ادعای شاخ‌دار خبرگزاری فارس درباره دروغ‌بودن فرود انسان بر ماه

خبرگزاری فارس با انتشار گزارشی مدعی شد سفر انسان به ماه در ماموریت‌ آپولو (۶ ماموریت در سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۲) «بزرگ‌ترین دروغ قرن بیستم» بوده و «اصولاً کل ماجرای آپولو ۱۱ و سفر به ماه، فیلمی بود که استنلی کوبریک برای دولت آمریکا کارگردانی کرده بود.» فارس می‌نویسد:

امروزه صدها مستند و کتاب در آمریکا وجود دارد که با استناد به مدارک و اسناد و تحلیل‌های فنی، کل ماجرای فرود روی ماه در ۶ مأموریت ادعایی ناسا را زیر سؤال برده‌اند و برعکس دیگر نقاط دنیا، در خود آمریکا ناسا را به عنوان نهادی با بودجه نجومی و بدون کوچک‌ترین شفافیت می‌دانند که بارها نمایش‌هایی چون سفر به ماه را در این سال‌ها اجرا کرده است.

فارس در ادامه، نه «صدها مستند و کتاب» بلکه تعدادی تصویر، نقل‌قول و ویدیو مشکوک را منتشر کرده و ادعای سفر انسان به ماه را زیر سوال برده‌است. بسیاری از مدعیان «دروغ‌بودن سفر انسان به ماه» در نیم‌قرن گذشته، تلاش کرده‌اند با روش‌های زیرکانه و بسیار پیچیده این موضوع را ثابت کنند. اما آنچه که فارس منتشر کرده، نه موارد پیچیده بلکه تعدادی از ساده‌ترین این ادعاها، بدون ارائه توضیح یا تحلیل بیشتر بوده‌است.

***

۵۰ سال از سفر انسان به ماه می‌گذرد و توطئه اینکه «انسان به ماه نرفته و تصاویر آن تنها صحنه‌سازی‌های هالیوودی است» بسیار قدیمی است. نخستین بار بیل کیسینگ (Bill Kaysing) در سال ۱۹۷۶ این ادعا را در کتابی به‌نام «ما هرگز به ماه نرفتیم: کلاهبرداری سی‌میلیارد دلاری آمریکایی» منتشر کرد. تئوری توطئه سفر به ماه، با پخش مستند «تئوری توطئه: آیا ما روی ماه فرود آمده‌ایم؟» از شبکه فاکس در زمستان سال ۲۰۰۱ به اوج رسید.

در طی سالیان گذشته، تلاش‌های زیادی از سوی رسانه‌ها و متخصصین (مستقل از ناسا یا حتی غیرآمریکایی) انجام شده که نشان می‌دهد ادعای توطئه سفر به ماه بر چه دلایل سست یا ساختگی سوار است. غیر از گزارش علمی ناسا، در اینجا لینک دو نمونه مهم و تقریبا کامل از این تلاش‌ها قرار دارد: انگلیسی، فارسی (به قلم پوریا ناظمی). با این‌حال این ادعاها هنوز هم وجود دارند و هر چند سال، گروهی با رنگ و بویی متفاوت، همان ادعاهای پیشین را مطرح می‌کنند.

با توجه به اینکه خبرگزاری فارس یک نوع خاص از این ادعاها (نقش استنلی کوبریک) را مطرح کرده، در ادامه، تک‌تک ادعاهای فارس را بررسی می‌کنیم تا ببینید چقدر این ادعاها ساختگی و شاخدار هستند.

۱) استنلی کوبریک؛ کارگردان صحنه‌سازی فرود آپولو در ماه

سال ۲۰۱۲، رادنی اشر، فیلم‌ساز آمریکایی، مستندی بسیار درخشان را با عنوان «اتاق ۲۳۷» دربارهٔ معانی پنهان، استعارات و نمادهای به کار رفته در تک تک صحنه‌های فیلم «درخشش» استنلی کوبریک ساخت که در آن، ماجرای پروژهٔ آپولو ۱۱ و نقش کوبریک در کارگردانی آن هم به صورت ویژه مورد بررسی قرار گرفته است.

