ارتباط چای دبش و رد صلاحیت کاندیداهای مجلس

در روز ۱۲ بهمن پستی در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) درباره رد صلاحیت کاندیداهای مجلس دوازدهم منتشر شد که نوشته بود:

«آیا می‌دانستید از ۲۹۰ نماینده مجلس فقط ۳۱ نفر به فساد چای دبش اعتراض کردن که هر ۳۱ نفر رد صلاحیت شدن دیگه واضح تر از این».

این پست که کاربری به نام سید مهدی رضوی منتشرش کرده، نزدیک به ۸۲ هزار بار دیده شده و ۵۴۰۰ لایک دارد.

اما آیا اعدادی که در این پست داده شده درست است؟

۱. تعداد رد صلاحیت‌شدگان در بین نمایندگان مجلس یازدهم که برای دوره بعد ثبت‌نام کرده بودند، ۲۶ نفر است، نه ۳۱ نفر. اسامی این نمایندگان در روز ۱۵ دی از سوی شورای نگهبان اعلام شد.

بر اساس اعلام وزارت کشور در این دوره انتخابات مجلس در مجموع حدود ۴۹ هزار نفر ثبت‌نام کردند که در نهایت تنها ۱۱ هزار نفر، (۲۲ درصد) تایید صلاحیت شدند. پیش از این فکت‌نامه، اظهار نظر سخنگوی شورای نگهبان که گفته بود «این بار برای انتخابات مجلس شاهد عدم احراز صلاحیت‌های بسیار کمتری نسبت به دوره قبل بودیم.» را درستی‌سنجی کرده و به او نشان نادرست داده بود.

با وجود این تعداد نمایندگان رد صلاحیت شده در این دوره نسبت به دوره پیشین مجلس بسیار کمتر و حدود یک‌سوم است. برای مجلس یازدهم، ۹۰ نفر از نمایندگان مجلس دهم رد صلاحیت شده بودند.

۲. اما ۳۱ نماینده‌ای که درباره چای دبش اظهارنظر کردند، به نظر می رسد که منبع این ادعا گزارشی از روزنامه هم‌میهن است که در روز ۱۶ دی‌ماه ۱۴۰۲ منتشر شد. در این گزارش اسامی ۳۱ نماینده را با اظهارنظرهای آنان درباره چای دبش با ذکر منبع، منتشر شده. گزارش هم‌میهن یک ماه بعد از افشای فساد «چای دبش» منتشر شد. به گزارش این روزنامه «خبرنگار هم‌میهن تلاش کرد، نظر برخی از نماینده‌هایی که تاکنون در ارتباط با این موضوع اظهارنظری نکرده‌اند، جویا شود اما آنها حاضر به پاسخگویی نشدند و در این بین تنها رجب رحمانی، نماینده تاکستان به‌عنوان یکی از باسابقه‌ترین نماینده‌های این دوره مجلس، پاسخ کوتاهی به این موضوع داد تا نفر سی‌ودوم لیست نماینده‌هایی باشد که در این موضوع واکنش نشان داده‌است.»

هر چند با استناد به این گزارش هم‌میهن، تعداد نمایندگانی که تا زمان اعلام نتایج رد صلاحیت‌ها (۱۵ دی ۱۴۰۲) درباره چای دبش اظهار نظر کرده بودند ۳۱ نفر بود، اما ما با جست‌وجو بیشتر در اخبار مربوط به چای دبش پیش از تاریخ اعلام رد صلاحیت‌ها، حداقل نام هفت نماینده دیگر را هم یافتیم که در این‌باره اظهار نظر کرده بودند و در لیست هم‌میهن نبودند؛ محمدصالح جوکار، نماینده یزد، فرخی میکال، نماینده لاهیجان، محسن زنگنه، نماینده تربت حیدریه، مه ولات و زاوه، محمد وحیدی، نماینده بجنورد، محمد آشوری تازیانی، نماینده بندرعباس، محمد صفائی دلوئی، نماینده گناباد، سید محسن دهنوی، نماینده تهران.

از این رو عدد ۳۱ ذکر شده در این توییت هم نادرست است و تعداد نمایندگانی که درباره چای دبش اظهار کرده‌اند بیش از این بوده.

۳. از سوی دیگر مقایسه لیست نمایندگان رد صلاحیت شده با کسانی که در مورد چای دبش اظهارنظر کرده‌اند نشان می‌دهد که در این دو لیست ۷ نام مشترک وجود دارد؛ رجب رحمانی، معین‌الدین سعیدی، سید غنی نظری، جلال رشیدی کوچی، جلیل رحیمی جهان‌آبادی، احمد علیرضا بیگی و جلال محمودزاده.

بنابراین این ادعا هم که همه نمایندگانی که درباره چای دبش اظهار نظر کرده بودند رد صلاحیت شده باشند نادرست است.

طی روزهای اخیر توییتی در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته که ادعا می‌کند «از ۲۹۰ نماینده مجلس فقط ۳۱ نفر به فساد چای دبش اعتراض کردند که هر ۳۱ نفر رد صلاحیت شدند».

اولا از میان نمایندگان حاضر ۲۶ نفر رد صلاحیت شده‌اند نه ۳۱ نفر. دوم، تعداد نمایندگانی که تا قبل از اعلام رد صلاحیت‌ها در نیمه دی‌ماه درباره چای دبش اظهارنظر کرده بودند حدود ۴۰ نفر بوده. از مقایسه لیست نمایندگان رد صلاحیت شده و آنانی که درباره چای دبش اظهار نظر کرده‌اند به ۷ نام مشترک می‌رسیم. با وجود افزایش میزان کلی رد صلاحیت‌ها در این دوره نسبت به دوره پیشین مجلس، رد صلاحیت نمایندگان بسیار کمتر از قبل و حدود یک‌سوم بوده است.

از این رو فکت‌نامه به این ادعا که «از ۲۹۰ نماینده مجلس فقط ۳۱ نفر به فساد چای دبش اعتراض کردند که هر ۳۱ نفر رد صلاحیت شدند.» نشان نادرست می‌دهد.