چگونه با "گوگل" گمراه می‌شویم؟
فرض کنید نوشته هایی را در اینستاگرام می بینید که می گویند "زمین تخت است". به سراغ گوگل می‌روید تا ببینید باید این فرضیه را جدی گرفت یا نه. سوال‌تان را تایپ می کنید. نتایج جستجو جالبند.
بیش از ۲۳ میلیون نتیجه حاصل از این جستجو، ممکن است شما را متقاعد کند که باید فرضیه "کروی نبودن" زمین را جدی گرفت. به ویژه آنکه بسیاری از مطالب منابع معتبر در رد تخت بودن زمین، در جستجوی شما بعد از مطالب غیر معتبر ظاهر می شوند. اما چرا این طور می شود؟
روش طبقه بندی نتایج در گوگل به این صورت است که وقتی مطلب یا ویدیویی بیشتر دیده شود و بیشتر آن را به اشتراک بگذارند، در جستجو بالاتر می آید. پس اگر یک مطلب دروغ در فضای مجازی زیاد کلیک بخورد یا زیاد دست به دست شود، ممکن است بالاتر از مطلب کم بیننده تری قرار بگیرد که –مثلا- یک رسانه علمی یا یک دانشگاه معتبر منتشر کرده.
توجه داشته باشید که در مثال اخیر، ۲۳ میلیون نتیجه جستجوی "زمین تخت است؟"، تعداد صفحاتی در اینترنت را نشان می دهد که حداقل یکی از سه کلمه "زمین"، "تخت" و "است" یا ترکیبی از آنها را به کار برده‌اند. منتهی گوگل ابتدا سایت‌هایی را نشان می‌دهد که هر سه کلمه را -ترجیحا به همین ترتیب- به کار برده‌اند، و البته پربیننده هم بوده‌اند.
در اینجا، ممکن است یادآوری مفهوم "بمباران گوگلی" هم مفید باشد. "بمباران گوگلی"، اقدام هماهنگ افرادی است که قصد دارند یک صفحه اینترنتی را، به طور مصنوعی در جستجوهای گوگل بالا ببرند. در این روش مثلا سایت های متعدد یا حتی حساب هایی متعدد در شبکه های اجتماعی، به یک سایت خاص لینک می‌دهند تا گوگل "گمان" کند سایت محبوبیت بالایی دارد و در نتایج جستجو، آن را در جایگاه بالایی نشان دهد.
البته در حال حاضر، استفاده از این روش دشوارتر از سابق شده و گوگل از روش‌های پیچیده‌تری برای رتبه بندی سایت ها استفاده می‌کند. ولی به همین نسبت، کسانی که قصد فریب دادن گوگل را دارند هم از روش‌های پیچیده‌تری استفاده می‌کنند. مثلا برای بالا بردن مصنوعی صفحات خاص، "لشکری" از کاربران اینترنتی را بسیج می کنند.
این لشکر، در "بعضی" موارد، ممکن است از همان ابتدا حتی بر کلماتی که جستجو می کنید تاثیر بگذارند.
لابد دیده اید که وقتی کلماتی را در صفحه جستجوی گوگل وارد می کنید، به طور خودکار فهرستی به نمایش در می‌آید. یعنی در واقع گوگل، بر اساس جستجو های قبلی آن کلمات از طرف مردم، جستجوهای مشابه را حدس می‌زند و نشان‌تان می دهد. با توجه به این ویژگی، برخی اوقات افرادی بسیج می شوند و به طور هماهنگ کلماتی یکسان را در صفحه جستجوی گوگل تایپ می‌کنند؛ تا آن کلمات، به طور خودکار به کاربران "پیشنهاد شوند".
گروه های افراطی، در گذشته به کرات با استفاده از همین روش، به انتشار اطلاعات ساختگی یا حتی نفرت پراکنی علیه دیگران پرداخته اند.
تصویری که می بینید، نمونه ای از نفرت پراکنی علیه زنان است که چند سال پیش، با استفاده از چنین روشی، در صفحه جستجوی گوگل ظاهر شد. نتیجه آنکه اگر شما عبارت "آیا زنان" یا are women را تایپ می کردید، نخستین پیشنهاد خودکار گوگل این می شد که "آیا زنان شیطان هستند" یا are women evil. بعد هم، مطالبی توهین آمیز با ادعای شیطان صفت بودن زنان به نمایش در می آمد.
توجه داشته باشید که علاوه بر تعداد بازدیدکنندگان یا تعداد لینک هایی که به یک مطلب داده می شود، تعداد کلیک ها روی نتایج جستجوی کلمات در گوگل هم، در نمایش نتایج جستجو موثر است. بر همین مبنا، کسانی پس از انتشار اطلاعات جعلی در سایت های غیرمعتبر، مطالب آنها را در گوگل جستجو می‌کنند و از صفحه گوگل به آدرس‌شان می‌روند. هنگامی که این کار از طرف انبوهی از کاربران انجام شود، جستجوگر گوگل فریب می‌خورد. یعنی مطلبی که مثلا دارد اثبات می کنند "زنان شیطان هستند" را، در نتایج جستجو بالا می‌آورد.
البته دست اندرکاران گوگل همیشه در تلاش برای رفع اشکالات منطقی این جستجوگر هستند. ولی این تلاش، هیچ وقت نتیجه کاملی ندارد. علاوه بر آنکه وقتی اطلاعات گمراه‌کننده به زبان‌های غیر از انگلیسی منتشر می‌شوند، راحت تر از سدهای "دروغ‌یابی" این جستجوگر عبور می‌کنند.
همه اینها را، دفعه بعد که کسی نظریه توطئه یا خبری عجیب و غریب را نقل کرد و منبع ادعای خود را "گوگل" یا "اینترنت" دانست، به یاد داشته باشید.
حداقل اینکه در پذیرفتن این جور ادعاها، بیشتر احتیاط کنید.
