ادعای گمراه‌کننده وزیر ارتباطات در مورد افزایش سرعت اینترنت همراه

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات، در روز ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ در پاسخ به یکی از کاربران پیام‌رسان‌های داخلی نوشت:

بر اساس گزارش مراجع جهانی اسپید تست، در یک سال گذشته سرعت اینترنت همراه حدود ۵۰درصد و اینترنت ثابت حدود ۱۰درصد بهتر شده و جایگاه ایران هم در همراه حدود ۱۲ پله ارتقا یافته‌است.

وزیر ارتباطات برای تست سرعت (پهنای باند) بارها به سایت «اسپیدتست دات نت» (Speedtest.net) ارجاع داده‌است. اما می‌دانیم اسپید تست بیش از ۶۰ سرور در شهرها و استان‌های مختلف ایران دارد. اگر فردی در ایران با این نرم‌افزار پهنای باند را تست کند عدد پینگ (Latency) آن که معرف میزان زمان رفت و برگشت دیتا میان فرستنده و سرور است به واسطه نزدیکی به سرورهای اسپیدتست بسیار کمتر از زمانی خواهد بود که کاربر ایرانی بخواهد به یک سرور خارج از کشور متصل شود.

عدد پینگ برای یک سرور خارج از ایران حداقل ۸۰-۹۰ میلی‌ثانیه است. اسپیدتست درباره چگونگی جمع‌آوری داده‌ها اینطور توضیح داده:

«اسپیدتست با بهره‌گیری از ارتباط اینترنتی دستگاه شما، سرعت [اتصال] بین دستگاه و یک سرور آزمایشی را اندازه‌گیری می‌کند. فاکتورهای متعددی در تست دخیل هستند که می‌توانند مسبب نتایج غیرمنتظره درباره سرعت شوند. دستگاه (تلفن، تبلت، رایانه و…)، سرورهای اسپیدتست، سرورهای تست سرعت و مرورگری که کاربر استفاده می‌کند، می‌تواند روی نتیجه نهایی به‌دست آمده تاثیر بگذارد.»

این گزارش اسپیدتست برای ماه گذشته میلادی از ایران است:

برایان کانلی، مدیر بخش دانش داده (Data Science) گروه Ookla مالک سایت اسپیدتست در یک مقاله درباره این گزارش می‌نویسد:

«این تست‌ها توسط کاربران در هر زمان و مکانی که به داده‌های کاربردی نیاز دارند، انجام می‌شود. سایت اسپیدتست اطلاعات دقیقی در مورد سرعت اینترنت در زمان و مکان‌هایی که برای کاربر مهم است، به آنها ارایه می‌کند. با تجمیع این اطلاعات عملکرد شبکه در دنیای واقعی قابل توصیف است.»

به عبارتی آمار و ارقامی که هر کاربر ایرانی با تست از روی اسپیدتست (که سرورهای آن در ایران است) انجام می‌دهد در روشی که در مقاله بالا شرح داده شده در گزارش ماهانه اسپیدتست تجمیع می‌شود.

بنابراین گزارشی که وزیر ارتباطات به آن ارجاع می‌دهد نه «سرعت اینترنت» بلکه «متوسط سرعت تبادل داده‌ها روی شبکه ملی اطلاعات» است، برای همین ادعای وزیر ارتباطات گمراه‌کننده است.

لازم به ذکر است که وزارت ارتباطات درحال توسعه شبکه ملی اطلاعات است که براساس سند «طرح کلان و معماری شبکه‌ ملی اطلاعات» (مصوب ۱۶ مهر ۱۳۹۹) «دسترسی به اینترنت» در آن، یکی از خدمات پایه در لایه دوم (لایه خدمات شبکه ملی اطلاعات) است.

آنچه که اسپیدتست اندازه می‌گیرد، سرعت تبادل داده در این شبکه برای کاربران عادی است که فناوری‌های مختلفی از لایه زیرساخت و خدمات در نتیجه نهایی این عدد دخیل هستند.

وزارت ارتباطات به دلیل اسناد بالادستی نظام حکمرانی شبکه ملی اطلاعات، بهتر از هر نهاد دیگری می‌داند که آنچه اندازه گرفته می‌شود سرعت «اینترنت» نیست. با این حال در دوسال گذشته چندین بار این ادعای گمراه‌کننده را تکرار کرده‌است (لینک ۱، لینک ۲، لینک ۳).