خمینی و خامنه‌ای، ماموران MI6 و KGB؟

در شبکه اجتماعی اینستاگرام ویدیویی منتشر شده و با اتکا به عکس‌هایی ادعا شده که روح‌الله خمینی مامور MI6، سازمان اطلاعات مخفی بریتانیا و علی خامنه‌ای مامور KGB سرویس اطلاعات و امنیت شوروی سابق بوده‌اند.

این ادعا با اتکا به سه عکس؛ دو عکس از روح‌الله خمینی و یک عکس از علی خامنه‌ای منتشر کرده است.

ما عکس‌های مربوط به رهبر پیشین جمهوری اسلامی را پیشتر در فکت‌چک دیگری بررسی کرده بودیم.

پیش از این همین عکس‌های خمینی با این ادعا که «تصاویر و اسناد همکاری آیت‌الله خمینی با سازمان سیا» است، منتشر شده بود.

بررسی‌های ما در سال ۱۳۹۹ نشان داد که عکس اول که آقای خمینی و فرزندش مصطفی خمینی با پالتو در آن دیده می‌شوند، در بورسای ترکیه گرفته شده است. این عکس به همراه چند تصویر دیگر که خمینی را پالتو به تن نشان می‌دهد، بارها در رسانه‌های داخلی ایران و در سایت رسمی آیت‌الله خمینی منتشر شده است. خمینی در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ از ایران تبعید شد. او طی ۱۱ ماه در شهر بورسا در شمال غرب ترکیه اقامت داشت. در صفحه ۱۶۰ کتاب درسی تاریخ معاصر ایران در مقطع دوم دبیرستان تدریس می‌شود تصویر مشابهی از او چاپ شده و توضیح داده شده که دلیل پالتو پوشیدن او «ممنوعیت استفاده از لباس روحانیت» در ترکیه بوده است.

آژانس عکس Getty Images در شرح عکس دوم نوشته «سه زن پوسترهای چاپ شده روح‌الله خمینی سیاست‌مدار و رهبر شیعه را آماده می‌کنند.» محل عکس بریتانیا و تاریخ آن ۱۵ نوامبر ۱۹۷۹ (۲۴ آبان ۱۳۵۸) است. یعنی این تصویر حدود ۹ ماه بعد از پیروزی انقلاب گرفته شده‌است و نه آنگونه که در شبکه‌های اجتماعی ادعا می‌شود پیش از آن و برای کمک به انقلابیون.

اینکه این پوسترها چرا و به سفارش چه کسی چاپ شده را نمی‌دانیم. اما با توجه به تاریخ عکس و اینکه می‌دانیم در آن روزها (مصادف با تسخیر سفارت آمریکا در ایران) تجمع‌هایی برای بازگرداندن شاه به ایران در مقابل سفارت آمریکا در لندن هم صورت می‌گرفت، احتمال قوی‌تر این است که پوسترها برای این دست تجمع‌ها و به سفارش معترضان چاپ شده‌اند.

عکس سوم که به واسطه آن ادعای عضویت علی خامنه‌ای در KGB مطرح شده در واقع بریده‌ای از یک عکس است. در عکس منتشر شده خامنه‌ای در کنار فردی بدون لباس روحانیت قرار دارد و در توضیح عکس او مامور KGB معرفی شده.

در عکس کامل، یک روحانی دیگر هم در صحنه حضور دارد. فرد سوم محمدجواد فضل‌الله روحانی اهل لبنان و از دوستان دوران جوانی علی خامنه‌ای است.

