اطلاعات نادرست و قدیمی صداوسیما در مورد آمار خشونت علیه زنان در آلمان

بخش خبری ۲۰:۳۰ صداوسیما روز یکشنبه ۱۴ اسفند در بخشی از خبرهای خود به آمار آزار جنسی زنان در آلمان اشاره کرد و گزارش داد: «بر اساس نظرسنجی وزارت امور خانواده آلمان ۷۰ درصد زنان این کشور قربانی آزار و اذیت جنسی بودند و ۴۰ درصد مورد سوءاستفاده فیزیکی قرار گرفتند.»

کانال تلگرامی خبرگزاری دانشجو، نیز روز یکشنبه ۱۴ اسفند ویدیویی را از شبکه خبر بازنشر کرد که حاوی اطلاعات مشابهی بود. به نظر می‌رسید این گزارش ترجمه‌ای از یک گزارش ویدیویی سایت دویچه‌وله انگلیسی باشد که صدای مترجم فارسی روی آن آمده و صدای گوینده انگلیسی را می‌پوشاند. با توجه به زیرنویس‌های شبکه خبر بر روی ویدیو، به نظر می‌رسد زمان پخش آن در تلویزیون همان روز ۱۴ اسفند باشد.

جستجوی بیشتر در فضای فارسی ما را به سایت ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی هم می‌رساند که در روز دوشنبه ۱۵ اسفند این خبر را منتشر کرده است.

در این سایت نوشته شده که این گزارش بر اساس گزارش دویچه وله از نظرسنجی وزارت امور خانواده آلمان تنظیم شده و می‌گوید:

«بر اساس این نظرسنجی، از هر ۱۰ زن در آلمان ۷ نفر آزار و سوء استفاده جنسی را تجربه کرده و قربانی آن هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در اکثر این موارد، عامل جنایت یک فرد آشنا بوده که قربانی او را از قبل می‌شناسد».

در نسخه‌های نوشتاری و ویدیویی این خبر در مورد زمان انجام نظرسنجی مورد ادعا توضیحی داده نشده و با توجه به پوشش گسترده آن در رسانه‌ها طی ۲۴ ساعت بعد از انتشار اولیه، این تصور به وجود می‌آید که خبر و آمارها متاخر بوده و وضعیت حال حاضر خشونت علیه زنان در آلمان را نشان می‌دهد.

آیا در سایت دویچه وله گزارش مشابهی منتشر شده است؟

ما در گزارش‌های ویدیویی سال‌های اخیر سایت دویچه وله گزارش مشابهی پیدا نکردیم. در زیرنویس‌های انگلیسی ویدیو آمده که این گزارش مربوط به سری برنامه‌های People & Politics این تلویزیون است. بررسی آرشیو این برنامه نشان می‌دهد که لااقل از ۸ سال پیش به این سو گزارشی در این بخش ساخته نشده است، بنابراین این باید مربوط به گزارشی قدیمی باشد. گزارشگری که در پایان ویدیو به او اشاره شده خانم Sylvia Wassermann گزارشگر دویچه‌وله است.

ما با خانم واسرمن تماس گرفتیم و او نتیجه‌گیری ما در مورد قدیمی بودن این ویدیو را تایید کرد. او همچنین تایید کرد که ساخت برنامه People & Politics سال‌ها پیش متوقف شده است.

خانم واسرمن گفت کلیپ منتشر شده در صداوسیما، بخشی از یک گزارش است که در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۳ در People & Politics دویچه‌وله منتشر شده و آمارهای ارائه شده در آن به یک نظرسنجی وزارت خانواده آلمان در سال ۲۰۰۴ برمی‌گردد. به گفته او گزارش مذکور در مورد خشونت علیه زنان، تجاوز جنسی و قانون ۱۹۹۷ علیه تجاوز جنسی در روابط زناشویی بود. با جستجو در تاریخ مذکور ما بالاخره گزارشی که این کلیپ بخشی از آن بود را پیدا کردیم.

بررسی گزارش اصلی که در دویچه‌وله منتشر شده، نشان می‌دهد، صداوسیما در ترجمه و دوبله، آمار را به صورت نادرست منتشر کرده است. در گزارش اصلی که از دویچه‌وله پخش شده گفته می‌شود:

«بر اساس یک نظرسنجی وزارت امور خانواده آلمان تقریبا ۴۰ درصد زنان تجربه آزار فیزیکی را دارند و یک زن از هفت زن قربانی آزار و اذیت جنسی است.»