فارس در ادامه تصویری منتشر کرده و نوشته:

حضور کوبریک در جمع فضانوردان، جرج مولر، مدیر ارشد پروژه آپولو ناسا به همراه آرتور سی کلارک، نویسنده رمان اودیسه فضایی

این تئوری توطئه می‌گوید که وقتی در اوایل سال ۱۹۶۸ (حدود ۱/۵ سال پیش از برنامه آپولو ۱۱) استنلی کوبریک در مرحله پس از تولید فیلم «۲۰۰۱: ادیسه فضایی» بود، ناسا مخفیانه به کوبریک نزدیک شد تا سه فرود اول بر ماه را کارگردانی کند. این نظریه می‌گوید پرتاب و فرود کپسول فضایی واقعی بود، اما فضاپیما در مدار زمین باقی ماند و در طول عملیات، فیلم جعلی به عنوان «زنده از ماه» پخش شد.

این ادعای بی‌اساس، بسیاری از حقایق را نادیده می‌گیرد. به عنوان مثال، تصویر کوبریک از سطح ماه با تصاویر فضانوردان آپولو از سطح ماه آن تفاوت زیادی دارد. حرکت شخصیت ها در ماه در فیلم ادیسه با حرکت فیلمبرداری شده فضانوردان آپولو بسیار متفاوت است و شبیه محیطی با یک ششم گرانش زمین نیست. چندین صحنه در ادیسه گرد و غبار هنگام فرود فضاپیما را نشان می‌دهد، چیزی که در محیط خلا ماه اتفاق نمی‌فتد.

لازم به ذکر است که کوبریک از دو مشاور ناسا، فردریک اردوی (Frederick Ordway) و هری لنگ (Harry Lange) در ساخت ادیسه فضایی استفاده کرده‌است. اما این دلیل نمی‌شود که او برای ناسا نمایش «آپولو ۱۱» را کارگردانی کرده‌باشد.

۲) چه کسی عکس قدم گذاشتن نیل آرمسترانگ بر ماه را گرفته‌است

آن زمان مدعی شدند که نیل آرمسترانگ، «فضانورد» ناسا، نخستین فرد بشر است که پا روی ماه گذاشته و آن جملهٔ معروف را گفته «که این گامی کوچک برای یک انسان و گامی بزرگ برای بشریت است.» فیلم و عکسی از این لحظه وجود دارد، اما سوالی که پیش می‌آید این است که اگر او نخستین فرد بشر بوده، آن عکس و فیلم توسط چه کسی تهیه شده‌است؟

فارس برای تایید ادعای خود تصویر زیر را منتشر کرده که درحقیقت تصویر پیاده شدن باز آلدرین (نفر دوم) از ماه‌نشین ایگل است و تصویر را نیل آرمسترانگ برداشته‌است.

اما این ویدیویی است که فارس به آن اشاره دارد:

تصویر را دوربین نصب‌شده روی پایه ماژول ماه‌نشین ایگل برداشته‌است.

همچنین ادعایی مشابه برای نمای خارجی برخاست آپولو ۱۵، ۱۶ و ۱۷ از سطح ماه و بازگشت به زمین هم تکرار شده‌است. پاسخ آن هم دوربین کنترل از راه‌دور نصب شده روی خودرو ماه‌نورد بوده که روی سطح ماه باقی مانده‌است.

۳) تماس تلفنی ریچارد نیکسون به صورت زنده و بدون تاخیر از طریق تلفن کابلی معمولی با فضانوردان

فیلمی از رییس جمهور آمریکا، ریچارد نیکسون، پخش شد که در لحظه و به صورت زنده و بدون هیچ تاخیری، آن هم از طریق تلفن کابلی معمولی با فضانوردان روی ماه صحبت می‌کند؟! این در حالی است که بشر با همه پیشرفت در فناوری، نتوانسته پوشش مخابراتی برای بخش اعظم زمین فراهم کند. دقیقاً کابل آن تلفن به کجا وصل بوده و از طریق کدام سیم نیکسون با فضانوردان در ماه صحبت کرد؟

اینکه «نیکسون با کدام سیم دارد با فضانوردان صحبت می‌کند» هم جواب ساده‌ای دارد. ابتدا تماس تلفنی بین کاخ سفید در واشنگتن دی‌سی و پایگاه‌های کنترل ناسا در سایر نقاط ایالات متحده برقرار می‌شود. سپس ناسا از طریق ارتباط ویژه‌ای که با فضانوردان دارد، امکان گفتگوی صوتی را برقرار می‌کند.

