چند فکت درباره موشک‌های شکری

در روزهای اخبر بخشی از سخنان فاطمه بلوری کاشانی، همسر مصطفی احمدی‌روشن در شبکه افق در تلویزیون ایران در روز ۲ آذر ۱۴۰۲ (لینک بایگانی دقیقه ۲۸:۰۵) در مورد ساخت موشک با شکر و روغن مورد توجه قرار گرفته‌است (بی‌بی‌سی فارسی، ایران اینترنشنال، رادیو فردا) که می‌گوید:

«ایشان (مصطفی احمدی روشن) قبل از اینکه وارد سایت هسته‌ای نطنز شوند، با توجه به دغدغه این را داشتند که به جنگ لبنان بروند چون رشته‌اش مهندسی شیمی بود و ربط پیدا می‌کرد، وارد نیروی قدس شدند و در آن بخش دفاعی آنها چند ماهی بودند.
توانستند با توجه به علمی که داشتند و با توجه به این که نیاز حوزه مقاومت این بود که از مواد ابتدایی و دم‌دست یک موشک ساخته شود، خیلی جالب بود که ایشون با کمک شکر و روغن و مواد دم‌دست یک موشک طراحی کردند که در دانشگاه در خوابگاه‌شان امتحان کردند و این رو ارتقا دادند، فیلمش هست که آن را در بیابان امتحان کردند و به‌خاطر این طرحی که داشتند پژوهشگر برتر حوزه سلمان فارسی شد.»

موشک شکری یا Rocket Candy پدیده جدیدی نیست (لینک بایگانی). ساخت این راکت‌ها برای دانش‌آموزان دبیرستانی و دانشجویان علاقه‌مند به موشک و هوافضا، پدیده‌ای معمول و قابل تست و آزمایش است. بنابراین اینکه گروهی از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف هم در خوابگاه، نمونه‌ای از آن را ساخته باشند، چندان هم بعید نیست. موشک‌های شکری یا R-Candy یک نوع موشک «سوخت جامد» هستند. شکر به عنوان سوخت و نیترات پتاسیم، به‌عنوان اکسید‌کننده در آنها استفاده می‌شود (لینک بایگانی).

هرچند نیرویی که شکر ایجاد می‌کند توان جابه‌جایی جرم بسیار کمتری دارد و نسبتا گران است (لینک بایگانی)، اما به استفاده جدی از آن هم فکر شده‌است (لینک بایگانی) حتی ممکن است در شرایط بسیار خاصی، امکان ارسال یک جسم کوچک مثلا دوربین گو پرو به فضا (ارتفاع صد کیلومتری زمین، لبه فضا) را هم داشته باشد (لینک بایگانی) و حتی ناسا جایزه‌ای ۷۵۰هزار دلاری برای تحقیقات در زمینه شیمی برای تبدیل کربن دی‌اکسید کربن جو مریخ به شکر دارد تا از آن برای سوخت استفاده کند (لینک بایگانی). اما به‌هرحال استفاده از آن به‌عنوان سوخت راکت خیلی پدیده خاصی نیست و چندان جدی گرفته نمی‌شود و در حد همان کار دانشجویی - آماتور است (لینک ۱، لینک ۲).

جالب است بدانید که گردان‌های عزالدین قسام حماس هم در سال‌های اولیه فعالیت‌های موشکی خود (پیش از سال ۱۳۸۴) از این موشک‌های ساده شکری استفاده می‌کردند (لینک بایگانی).

همسر احمدی روشن به این قضیه اشاره می‌کند که این فعالیت‌های او، بعد از ورود به نیروی قدس سپاه در نتیجه علاقه‌مندی به حضور در جنگ لبنان بوده‌است. جنگ دوم لبنان یا جنگ تموز در ایران معروف به جنگ ۳۳روزه در تابستان ۱۳۸۵ رخ داد.

همچنین همسر احمدی روشن در جای دیگری اشاره می‌کند که او به‌خاطر موشک شکری «پژوهشگر برتر حوزه سلمان فارسی» شد. احتمالا منظور او «جشنواره سلمان فارسی» است (لینک بایگانی). این یک جشنواره دو سالانه در حوزه تحقیقات علمی دفاعی در سپاه پاسداران بود که در دهه گذشته برگزار می‌شد. با «جشنواره علمی سلمان فارسی» که سازمان پدافند غیرعامل ستاد کل نیروهای مسلح با همکاری دانشگاه امام حسین سپاه در سال‌های اخیر برگزار می‌کند متفاوت است (لینک بایگانی).

با وجود این که اعلام شده این جشنواره دوسالانه بود، نهمین دوره جشنواره آن در ۲ اسفند  ۱۳۸۵ برگزار شده (لینک بایگانی) و دهمین دوره آن در ۲۷ بهمن ۱۳۸۹ برگزار شده‌‌است (لینک بایگانی). احمدی روشن سال ۱۳۹۰ کشته شده‌است. بنابراین او باید در بین برندگان «جشنواره سلمان فارسی» نهم یا دهم باشد (لینک بایگانی). متاسفانه فعلا در هیچ آرشیوی عناوین برندگان یا حوزه کاری آنها ثبت نشده‌است (لینک بایگانی) و احتمالا نام برندگان و حوزه فعالیت آنها در موضوعاتی با ماهیت نظامی، محرمانه است (لینک بایگانی).

اسناد و اطلاعاتی که تایید کند که احمدی روشن در نهمین یا دهمین دوره جشنواره سلمان فارسی به‌خاطر ساخت راکت ارتقا داده‌شده با سوخت شکر به‌عنوان پژوهشگر برتر شناخته شده یا حداقل به دورهای بالای داوری جشنواره رسیده‌است، تا زمان انتشار این مطلب در دسترس نیست. همچنین همسر احمدی روشن در این برنامه ذکر می‌کند که از آزمایشی که آنها در بیابان انجام داده‌اند ویدیویی موجود است که البته آن هم هنوز منتشر نشده‌است.