدیو سوم در روزهای اخیر در رسانه‌های ایرانی بسیار مورد توجه قرار گرفته، زیرا هم‌زمان با اعلام دستگیری‌ها منتشر شده و چند بار عنوان اتهام که کامنت‌گذاشتن در فیس‌بوک است، در آن ذکر شده‌است.

انتشار این ویدیو از شبکه اجتماعی X آغاز شد. هرچند در ویدیو درباره اتهام کامنت‌های نامناسب در فیس‌بوک صحبت می‌شود. اما اشاره‌ای به وقایع اخیر ندارد. 

پلیس دون و کورنوال (Devon and Cornwall) در ای‌میلی به رویترز اعلام کرده که این بازداشت در خرداد ماه (June 2024) یک ماه پیش از وقوع اعتراضات اخیر در بریتانیا رخ داده و متهم، یک مرد ۶۴ساله اهل اکسمنیستر (Exminster, Exeter) بوده‌است.

خبرهای مربوط به بازداشت شهروندان بریتانیایی به اتهام «ایجاد تنفر نژادی در شبکه‌های اجتماعی» به‌خصوص فیس‌بوک درست است و تاکنون حداقل برای ۱۲نفر احکام زندان از ۸ ماه تا ۲سال و نیم صادر شده‌است.

اما ویدیوها و تصاویری که در رسانه‌های ایرانی از بازداشت‌شدگان در کنار این خبر منتشر شده، نادرست است و همگی مربوط به رخ‌دادهای پیش از اعتراضات بریتانیا و اتهام‌هایی غیر از «ایجاد تنفر نژادی» است.

بنابراین فکت‌نامه به «خبرهای مربوط به بازداشت و حکم زندانی به کاربران فیس‌بوک در بریتانیا» در رسانه‌ها و مطبوعات ایران، نشان نیمه‌درست می‌دهد.