آمار شاخ‌دار وزیر کار درباره اشتغال خالص ۱/۴ میلیونی در سال ۱۴۰۱

صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی روز سه شنبه ۱۳تیرماه در نشست کارگروه اشتغال استان خراسان رضوی، گفت: «پارسال یک میلیون و ۳۶۰ هزار اشتغال خالص در سامانه رصد اشتغال در کشور ثبت شده که سه مرتبه راستی آزمایی شده است.»

پیش از این وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و دیگر مقام‌های دولتی از جمله ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم و محمد مخبر، معاون اول ابراهیم رئیسی ادعاهای مشابهی درباره ایجاد یک میلیون «فرصت شغلی»، «شغل‌های ایجاد شده» یا «شغل‌های جدید» داشتند که فکت‌نامه در گزارش‌هایی این موارد را درستی‌سنجی کرد.

در اظهار نظرهای پیشین، مقام‌های دولتی در سخنان خود از ارائه آمار و ارقام مربوط به «اشتغال خالص» پرهیز کرده و مفاهیم دیگری همچون فرصت شغلی یا شغل‌های جدید و ایجادشده را جایگزین کرده بودند که در ادبیات اشتغال اهمیتی ندارند.

در واقع آنچه درباره بازار کار مهم و قابل توجه است تغییرات تعداد کل شاغلان در دوره زمانیِ مورد بررسی فارغ از تعداد ورودی یا خروجی شاغلان است.

اما این بار صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به صراحت آمار اشتغال خالص در سال ۱۴۰۱ را یک میلیون و ۳۶۰ هزار نفر اعلام کرده است. 

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار ایران در سال ۱۴۰۱، تعداد کل شاغلان ۱۵ ساله به‌بالا در این سال ۲۳ میلیون و ۷۱۵ هزار و ۸۱۰ نفر بوده است که در مقایسه با تعداد کل شاغلان سال ۱۴۰۰، ۲۶۸ هزار و ۳۵۸ نفر افزایش داشته است.

اشتغال خالص در سال ۱۴۰۱ در گزارش مرکز آمار ایران در مقایسه با آنچه صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت سیزدهم گفته اختلاف قابل توجهی داشته و یک میلیون و ۹۱ هزار و ۶۴۲ نفر کمتر است.

به عبارتی عدد اشتغال خالص سال ۱۴۰۱ در گزارش مرکز آمار ایران یک پنجم رقمی است که صولت مرتضوی اعلام کرده است.

صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، گفت: «پارسال یک میلیون و ۳۶۰ هزار اشتغال خالص در سامانه رصد اشتغال در کشور ثبت شده که سه مرتبه راستی آزمایی شده است.»

اولین بار نیست که وزیر کار و سایر مقام‌های دولت، از جمله رئیس‌جمهوری و معاون اول ادعاهای مشابهی مطرح کرده‌اند. 

پیش‌تر مقام‌های دولتی از عبارت‌‌هایی مانند «فرصت شغلی»‌ یا «شغل‌های ایجاد شده» استفاده می‌کردند، این بار اما وزیر کار با صراحت از «اشتغال خالص» صحبت کرده که تعریف روشنی دارد.  

اشتغال خالص، تغییرات تعداد کل شاغلان در دوره زمانی مورد بررسی فارغ از تعداد ورودی یا خروجی شاغلان است. به عبارتی قدرمطلق برآیند ورودی شاغلان جدید به بازار کار و خروجی شاغلان از بازار کار در مفهومی به نام اشتغال خالص در هر دوره زمانی صورت‌بندی می‌شود که در گزارش‌های مرکز آمار ایران درباره تغییرات بازار کار تحت عنوان تعداد شاغلان قابل مشاهده است.

براساس گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار در سال ۱۴۰۱، تعداد شاغلان ۱۵ ساله و بیشتر در این سال به نسبت سال قبل حدود ۲۶۸ هزار نفر افزایش داشته است. 

با این حساب روشن است آمار صولت مرتضوی بیش از ۵ برابر آمار رسمی اشتغال خالص است، به همین دلیل فکت‌نامه با توجه به ابعاد بزرگ‌نمایی، اصرار بر ارائه آمارهای نادرست و تاکید بر صحت آنها به ادعای وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی مبنی ثبت یک میلیون و ۳۶۰ هزار اشتغال خالص در سال ۱۴۰۱ نشان شاخ‌دار می‌دهد.