اما نوع پیشرفته‌تر این ادعا این است که مدعی می‌گوید با توجه به فاصله حدود ۴۰۰هزار کیلومتری زمین تا ماه و اینکه سرعت نور ۳۰۰هزار کیلومتر در ثانیه است، این مکالمه باید بیش از ۲ ثانیه تاخیر داشته‌باشد. در همه فیلم‌های اصلی این تاخیر دیده می‌شود. البته فیلم‌های مستندی هم منتشر شده که این ۲ ثانیه را برای صرفه‌جویی در زمان فیلم، کات کرده‌اند که استناد به آنها، نامعتبر است.

۴) اثری از ستاره‌ها و هیچ جرم نورانی در آسمان نیست

این که در یک شب صاف در کویر، از روی زمین می‌توان هزاران نقطهٔ نورانی درخشان را در آسمان شب مشاهده کرد، اما در تصاویر و فیلم‌های منتشر شده از «فرود روی ماه»، در آسمان هیچ اثری از ستاره‌ها و سیارات و اصولاً هیچ جرم نورانی در آسمان نیست؟

آسمان ماه به دلیل نداشتن جو شرایطی متفاوت با زمین دارد. روی زمین، نور خورشید در جو پراکنده می‌شود و به همین دلیل در روز ستاره‌ای در آسمان وجود ندارد و وقتی خورشید غروب می‌کند آسمان تاریک می‌شود. در ماه جوی وجود ندارد و به همین دلیل حتی وقتی که خورشید بالای افق است، آسمان تیره است و به همین دلیل حتی در روز ماه، می‌توان ستاره‌ها را در آسمان دید. پس چرا این ستاره‌ها در تصاویر فضانوردان از ماه، در آسمان دیده نمی‌شوند؟

دلیل این اتفاق، این است که ستاره‌ها درخشش بسیار کم‌سوتری نسبت به بازتاب سطحی ماه و یا بدن فضانوردان و یا سفینه‌ای دارند که زیر تابش خورشید است. به همین دلیل اگر بخواهید عکسی بگیرید که سوژه شما واضح بیفتد، مدت زمان نوردهی شما با هدف شما تنظیم می‌شود. هدفی که نور خورشید آن‌را به اندازه کافی روشن کرده که کسری از ثانیه برای ثبت آن کافی است و در چنین شرایطی تصویر ستاره‌ها به دلیل کم فروغ بودن روی فیلم عکاسی ثبت نمی‌شود.

در عکاسی نجومی در روی زمین هم برای ثبت ستاره‌ها باید از نوردهی‌های بلندمدت (حداقل چند ده ثانیه) استفاده کنند. تفاوت دو تصویری که فارس منتشر کرده، در زمان نوردهی آنها است. نبودن ستاره‌ها در عکس‌ها کاملا طبیعی است.

۵) کشف مستقیم نورافکن استودیویی در برخی تصاویر

در تصاویری که فضانوردان به زمین ارسال کرده‌اند، سایه‌ها چندان تیره نیستند و می‌توان برخی عوارض را درون بخش سایه دید. اگر خورشید تنها منبع نور در روی ماه است، پس سایه باید کاملا تاریک باشد. اینکه ما می‌توانیم در سایه‌ها جزئیاتی را ببینیم و سایه‌ها خیلی تیره نیستند، به این معنی است که خورشید تنها منبع نور در صحنه نبوده‌است. در ماه چه منبع دیگری برای نور وجود دارد؟ پس حتما پروژکتورهایی در محل فیلم‌برداری نصب شده‌است.

فارس اشاره‌ای به تصویر نورافکن نکرده اما تصویری از تمرین نیل آرمسترانگ و باز آلدرین در مرکز تمرین‌های فضایی ناسا وجود دارد که مدعیان تئوری توطئه، گاهی از آن به عنوان شاهدی بر استودیویی بودن برنامه آپولو ۱۱ یاد می‌کنند که نادرست است. تنها در این تصویر نورافکن دیده می‌شود.

اما اصل این سوال درست است. پاسخی که در جمله انتهایی به آن می‌دهند، نادرست است. خورشید تنها منبع نور نبوده‌است.

