ادعای نادرست جلیلی درباره ارتباط تورم و قیمت ارز

سعید جلیلی نامزد انتخابات ریاست جمهوری در اولین مناظره تلویزیونی در ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ گفت: تورم کشور در سال‌های اخیر ناشی از قیمت ارز است. وقتی بالا رفته تاثیر روی سایر کالاها گذاشته.

هیچ شاهد معتبری در تایید این ادعا وجود ندارد. به همین دلیل فکت‌نامه به آن نشان «نادرست» می‌دهد.

به اعتقاد اکثر اقتصاددانان تورم یک پدیده پولی متاثیر از تغییرات اجزای تشکیل‌دهنده پول، به خصوص پول عرضه شده از سوی دولت‌های (پایه پولی) است. به اعتقاد اکثر کارشناسان عامل اصلی تورم در ایران کسری بودجه مزمن و بی‌انضباطی مالی دولت است.

در عین حال گروهی از افراد هم هستند که افزایش قیمت ارز را عامل تورم می‌دانند. یاسر جبرائیلی، دانش‌اموخته علوم سیاسی و رئیس مرکز راهبردی نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی نظام، از مشهورترین این افراد است. برخی این نظریه، یعنی عاملیت افزایش قیمت ارز روی تورم را «شبه‌علم» توصیف می‌کنند.

اما در عین حال بررسی داده‌های مرکز آمار و تغییرات قیمت ارز در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد، به رغم تلاش دولت برای مهار قیمت ارز و اثر آن روی کالهای اساسی، میزان تورم مواد خوراکی از تورم قیمت ارز بیشتر بوده است.

بر اساسداده‌های مرکز آمار ایران، شاخص قیمت کالا خدمات در اردیبهشت ۱۴۰۳ شاخص قیمت مواد خوراکی ۲/۷ برابر قیمت‌های سال ۱۴۰۰ است. در حالی که طبق آمارهای بانک مرکزی متوسط قیمت دلار در سال ۱۴۰۰ دقیقا ۲۵ هزار و ۹۴۸ تومان بوده است. با احتساب متوسط ۵۹ هزار تومانی قیمت دلار بازار آزاد در یک ماه گذشته، ۲/۳ برابر شده است.