ادعای نادرست رهبر جمهوری اسلامی در مورد کرونا

رهبر جمهوری اسلامی ایران روز اول فروردین ۱۴۰۲ در بخشی از سخنرانی نوروزی سالیانه در مشهد، به تحریم‌های آمریکا علیه ایران اشاره کرد و گفت با وجود سخت‌ترین تحریم‌ها، ایران پیشرفت کرده است. او یکی از حوزه‌های پیشرفت ایران را، حوزه سلامت دانست و گفت:

«در بخش سلامت پیشرفت‌های ایران از بسیاری از کشورهای دنیا، از کشورهای پیشرفته دنیا بهتر بود. در قضیه کرونا این قضیه خودش را نشان داد.»

https://www.youtube.com/live/Y9ECe4VfJ-w?feature=share&t=6075

فردای آن روز هم بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت دولت ابراهیم رئیسی در نامه‌ای به این صحبت‌ها واکنش نشان داد و نوشت:

«اظهار رضایت حضرتعالی در بیانات گرانقدر نخستین روز سال در حرم مطهر رضوی نسبت به عملکرد جامعه سلامت از جمله در مهار کرونا، دستاوردهای علمی و احداث مراکز درمانی، مایه شکرگزاری و مباهات و نشان افتخاری بر لوح ضمیر‌ خادمان سلامت و پشتوانه‌ای معنوی برای اهتمام مضاعف به ادامه مسیر مورد تأیید معظم له در دولت مردمی است.»

ما پیشتر و به خصوص در زمان اوج بحران کرونا در ایران، فکت‌چک‌ها و مقاله‌هایی را درباره تئوری‌های توطئه، گفته‌های نادرست و همچنین عملکرد ایران در مواجهه با کرونا منتشر کردیم. 

ضمن اینکه در مستند «خامنه‌ای و توطئه کرونا» هم نشان دادیم که چگونه تئوری‌های توطئه، بر تصمیم‌های رهبر جمهوری اسلامی ایران در زمینه کرونا تاثیر گذاشته است.

اما در این مطلب به طور مشخص به سراغ دو ادعا می‌رویم که پیشتر در فکت‌نامه به آنها پرداخته‌ایم و مربوط به ادعاها درباره «موفقیت در مدیریت کرونا» در ایران است.

۱- ادعای وزیر بهداشت در فروردین ۱۴۰۱:

حدود یک سال پیش یعنی روز ۶ فروردین ۱۴۰۱،  این فکت‌چک را منتشر کرده بودیم. در آن زمان، دکتر بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت ایران گفته بود:

«در مبارزه با کرونا، ایران در ردیف ۱۰ کشور قوی جهان قرار دارد و در رتبه‌بندی میزان مرگ و میر بر اثر کرونا در مرتبه ۵۷ دنیا است.»

مروری بر آمارهای رسمی درباره کرونا در ایران نشان می‌دهد که تا سال گذشته که زمان مناسبی برای بررسی آمارهای کروناست:

1. ایران از نظر مجموع آمار ابتلا به کرونا تا تاریخ ۱۵ فروردین ۱۴۰۱، پانزدهمین کشور دنیا بوده است.
2. ایران تا فروردین ۱۴۰۱ از لحاظ تعداد مرگ و میر کلی هم (طبق آمار رسمی مسئولان) در رتبه ۱۲ دنیا قرار داشته. (از نظر نرخ ابتلا، رتبه ۵۹)
3. ایران تا نیمه فروردین ۱۴۰۱ حدود ۶۷ درصد از جمعیت را به طور کامل واکسینه کرده بود و در آن زمان در میان ۶۰ کشور دنیا نیز قرار نداشت.

گزارش‌های همه‌گیری، ابتلا و مرگ و میر نشان می‌دهد هم ایران و هم بسیاری از کشورهای جهان به مرور در یک سال گذشته از این بحران عبور کرده‌اند.

۲- ادعای وزیر بهداشت در خرداد ۱۴۰۱:

روز ۱۲ خرداد ۱۴۰۱ اعلام شد ایران، نخستین روز بدون تلفات کرونای خود را تجربه کرده است. بهرام عین‌اللهی نیز این موضوع را یک «موفقیت بزرگ» نامید و گفت که این مساله «با حمایت‌های» رهبر جمهوری اسلامی به دست آمده است.

در آن روزها نیز فکت‌نامه در گزارشی به سراغ تاریخچه مدیریت کرونا در ایران رفت.

ما شش تاریخ یعنی اوایل فروردین ۱۳۹۹، اوایل مرداد ۱۳۹۹، اوایل آذر ۱۳۹۹، اواسط اردیبهشت ۱۴۰۰، شهریور ۱۴۰۰ و همچنین اسفند ۱۴۰۰ را به عنوان شش زمانی که «طبق آمارهای رسمی» بیشترین تلفات کرونا را داشتند، بررسی کردیم و نشان دادیم که چگونه ترکیبی از انتشار خبرهای نادرست و جعلی درباره کرونا به همراه ممانعت از ورود واکسن‌های تایید شده و معتبر، بخش مهمی از انتقادها به عملکرد رهبر جمهوری اسلامی و سیستم سلامت عمومی ایران بود.

تئوری‌های توطئه رهبر جمهوری اسلامی، آمارهای نادرست درباره تلفات و ابتلا، سیاست‌های مبهم در اعمال محدودیت در زمینه منع پروازها و تعطیلی ادارات و مدارس و قرنطینه‌ مقطعی، تامین کیت‌های تشخیص، ممنوعیت واردات برخی واکسن‌ها و همچنین انتقادهایی در زمینه نحوه تامین، تولید و واردات واکسن‌های کرونا بخشی از مهم‌ترین انتقادها هستند.

در زمان نوشته‌شدن آن گزارش نیز ایران دوازدهمین کشور دنیا از جهت آمار تلفات کرونا بود.

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی نوروزی سال ۱۴۰۲ خود گفت کرونا، پیشرفت‌های ایران را در زمینه سلامت نشان داد.

ما پیشتر در فکت‌نامه، مطالب زیادی را درباره ایران و مدیریت کرونا منتشر کرده‌ایم اما به طور مشخص، نگاهی به آمارهای ایران در ابتدای سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد، مدیریت کرونا در ایران نمی‌تواند به عنوان تجربه‌ای مطلوب قلمداد شود؛ پانزدهمین کشور دنیا از لحاظ تعداد ابتلا، دوازدهمین کشور دنیا از لحاظ مرگ‌ومیر و ۶۷ درصد واکسینه شده کامل که در میان ۶۰ کشور اول دنیا نیز قرار نداشته است.

از سویی دیگر، انتقادهایی هم از سوی کارشناسان و متخصصان در زمینه مدیریت کرونا مطرح شده بود:

تئوری‌های توطئه رهبر جمهوری اسلامی، آمارهای نادرست درباره تلفات و ابتلا، سیاست‌های مبهم در اعمال محدودیت در زمینه منع پروازها و تعطیلی ادارات و مدارس و قرنطینه‌ مقطعی، تامین کیت‌های تشخیص، ممنوعیت واردات برخی واکسن‌ها و همچنین انتقادهایی در زمینه نحوه تامین، تولید و واردات واکسن‌های کرونا بخشی از مهم‌ترین انتقادها هستند.

مجموعه این آمارها و گزارش‌ها، نشان می‌دهد که ادعای رهبر جمهوری اسلامی در این باره، درست نیست و فکت‌نامه نیز به این ادعا نشان «نادرست» می‌دهد.