1. خود ماه یک منبع ثانویه بوده‌است. خاک ماه دارای ضریب بازتاب بالایی (حدود ۱۱ درصد) است  که می‌تواند حتی شب‌های زمین را هم روشن کند (مهتاب). در واقع بخشی از نوری که از خاک ماه بازتاب می‌شود به درون سایه راه پیدا می‌کند و آن را اندکی روشن می‌کند. این پدیده که هنگام عکاسی روی زمین نیز قابل رویت است، گاهی باعث می‌شود تا در کنار سایه، هاله‌ای ایجاد شود.
2. منبع دیگر روشنایی روی ماه، زمین است. همان‌طور که روی زمین مهتاب داریم، روی ماه هم زمین‌تاب داریم. زمین‌تاب را از روی زمین با چشم عادی هم می‌توان دید. به‌خصوص در شب‌هایی که هلال ماه باریک است، می‌توان دید که بقیه ماه که در تاریکی هستند، کاملا هم تاریک نیست و روشنایی بسیار کمی دارد که ناشی از بازتاب نور خورشید از روی زمین است.

۶) وجود منابع نورهایی از جهات مختلف (سایه‌های غیرموازی)

چرا در برخی از تصاویر سایه‌ها موازی نیستند؟ سایه‌های غیرموازی نشان می‌دهند که منابع نوری متفاوتی در صحنه حضور داشته‌اند که باعث ایجاد سایه در جهت‌های مختلف شده‌اند.

این ادعا ۳ پاسخ دارد:

1. اگر این ادعا درست بود که چند منبع نوری وجود داشته که باید هر شی سایه‌های چندگانه داشته‌باشد (مانند سایه چهارگانه بازیکنان فوتبال در شب در استادیومی که ۴ منبع نور دارد). 
2. این پدیده در اجسام نزدیک‌تر به دوربین مشاهده می‌شود. خورشید در ارتفاع پایینی قرار دارد و سایه‌های کشیده‌اند، در نتیجه پرسپکتیو مهم می‌شود. عکس‌هایی که از ماه گرفته‌شده، مانند هر عکس دیگری، تصویری ۳ بعدی را روی صفحه‌ای دو بعدی نمایش می‌دهد برای همین اثر پرسپکتیو در آن قابل رویت می‌شود. (برای مثال ریل‌های خط آهن هم موازی هستند اما در تصاویر از نزدیک انگار که نسبت به هم زاویه‌ای دارند و در دوردست به هم می‌رسند).
3. برخی از صحنه‌ها با لنز واید (میدان دید باز) عکاسی شده‌است. هرچقدر لنز شما وایدتر باشد، تناسب تصویر بیشتر بر هم می‌خورد و انحنای بیشتری در تصویر نهایی ایجاد می‌شود.

۷) عوض‌شدن لباس باز آلدرین در طول فیلم‌های منتشر شده از فرود

همه تصاویر پیاده‌روی باز آلدرین در ماموریت آپولو ۱۱، که منتشر شده را ببینید، چنین تغییر لباسی مشاهده نمی‌شود (آرشیو کامل ماموریت آپولو ۱۱).

۸) دستکاری تصاویر و حقه‌های تصویری

تک‌تک ادعاهای تصویری که درباره دستکاری در تصاویر ماه منتشر شده، پاسخ داده‌شده‌اند. اما فارس دقیقا نگفته که منظورش کدام تصویر است تا فکت‌نامه پاسخ آن را منتشر کند. در سایر موارد دیگر این مقاله، ادعاهای تصویری فارس پاسخ داده شده‌است. ادعاهای دستکاری تصاویر را می‌توانید در این لینک ببینید.

۹) جعلی بودن زمین در پس‌زمینه از طریق آنالیز رنگ و نور 

خبرگزاری فارس برای تایید ادعای خود تصویر زیر را منتشر کرده‌است و مدعی‌شده:

تصویر زمین به وضوح به صحنه اضافه شده‌است.

ادعای فارس درست است که تصویر زمین به این عکس اضافه شده. اما این کار توسط جاعلان انجام شده‌است. اصل تصویر ناسا (عکس مشهور پیاده‌شدن باز آلدرین از ماه‌نشین ایگل در برنامه آپولو ۱۱) با شماره AS11-40-5868 کادر کوچکتری دارد و قسمت‌های سمت چپ به عکس بالا اضافه شده‌است.

حتی از جهت سایه‌های تصویر و مقایسه آن با قسمت روشن زمین در تصویر جعلی، می‌توان به‌سادگی پی برد که تصویر عمدا ناشیانه کولاژ شده‌است.

