حسین امیرعبداللهیان
وزیر امور خارجه سابق
با وجود تنش شدید، پلیس اجازه حمل سلاح گرم نداشت.
شاخ‌دار
کرمانشاه، ۲۹ شهریور ۱۴۰۱
آیا پلیس ایران در اعتراض‌های سال ۱۴۰۱ اجازه حمل سلاح گرم نداشته است؟
حسین امیرعبدالهیان، وزیر امور خارجه دولت ابراهیم رئیسی روز ۲۰ بهمن در مصاحبه‌ای با مری لوئیز کری، خبرنگار رادیو ملی آمریکا (NPR) گفت در ماه‌های گذشته، پلیس ایران اجازه حمل سلاح گرم نداشته است. او در واکنش به سوال خبرنگار درباره وجود آمارهایی مبنی بر کشته‌شدن ۱۰۰ نفر از ماه سپتامبر ۲۰۲۲ می‌گوید:
«به نظرم در آمار اغراق شده است، حتی نهادهای حقوق بشری اغراق کرده اند. همین طور در مورد کشته‌ها آمار منتشر شده بزرگ نمایی شده است. در این اغتشاشات یک اتفاق مهم افتاد: علی رغم تنش بالا به پلیس اجازه داده نشد که سلاح در اختیار داشته باشد. اما سلاح های اسرائیلی و آمریکایی از مرزهای بعضی از کشورهای همسایه ما که وضعیت با ثباتی ندارند، وارد ایران شده است. آن‌ها در بین مردم ایجاد آشوب کردند و از این سلاح استفاده کردند.»
در متن انگلیسی مصاحبه که NPR منتشر کرده نیز عبارت firearm دیده می‌شود که به طور مشخص به «سلاح گرم» اشاره می‌کند؛ عبارتی که سایت‌های خبری در ایران مانند رجانیوز (نزدیک به جریان اصولگرایان) نیز آن را استفاده کرده‌اند.
در ادامه مصاحبه نیز به مساله کشته‌شدن معترضان در ایران اشاره می‌شود.
خبرنگار می‌گوید: «ما تصاویر افرادی را دیده ایم که به آن‌ها شلیک شده است.»
امیرعبدالهیان می‌گوید: «بله، ما هم تصاویر آن افراد را دیده ایم. اما سؤال این است: چه کسی شلیک کرده است پلیس یا اغتشاشگران و آشوب طلبان؟»
سه فکت‌چک درباره تیر جنگی و سلاح گرم
فکت‌نامه در ماه‌های گذشته به مساله استفاده ماموران پلیس از سلاح گرم و تیر جنگی در جریان اعتراض‌های سال ۱۴۰۱ در ایران پرداخته است.
۱- ما در تاریخ ۱۲ مهر ۱۴۰۱ به ادعایی مشابه با ادعای وزیر امورخارجه، نشان شاخ‌دار دادیم.
در آن زمان، حسین میرزایی، نماینده مجلس و در گفتگو با روزنامه شرق گفته بود: «نیروهای امنیتی ما سلاح گرم به همراه نداشتند، همه کسانی که کشته شدند را ضدانقلاب کشته است.»
در آن فکت‌چک، ۱۰ ویدئو منتشر کردیم که نشان می‌داد از تاریخ ۲۸ شهریور تا ۱۲ مهر در شهرهای تهران، کرمانشاه، رشت، شیراز، زاهدان، دهگلان و سنندج، نیروهای امنیتی و پلیس با سلاح گرم به سمت معترضان شلیک کرده‌اند.
۲- بار دیگر در تاریخ ۹ آبان ۱۴۰۱ به روزنامه ایران، رسانه رسمی دولت، نشان شاخ‌دار دادیم.
روزنامه ایران نوشته بود معترضان در ایران کشته نشده‌اند. در آن فکت‌چک، به جز گزارش‌های نهادهای حقوق بشری به سراغ دو اظهارنظر از مقامات رسمی جمهوری اسلامی رفتیم. حسینعلی شهریاری، نماینده زاهدان و جلال محمودزاده نماینده مهاباد هر دو اعلام کردند افرادی در اعتراض‌ها کشته شده‌اند. نماینده مهاباد تاکید می‌کند در تاریخ ۵ آبان، چهار معترض در خیابان با «گلوله جنگی» نیروهای انتظامی و امنیتی کشته شده‌اند.
۳- فکت‌نامه ۱۸ آبان ۱۴۰۱ هم به ادعای سخنگوی دولت ابراهیم رئیسی نشان شاخ‌دار داد.
او نیز ادعا کرده بود: «می‌توانستیم از تیر جنگی استفاده کنیم ولی نکردیم.»
در آن فکت‌چک نیز می‌توانید اظهارات معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار را مشاهده کنید که می‌گوید: «سوال اینجاست که چرا نحوه مقابله با معترضین در این استان متفاوت است. در دیگر نقاط کشور گلوله‌های مشقی و پلاستیکی و در بلوچستان گلوله جنگی.»
در آن فکت‌چک، به گزارش مستند فرانس ۲۴ نیز اشاره کردیم که تایید می‌کند روز ۸ مهر (معروف به جمعه خونین زاهدان) ۶۶ نفر با تیر جنگی کشته شده‌اند.
شلیک و کشته‌شدن مهدی حضرتی در کرج
به جز این سه مورد، در جریان بررسی ویدئوهای کشته‌شدگان اعتراض‌های اخیر نیز نشانه‌های استفاده از سلاح گرم و شلیک آن وجود دارد.
به عنوان مثال نگاهی به ویدئوهای مربوط به کشته‌شدن مهدی حضرتی در کرج، نشان می‌دهد ادعاها درباره استفاده نکردن از سلاح گرم، نادرست است.
ما در آن فکت‌چک نیز ادعای حسین فاضلی هریکندی، رئیس دادگستری استان البرز را بررسی کردیم و به آن نشان شاخ‌دار دادیم. او گفته بود: «در زمان کشته شدن مهدی حضرتی ماموران حاضر در صحنه هیچ اسلحه گرمی در اختیار نداشتند.»
این در حالی است که در تصاویر منتشر شده مشخص است که نیروهای امنیتی و انتظامی با سلاح گرم در صحنه حضور دارند و به سمت معترضان شلیک می‌کنند.
جمع‌بندی
امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه دولت ابراهیم رئیسی در گفتگو با خبرنگار رادیو ملی آمریکا می‌گوید اتفاقی که در اعتراض‌های سال ۱۴۰۱ در ایران افتاده این است که پلیس اجازه حمل سلاح گرم نداشته است. این ادعا شاخ‌دار است.
علاوه بر ده‌ها ویدئویی که در آن مشخص است نیروهای پلیس با سلاح گرم به سوی معترضان شلیک می‌کنند، اظهارنظر سه نماینده مجلس ایران نیز نشان می‌دهد معترضان در ایران کشته شده‌اند که در دو اظهارنظر به طور مشخص اشاره شده که پلیس و نیروهای امنیتی از سلاح گرم استفاده کرده‌اند. ضمن اینکه بررسی ویدئوهای مربوط به کشته‌شدن معترضان مانند زمان جان‌باختن مهدی حضرتی در کرج، نشان می‌دهد نیروهای پلیس و امنیت با سلاح گرم در حال شلیک به سوی معترضان هستند.
با توجه به این اسناد و گزارش‌ها، فکت‌نامه به ادعای حسین امیرعبداللهیان نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.
شاخ‌دار
گفته یا آمار، به قدری نادرست و مضحک است که حتی مرغ پخته هم به خنده می‌افتد!
درباره نشان‌های میرزاروش کار ما
