آیا کاهش هش‌ریت بیت‌کوین ارتباطی با قطع اینترنت در ایران دارد؟

در کانال تلگرامی مملکته پستی با این عنوان منتشر شده است: «کاهش هش‌ریت بیت‌کوین پس از قطع اینترنت در ایران». در این پست تلگرامی با استناد به داده‌های سایت Blockchain.com گفته شده:

«نرخ هش بیت‌کوین از حدود ۹۲۷ اگزاهش بر ثانیه به ۷۹۹ اگزاهش بر ثانیه رسیده‌است. این یعنی افتی حدود ۱۲۸ EH/s یا به عبارتی ۱۳/۸ درصد.»‌

نویسنده سپس با فرض اینکه ۳۰ تا ۵۰ درصد این افت ناشی از قطع اینترنت ایران باشد، برآورد کرده، «چیزی بین ۱۲۰۰ تا ۲۰۰۰ مگاوات برق، معادل مصرف چند کلان‌شهر» صرف استخراج بیت‌کوین می‌شود.

در روزهای گذشته منابع دیگری هم در میان فعالان رمز ارز به کاهش کم‌سابقه نرخ هش اشاره کرده‌اند. بعضی منابع هم به جنگ اخیر و قطع اینترنت و به دنبال آن خارج شدن ماینرهای ایرانی از مدار اشاره داشته‌اند.

هش‌ریت چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

هش‌ریت (Hashrate) یا نرخ پردازش هش، معیاری برای برآورد قدرت محاسباتی کل شبکه یک رمزارز، مانند بیت‌کوین است که نشان می‌دهد استخراج‌کنندگان (ماینرها) در هر ثانیه چند بار عملیات هش (تابع ریاضی پیچیده) را انجام می‌دهند.

این نرخ به طور مستقیم اندازه‌گیری نمی‌شود؛ بلکه با بررسی سرعت تولید بلاک‌ها در شبکه و سختی استخراج (Difficulty) تخمین زده می‌شود.

از زمان قطع اینترنت در ایران نرخ پردازش هش، چقدر کاهش پیدا کرده است؟

بر اساس داده‌های سایت Blockchain.com از زمان شروع اختلال جدی و قطع اینترنت، یعنی از ۲۸ خرداد (۱۸ ژوئن) تا روز دوم تیر (۲۳ ژوئن )حوالی ۲۱ ژوئن ۲۰۲۵ نرخ از حدود ۸۸۵ اگزاهش به حدود ۸۰۰ اگزاهش سقوط کرده است. به عبارتی کمی بیش از ۱۰ درصد افت کرده است. در پست کانال مملکته این افت نرخ در بازه زمانی ۲۵ خرداد (دو روز بعد از آغاز جنگ) محاسبه شده است.

نقش قطع اینترنت در کاهش نرخ هش‌ریت چقدر است؟

پاسخ دقیق این سوال مشخص نیست، اما می‌توان با در نظر گرفتن چند فرض پاسخ‌های نسبتا معتبری برای این سوال پیدا کرد.

بر اساس آخرین برآوردهای موجود سهم ایران از کل نرخ پردازش هش بیت‌کوین از حدود ۴/۵ درصد در سال ۲۰۲۱ به حدود ۳/۱ درصد در سال ۲۰۲۴ کاهش پیدا کرده است. با این حساب در صورت قطع کامل اینترنت ایران، نرخ نرخ پردازش هش جهانی هم در همین حدود کاهش پیدا می‌کند.

بنابراین روشن است که همه افت اتفاق افتاده ارتباطی به قطع اینترنت ایران ندارد و عوامل دیگری، مثلا افزایش گرمای هوا در نیمکره شمالی موثر بوده است. اما اثر ایران چیزی بین ۳ تا ۵ درصد افت اتفاق افتاده است، همان نسبتی که در پست مملکته هم محاسبه شده است.

با احتساب کاهش نرخ نرخ پردازش هش، برآورد مصرف برق برای استخراج بیت‌کوین چقدر است؟‌

در پست تلگرامی فرض شده برای هر یک اگزاهش بر ثانیه حدود ۳۰ مگاوات برق مصرف می‌شود.

میزان مصرف برق برای ماینرهای با بهره‌وری بالا حدود ۲۵ مگاوات برای هر یک اگزاهش است. برای ماینرهای قدیمی این عدد به ۳۰ یا حتی ۴۰ مگاوات می‌رسد.

برای براورد برق مصرفی اگر متوسط مصرف ماینرها را ۳۰ مگاوات در نظر بگیریم، با فرض اینکه قطع برق ایران عامل کاهش بین ۴۰ تا ۶۰ اگزاهش باشد، میزان برق مصرفی بین ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ مگاوات ارزیابی می‌شود.

در پست مملکته میزان کاهش هش‌ریت از ۲۵ خرداد محاسبه شده و با همین الگوی محاسبات میزان مصرف برق بین ۱۲۰۰ تا ۲۰۰۰ مگاوات تخمین زده شده است.

مدیرعامل شرکت توانیر مقدار انرژی لازم برای ماینینگ غیرمجاز را حدود ۲۵۰۰ مگاوات تخمین زده‌بود که با توجه به سهم بالای بیت‌کوین از سبد رمزارزها، اعداد «مملکته» درست به‌نظر می‌رسد. با این‌حال این عدد کمتر از ۱۰ درصد کمبود برق در پیک مصرف است.

در کانال تلگرامی مملکته پستی با این مضمون منتشر شده که قطع اینترنت در ایران باعث کاهش چشمگیر نرخ پردازش هش بیت‌کوین شده است.
در این پست اینستاگرامی بر اساس آخرین داده‌های نرخ پردازش هش، محاسباتی انجام و برآورد شده قطع اینرتنت ایران باعث بین ۴۰ تا ۶۰ اگزاهش نرخ هش جهانی شده است.
بله. بعد از شروع جنگ ایران و اسرائیل نرخ هش نیز روند نزولی داشته و بعد از قطع اینترنت شیب سقوط قابل توجه بوده است.
بر اساس برآوردهای معتبر بین ۳ تا ۵ درصد نرخ هش بیت‌کوین مربوط به ایران است و بعد از قطع اینترنت نیز، تقریبا همین میزان سقوط ملاحظه می‌شود.
هش‌ریت یا نرخ پردازش هش، معیاری برای برآورد قدرت محاسباتی کل شبکه یک رمزارز، مانند بیت‌کوین است که نشان می‌دهد در هر ثانیه چند بار عملیات هش (تابع ریاضی پیچیده) انجام می‌شود.
اگر متوسط مصرف ماینرها را ۳۰ مگاوات در نظر بگیریم، با فرض اینکه قطع برق ایران عامل کاهش ۴۰ تا ۶۰ اگزاهش باشد، میزان برق مصرفی تا ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ مگاوات ارزیابی می‌شود.
مدیرعامل شرکت توانیر پیش‌تر مقدار انرژی لازم برای ماینینگ غیرمجاز را حدود ۲۵۰۰ مگاوات تخمین زده‌بود
با این اوصاف فکت‌نامه محاسبات پست تلگرامی کانال مملکته را تایید می‌کند و به ادعای «کاهش نرخ پردازش هش بیت‌کوین پس از قطع اینترنت در ایران» نشان «درست» می‌دهد.