۱۰) اهتزاز پرچم آمریکا 

پرچم به صورت کامل و در حالت ایستاده و اهتزاز در ماه دیده می‌شود، مگر نباید در غیاب باد مثل پرچم‌هایی که روی زمین داریم در حالت افتاده قرار بگیرد؟

فضانوردان برای نصب پرچم آمریکا از ساختاری L مانند اما برعکس استفاده کردند. در واقع یک میله مانند میله‌های پرچم رایج، به کناره پرچم وصل می‌شد و ضلع دیگر این تیرک به بخش بالایی پرچم متصل شده و آن را به شکل ثابت نگاه می‌داشت.

۱۱) مواج بودن پرچم آمریکا

وقتی فضانوردان آپولو ۱۱ پرچم آمریکا را نصب کردند، شکل و شمایل آن شبیه به برافراشته‌شدن پرچم روی زمین بود، درحالی‌که روی ماه جوی وجود ندارد.

در ماه، باد وجود ندارد، اما اگر لرزشی ایجاد شود پرچم می‌تواند موج بردارد. در برخی از تصاویری که مورد استدلال قرار گرفته، فضانوردان در حال نصب پرچم هستند و برای ثابت کردن آن محور پایینی را حرکت می‌دهند و این باعث ایجاد موج در پرچم می‌شود.

در خلا اگر شما به پایه چنین پرچمی نیرویی وارد کنید – مثلا آن را تکان دهید – مدت زمان بیشتری طول می کشد تا پرچم به حالت سکون در بیاید که دلیل آن اتفاقا عدم وجود جو و اصطکاک کمتر است. فیلم زیر از مجموعه Mythbusters این موضوع را در آزمایشگاه تست کرده و نشان می‌دهد که اتفاقا حرکت پرچم از شواهد واقعی بودن سفر به ماه است:

در برخی تصاویر، فضانوردان با فاصله از پرچم ایستاده‌اند اما پرچم به نظر در حال اهتزاز و موج دار می‌آید. هیچ کسی هم در کنار پرچم نیست که آن را تکان دهد. در این باره چه می‌توان گفت؟

این حاصل نقصی بود که بعدها به رویه تبدیل شد. در جریان ماموریت آپولو ۱۱ فضانوردان نتوانستند بخش فوقانی میله پرچم (میله افقی) را به طور کامل باز کنند. بنابراین طول میله‌ای که در اختیار داشتند از طول پرچم کوچک‌تر بود و پرچم به نوعی چین‌دار نصب شد. قرار نبود این اتفاق بیفتد و اگر میله بالایی کامل باز می‌شد، پرچم بدون ظاهر موج‌دار نصب می‌شد. اما در ماموریت‌های بعدی فضانوردان با توجه به اینکه ظاهر پرچمی که به دلیل چین‌خوردگی کامل شبیه پرچم در حال اهتزاز است، سنت آپولو ۱۱ را رعایت کردند چون این منظره به نظر آن‌ها جالب‌تر بود. پرچم به نظر در حال اهتزاز و مواج می‌آید چون فضانوردان می‌خواستند این‌گونه به نظر آید.

۱۲) نبودن هیچ اثری از فشار فرود در زیر سفینه

در هنگام فرود ماه‌نشین، موتور اصلی نیروی معکوسی را تولید می‌کرده تا فضاپیما را بدون ضربه روی سطح ماه متوقف کند. خروجی گاز از نازل آن موتور باید حفره‌ای را در زیر سفینه و در محل فرود ایجاد کند اما در عکس‌ها نشانی از این حفره نیست.

فضانوردان پیش از آنکه فرود بیایند، نیروی موتورهای خود را کاهش دادند تا به آرامی بر سطح ماه بنشینند. موتورهای ماه‌نشین قادر بودند رانشی معادل ۴۴/۵ کیلونیوتن تولید می‌کنند. اما فضانوردان هنگام فرود قدرت پیشران را به ۱۳/۳۵ کیلونیوتن کاهش داده‌بودند.

1. قطر نازل موتور ماه‌نشین ۱۳۷ سانتی‌متر است. بنابراین مساحت آن ۱۴،۸۳۸ سانتی‌متر مربع می‌شود. در نتیجه فشاری که بر سطح زیر نازل وارد می‌شده، ۹ کیلو پاسکال است (برای مقایسه، فشار هوا در سطح دریا حدود ۱۰۰ کیلو پاسکال است).
2. در ماه فشار جو وجود ندارد و با محیط تقریبا خلأ مواجه هستیم. روی زمین وجود هوا در جو باعث می‌شود تا شعله خروجی از نازل در یک محل متمرکز شود، اما در حالت خلا به دلیل نبودن هوا و نبودن فشار جو، گازهای خروجی بلافاصله پس از خروج از نازل پراکنده می‌شوند. به همین دلیل فشاری که به سطح زیر نازل ماه‌نشین وارد می‌شده در مقایسه با زمین بسیار کمتر شده و عملا دلیل برای به وجود آمدن حفره‌ای در زیر ماه‌نشین وجود ندارد.