متن انگلیسی:

According to a survey by the ministry of family affairs almost 40 percent of women have experienced physical abuse. Every seventh of women is a victim of sexual assault.

بنابراین در گزارش صداوسیما علاوه بر اینکه به قدیمی بودن گزارش اشاره نشده است، بخشی از این گزارش هم به شکل نادرستی ترجمه شده و به جای عبارت «یک زن از هفت زن» گفته شد «۷۰ درصد زنان».

چرا این‌گونه آمار دادن گمراه‌کننده است؟

صرف نظر از قدیمی بودن و ترجمه غلط آمار، حتی در صورت صحت آن نیز ارجاع به نظرسنجی‌ها و نتایج درباره پدیده‌هایی مانند تجربه خشونت جنسی، بدون ارائه توضیحات و تعاریف مورد استفاده در تحقیق یا نظرسنجی، گمراه‌کننده است.

درک و دریافت افراد در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و حتی تاریخی از این مفاهیم و پدیده‌ها متفاوت است و بدون توضیح زمینه تحقیق و تعریف هر کدام از پدیده‌ها در نزد جامعه‌ای که مورد مطالعه قرار گرفته نمی‌توان یکراست به سراغ نتایج رفت. دلیل گمراه کننده بودن این وضعیت با مطالعه این گزارش بی‌بی‌سی‌ فارسی در مورد اینکه «آیا تجاوز جنسی در سوئد از خاورمیانه رایج‌تر است؟» روشن‌تر‌ می‌شود.

این کار، در کنار تلاش همزمان برای ایجاد زمینه‌ای برای دریافت اطلاعات متفاوت از وضعیت «خوب» زنان در ایران می‌تواند گمراه‌کننده‌تر هم باشد. به عنوان مثال در گزارش برنامه ۲۰:۳۰ بلافاصله بعد از خبر دو جمله‌ای درباره آمار بالای خشونت جنسی در مورد زنان آلمانی، آماری از درصد بالای زنان عضو هیات علمی در ایران ارائه شد.(که خود نیاز به درستی‌سنجی دارد) که به نظر می‌رسید سازندگان برنامه سعی در قرار دادن وضعیت این دو کشور در مقابل یکدیگر دارند.

در خبرهای صداوسیمای ایران و سایت‌هایی مانند خبرگزاری دانشجو و سایت حقوق بشر قوه قضاییه آمارهایی از خشونت فیزیکی و جنسی علیه زنان در آلمان ارايه شده. این گزارش‌ها می‌گوید «بر اساس نظرسنجی وزارت امور خانواده آلمان ۷۰درصد زنان این کشور قربانی آزار و اذیت جنسی بودند و ۴۰ درصد مورد سوءاستفاده فیزیکی قرار گرفتند.» کلیپ کوتاهی که در این باره در شبکه خبر و سایت دانشجو منتشر شده مربوط به برنامه People & Politics از تلویزیون دویچه‌وله است که ساخت آن سال‌ها پیش متوقف شده و خانم سیلویا واسرمن، گزارش‌گری که نام او در کلیپ آمده نیز در تماسی که فکت‌نامه با او گرفت این موضوع را تایید کرده است. آمارهای ارائه شده در گزارش اصلی که در ۲۴ ژانویه سال ۲۰۱۳ منتشر شده می‌گوید؛ تقریبا ۴۰ درصد زنان آلمانی تجربه سوءاستفاده فیزیکی را دارند و یک زن از هفت زن قربانی آزار و اذیت جنسی است. علاوه بر ترجمه اشتباه که در آن «یک زن از ۷ زن» را «۷۰ درصد زنان» عنوان شده، در هیچ کدام از گزارش‌های ارایه شده در رسانه‌های ایران در مورد این خبر، به قدیمی بودن این آمارها اشاره‌ای نشده است.

از این رو فکت‌نامه به گزاره ارائه شده توسط صداوسیما که «بر اساس نظرسنجی وزارت امور خانواده آلمان ۷۰ درصد زنان این کشور قربانی آزار و اذیت جنسی بودند و ۴۰ درصد مورد سوءاستفاده فیزیکی قرار گرفتند»، نشان نادرست می‌دهد.