آغاز به کار «مکتب‌خانه» با پانزده ویدیوی آموزشی
این روزها نه تنها سایت‌های درستی‌سنجی، بلکه بسیاری از رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها هم بخشی از تمرکز و زمان خود را به آموزش راه‌های شناسایی اخبار جعلی و اطلاعات نادرست اختصاص می‌دهند. گاهی در این بین هدف گروه‌های سنی یا شغلی مشخصی هستند؛ مانند دانش‌آموزان و افراد مسن یا روزنامه‌نگاران، زمانی هم آموزش‌ها کلی و مناسب برای عموم مردم است.
مخاطب «مکتب‌خانه» فکت‌نامه در آموزشگاه مجازی‌اش، عموم مردم و کسانی هستند که روزانه به نوعی با اخبار، عکس‌ها و ویدیوهای خبری یا حاوی اطلاعات متعدد سرو کار دارند.
ما معتقدیم تا مصرفکننده اطلاعات، ایده‌ای کلی از این مهم نداشته باشد که به چه صورتی می‌تواند اخبار جعلی را شناسایی کند، فکت‌نامه هر میزان برای جدا کردن سره از ناسره در دریای اخبار جعلی موجود تلاش کند چندان فایده‌ای نخواهد داشت. حساس کردن اذهان مخاطبان و یا به اصطلاح «شاخک»های آنان نسبت به اخبار جعلی ماموریتی بس بزرگتر و حساس‌تر از فکت‌چک کردن تک تک اخبار موجود است.
در ۱۵ ویدئو انیمیشن آموزشی که طی ماه‌های آینده در مکتب‌خانه فکت‌نامه منتشر می‌شود، ما تلاش می‌کنیم روش‌ها و ابزارهای تا حد ممکن ساده و در دسترس را به مخاطبان فکت‌نامه معرفی کنیم تا از این طریق بتوانند نشانه‌های اطلاعات نادرست را در اخبار، عکس‌ها و ویدیوها شناسایی کنند.
راه‌های به خطا رفتن در مواجهه با یک خبر متعدد و گوناگون است و سازندگان اطلاعات نادرست نیز آگاهانه برای مصرف‌کنندگانشان دام‌هایی در این مسیر می‌گذراند. از جمله ترکیب اطلاعات درست و نادرست و تلاش برای باورپذیر کردن آنان، استفاده از احساسات مخاطبان، استفاده از زمینه‌های سیاسی و اجتماعی مناسب برای جا انداختن یک خبر جعلی و مواردی از این دست. بنابراین هشیاری و پرسش‌گر ماندن در مواجهه با اخبار می‌تواند افراد را از مصرفکننده منفعل خبر به پرسش‌گری فعال بدل کند که هر چیزی را به راحتی نمی‌پذیرد.
«گوگل کردن» اخبار و اطلاعات احتمالا اولین روشی است که برای درستی‌سنجی آنها به ذهن می‌رسد. اما در این میان باید توجه داشت که گاهی گوگل هم ما را به بیراهه می‌برد، از این رو در این ویديوها از روش‌های ساده و در عین حال صحیح «گوگل» کردن اخبار گرفته تا شناسایی نشانه‌هایی در عکس و فیلم‌ها برای تشخیص اصل یا جعلی بودن آنها را توضیح می‌دهیم.
بعضی دیگر از محورهای کلی این انیمیشن‌های آموزشی عبارتند از؛ یافتن موقعیت جغرافیایی (و زمان) اتفاقات، تشخیص تبلیغات سیاسی در شبکه‌های اجتماعی، پاسخ به این پرسش که به چه کسانی می‌توان اعتماد کرد، استفاده از ویکی‌پدیا، مسئولیت‌پذیری در کلیک کردن یا به اشتراک گذاشتن اطلاعات، ارزیابی "مرتبط بودن" شواهد و مدارک، راستی‌آزمایی اطلاعات علمی و پزشکی، آشنایی کلی با منافع مادی انتشار اخبار جعلی و جواب به این سوال است که چرا اعتماد به سازوکارهای راستی‌آزمایی در شبکه‌های اجتماعی خطرناک است.