۱۳) زمینی بودن سنگ‌هایی که ناسا به عنوان سنگ آورده‌شده از ماه به موزه‌ها اهدا کرده

این ادعا بی اساس است و هیچ سازمان تحقیقاتی که روی این سنگ‌ها آزمایش کرده، چنین ادعایی را مطرح نکرده‌است. در شش ماموریت آپولو تقریبا ۳۸۲ کیلوگرم از خاک ماه جمع‌آوری شده‌است. نظر همه دانشمندانی که آنها را بررسی کرده‌اند این است که سنگ‌ها از ماه است و نمونه‌های ناسا هم از سنگ‌های زمین و هم از شهاب‌سنگ‌هایی منتسب به ماه متفاوت است (اولین شهاب‌سنگ‌های منتسب به ماه در سال ۱۹۷۹ در قطب جنوب کشف شدند).

پژوهش‌ها نشان می‌دهد کمبود هیدروژن در این نمونه‌ها به خاطر اتفاقاتی برای سنگ در محیط بدون می‌افتد و آنها صفات ژئوشیمی منحصر بفردی دارند. این نمونه‌ها بیشترشان ۲۰۰میلیون سال قدیمی‌تر از سنگ‌های زمین هستند و همان ویژگی‌هایی را دارند که نمونه‌های روباتیک شوروی از ماه جمع‌کرده‌اند.

لازم به ذکر است که شوروی در دهه ۱۹۶۰ کلا ۳۰۰ گرم نمونه را توسط برنامه‌های رباتیک لونا از ماه جمع کرده و چین در ماموریت سال ۲۰۲۰ بیش از یک کیلوگرم. این خودش نشان می‌دهد امکان جمع‌آوری حدود ۳۸۲ کیلوگرم خاک کاه به‌صورت رباتیک به ۳۰۰ تا ۲۰۰۰ ربات نیاز دارد.

۱۴) الگوهای کاملاً یکسان سنگ و عوارض زمینی در صحنه‌های مختلف

در تصاویر گرفته‌شده در سطح ماه، زمینه‌های یکسانی دیده می‌شود، ولی جزییات تصویر فرق می‌کند.

مهم‌ترین ادعا در این‌زمینه، مقایسه دو تصویر زیر است:

علت این امر این است که در غیاب شاخصی معنی‌دار، تخمین فاصله‌ها حتی روی زمین هم غیرممکن است. این پدیده‌ای رایج روی زمین است و اگر به کویر سفر کرده‌باشید، حتما متوجه شده‌اید که عملا هیچ راهی برای تخمین دوری و نزدیکی تپه‌هایی که در افق وجود دارد ندارید. ممکن است این تپه‌ها ارتفاع کمی داشته و در چند صد متری شما باشد و یا کوه‌های بلندتری در فاصله چند کیلومتری باشند. در واقع دلیل اصلی گم‌شدن بسیاری از کاروان‌ها در بیابان‌ها نیز به همین عدم امکان تخمین فاصله در غیاب هر نوع شاخصی باز می‌گردد.

روی ماه این قضیه تشدید می‌شود. در روی زمین به دلیل وجود جو و غبار در هوا شما حداقل می‌توانید احساسی از دور یا نزدیک بودن عوارض را به دست بیاورید. در روی ماه اما به دلیل غیاب هر نوع غبار و رطوبت و جو، شما هیچ ابزاری برای این تخمین ندارید.

عوارضی که در تصویر دیده می‌شود عواض دوردستی هستند. در تصویری که ماه‌نشین وجود دارد، فضانوردان در پشت ماه‌نشین هستند. در تصویر دیگر آن‌ها چند صد متری روی ماه راهپیمایی کرده‌اند و از منظره مقابلشان این بار در شرایطی عکس گرفته‌اند که ماه‌نشین را پشت سر گذاشته‌اند و اینک چشم‌اندازشان تنها عوارض ماه را شامل می‌شود. به دلیل عدم امکان تخمین فاصله‌ها برای این عوارض دوردست تقریبا منظره یکسانی دیده‌می‌شود.