در سایت وارثون که منبع انتشار عکس «عالمان تشیع» است، سایت حوزه و سایر سایت‌های داخلی این عکس مکررا منتشر شده و در شرح آن آمده است که مربوط به سفر سال ۱۳۴۲ فضل‌الله به ایران است. در کتاب «شرح اسم» (شرح زندگانی رهبر جمهوری اسلامی ) آمده:

«چند روزی به آغاز ماه صفر مانده بود. سید محمدجواد فضل الله، برادر کوچک سید محمدحسین فضل الله، از علمای لبنان، به مشهد آمده بود. سیدجواد، میهمان آقای خامنه ای نبود، اما در مدت اقامتش در مشهد با او معاشر و همنشین بود. پیشنهاد کرد با هم به دیدن نوار سبز ایران، مازندران و گیلان، بروند. و رفتند. مازندران و سپس گیلان را گشتند و بعد در تهران از یکدیگر جدا شدند.»

عکس‌های متعددی از سفر مذکور و این دو نفر منتشر شده است.

در مورد اینکه نفر سوم عکس، و همان کسی که در اینجا مامور KGB معرفی شده چه کسی است تا جایی که ما گشتیم در سایت‌های داخلی توضیحی وجود ندارد. اما ایرج مصداقی، فعال سیاسی در سایت خود نوشته او قایق‌رانی است که آنها را در این سفر همراهی می‌کرده، بنابر توضیح مصداقی:

«نفر سوم یا قایقرانی که در این عکس پارو می‌زند آقای حسن راستجو است که چند سال پیش در انزلی فوت کرد. وی سال‌ها به حمل مسافر با قایق کوچکش مشغول بود و عاقبت با فروش آن، مغازه «یخ‌در‌بهشت» فروشی در انزلی باز کرد.»

در اینستاگرام ویدیویی متشکل از چند عکس منتشر و ادعا شده با توجه به این عکس‌ها روح‌الله خمینی مامور MI6 و علی خامنه‌ای مامور KGB بوده‌اند. عکس‌های مربوط به خمینی پیش از این در سال ۱۳۹۹ به عنوان سند همکاری او با CIA هم منتشر شده بود که ما به آن نشان شاخ دار داده بودیم.

عکسی که در آن روح‌الله خمینی و فرزندش مصطفی خمینی با پالتو دیده می‌شوند، در زمان تبعیدش در بورسای ترکیه گرفته شده و خمینی به دلیل ممنوعیت لباس روحانیت پالتو به تن دارد. عکس دیگر بر اساس توضیحات آژانس عکس Getty Images در ۲۴ آبان ۱۳۵۸ در بریتانیا گرفته شده و سه زن را نشان می‌دهد که «پوسترهای چاپ شده روح‌الله خمینی سیاست‌مدار و رهبر شیعه را آماده می‌کنند.» دقیقا اینکه این پوسترها چرا و به سفارش چه کسی چاپ می‌شد را نمی‌دانیم. اما قرائن تاریخی نشان می‌دهد زمان ثبت این عکس مصادف زمان تجمعات اعتراضی ایرانیان در بریتانیا در مقابل سفارت آمریکا در لندن برای بازگرداندن شاه به کشور بعد از تسخیر سفارت آمریکا در تهران است. احتمالا پوسترها برای این دست تجمع‌ها و به سفارش معترضان چاپ شده‌اند.

در مورد عکس علی خامنه‌ای که گفته شده او را در کنار مامور KBG نشان می‌دهد، عکس تقطیع شده و مربوط به سفر سال ۴۲ خامنه‌ای به شمال ایران به همراه محمدجواد فضل‌الله، روحانی لبنانی است. درباره فرد غیر روحانی عکس اطلاعات دقیقی وجود ندارد، ایرج مصداقی، فعال سیاسی می‌گوید او قایقرانی‌ست که آنها را همراهی می‌کرد.

ما نمی‌دانیم که بین رهبران جمهوری اسلامی و سرویس‌های اطلاعاتی سایر کشورها پیش از انقلاب ارتباطی وجود داشته یا نه، اما با قطعیت می‌توان که این عکس‌ها چیزی را در این جهت ثابت نمی‌کند. از این رو و فکت‌نامه به ویدیوی منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی که مدعی است «ارتباط روح‌الله خمینی با MI6 و علی خامنه‌ای با KGB را نشان می‌دهد» نشان شاخ‌دار می‌دهد.