۱۵) حرف واضح «C» انگلیسی روی یکی از سنگ‌ها

مدعیان تئوری توطئه می‌گویند حرف C را روی تصویر یک سنگ دیده‌اند که نشان می‌دهد این سنگ برای صحنه‌سازی طراحی شده‌بوده و فراموش کرده‌اند آن را پاک کنند.

این ادعا نادرست است. در اصل تصویر ناسا (تصویر شماره AS16-107-17446)، این حرف C دیده نمی‌شود. احتمالا در اسکن مجدد تصویر، روی شیشه اسکنر یک ذره مانند یک تکه موی کوچک بوده که این ایراد را به‌وجود آورده‌است.

۱۶) کشف کابل‌های نگهدارنده در تصاویر بی‌وزنی فضانوردان

فارس این مورد را توضیح نداده و تصویری هم برای این ادعا منتشر نکرده‌است اما به‌نظر می‌رسد اینجا هم با گمراه‌کردن مخاطب با تصاویر تمرین‌های بی‌وزنی برای فضانوردان، پیش از پرتاب مواجه هستیم. نمونه کامل‌تر این تصاویر در ویدیو زیر دیده می‌شود:

https://www.youtube.com/watch?v=5oQG1wBZa78

۱۷) تکنیک ساده اسلوموشن برای القای قدم‌زدن فضانوردان در شرایط بی‌وزنی

اگر فیلم‌ها را با دور تند ببینید، مثل این است که آن‌ها روی زمین فیلم‌برداری شده و سپس سرعت حرکت آن‌ها کند شده تا القا کند که افراد یا خودرو‌های ماه‌نورد در شرایط بی‌وزنی [احتمالا منظورشان جاذبه کم ماه] هستند.

بهترین پاسخ این است که شما فیلم‌ها را با دور تند نگاه کنید و ببینید آیا همه چیز شبیه زمین است یا نه. برای اینکه مساله را دقیق‌تر بررسی کنید، زمانی که به فیلم حرکت ماه‌نورد روی سطح ماه نگاه می‌کنید یا به فیلم‌های قدم زدن پاشیده‌شدن خاک هنگام راه‌رفتن فضانوردان، به مسیر غباری که از حرکت ماه‌نشین بلند می‌شود، نگاه کنید. این غبارها مسیری هذلولی را طی می‌کنند و کمانی کامل را می‌سازند. در روی زمین این اتفاق به دلیل وجود جو، هوا و مقاومتی که هوا ایجاد می‌کند هیچ‌گاه رخ نمی‌دهد.

خبرگزاری فارس با انتشار گزارشی مدعی شد سفر انسان به ماه در ماموریت آپولو (۶ ماموریت در سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۲) «بزرگ‌ترین دروغ قرن بیستم» بوده و «اصولاً کل ماجرای آپولو ۱۱ و سفر به ماه، فیلمی بود که استنلی کوبریک برای دولت آمریکا کارگردانی کرده بود.»

بسیاری از مدعیان «دروغ‌بودن سفر انسان به ماه» در نیم‌قرن گذشته، تلاش کرده‌اند با روش‌های زیرکانه و بسیار پیچیده این موضوع را ثابت کنند. اما آنچه که فارس منتشر کرده، نه موارد پیچیده بلکه تعدادی از ساده‌ترین این ادعاها، بدون ارائه توضیح یا تحلیل بیشتر بوده‌است.

1. ادعای «استنلی کوبریک؛ کارگردان صحنه‌سازی فرود آپولو در ماه» نادرست است یا حقایق تاریخی هم نمی‌خواند. حتی سطح ماه که کوبریک برای فیلم «۲۰۰۱: ادیسه فضایی» طراحی کرده با سطح ماه در تصاویر آپولو نمی‌خواند.
2. ادعای «چه کسی عکس قدم گذاشتن نیل آرمسترانگ بر ماه را گرفته‌است» یک پاسخ دقیق دارد: دوربین نصب شده روی پایه ماه‌نشین ایگل.
3. ادعای «تماس تلفنی ریچارد نیکسون به صورت زنده و بدون تاخیر از طریق تلفن کابلی» نادرست است و در فیلم‌های اصلی تاخیر بیش از ۲ ثانیه مشاهده می‌شود. البته در مستندهایی که بعدا ساخته شده این ۲ ثانیه‌ها کات شده‌است.
4. ادعای «اثری از ستاره‌ها و هیچ جرم نورانی در آسمان نیست» نادرست است و این به‌خاطر زمان نوردهی فیلم است.
5. ادعای «کشف مستقیم نورافکن استودیویی در برخی تصاویر» نادرست است. هرچند علت خیلی تاریک‌نبودن زمین زیر سایه‌ها، منابع ثانویه نور غیر از خورشید بوده‌است از جمله سطح ماه و پدیده زمین‌تاب (انعکاس نور خورشید از زمین).
6. ادعای «سایه‌های غیرموازی» نادرست است و به‌خاطر پرسپکتیو است.
7. ادعای «عوض‌شدن لباس باز آلدرین در طول فیلم‌های منتشر شده از فرود» نادرست است و همه تصاویر آرشیو ماموریت آپولو ۱۱ منتشر شده‌است.
8. ادعای «دستکاری تصاویر و حقه‌های تصویری» نادرست است. فارس به هر موردی که اشاره کرده، جواب آن قبلا منتشر شده‌است.
9. ادعای «جعلی بودن زمین در پس‌زمینه از طریق آنالیز رنگ و نور» درست است و تصویری که فارس منتشر کرده جعلی است. اما آن تصویر را ناسا منتشر نکرده‌است. آن تصویر توسط جاعلا عمدا ناشیانه کولاژ شده‌است.
10. ادعای «اهتزاز پرچم آمریکا» نادرست است زیرا در این ماموریت از یک میله L مانند اما برعکس استفاده شده‌است.
11. ادعای «مواج بودن پرچم آمریکا» نادرست است. حرکت پرچم به‌خاطر لرزش است و اینکه این لرزش حتی بیشتر از حالت عادی روی زمین است نشان می‌دهد در محیطی بدون جو این اتفاق افتاده‌است.
12. ادعای «نبودن هیچ اثری از فشار فرود در زیر سفینه» وارد نیست. محاسبات نشان می‌دهد هم شدت فشار بسیار کم بوده و هم در خلا گازهای خروجی بلافاصله پس از خروج از نازل پراکنده می‌شوند.
13. ادعای «زمینی بودن سنگ‌هایی که ناسا به عنوان سنگ آورده‌شده از ماه به موزه‌ها اهدا کرده» دروغ است و هیچ پژوهشگری (حتی شوروی و چین که نمونه از خاک ماه را به‌صورت مستقل در ماموریت رباتیک به زمین آورده‌اند) چنین ادعایی را نکرده‌است.
14. ادعای «الگوهای کاملاً یکسان سنگ و عوارض زمینی در صحنه‌های مختلف» نادرست است و علت آن غیاب شاخصی معنی‌دار برای تخمین فاصله‌ها است.
15. ادعای «حرف واضح «C» انگلیسی روی یکی از سنگ‌ها» نادرست است. در اصل تصویر چنین چیزی دیده نمی‌شود اما در تصاویری که بعدا اسکن شده، این حرف دیده می‌شود که می ‌تواند یک تکه موی باریک روی اسکنر باشد.
16. ادعای «کشف کابل‌های نگهدارنده در تصاویر بی‌وزنی فضانوردان» نادرست است و اکثر این تصاویر مربوط به تمرین‌های بی‌وزنی پیش از پرواز است.
17. ادعای «تکنیک اسلوموشن برای القای قدم‌زدن فضانوردان در شرایط بی‌وزنی» نادرست است و به‌سادگی می‌توان این ویدیوها را روی دور تند مشاهده کرد تا دید آیا مانند حرکت راه‌رفتن روی زمین می‌شود یا خیر.

هرچند بعضی از ایراداتی که در متن فارس به آنها اشاره شده، قابل طرح هستند اما نادرستی همه این ادعاها بارها در طول تاریخ توسط پژوهشگران مستقلی از سراسر دنیا اثبات شده‌است.

انتشار گزارشی بدون اشاره به این راستی‌آزمایی‌های مستقل، و طرح موارد عجیب و غریبی که آشکارا نادرست است باعث می‌شود ادعای فارس مبنی بر اینکه «سفر انسان به ماه بزرگ‌ترین دروغ قرن بیستم بوده و برنامه آپولو ۱۱ نمایشی به کارگردانی استنلی کوبریک بوده‌است» نشان شاخ‌دار بگیرد.