ادعای نادرست سخنگوی دولت درباره استفاده‌نکردن از تیر جنگی علیه معترضان

علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت ابراهیم رئیسی روز ۱۷ آبان ۱۴۰۱ در مهدیه تهران در جلسه پرسش و پاسخ با دانشجویان دانشگاه صدا و سیما درباره ادعای مماشات با معترضان از سوی دولت، ادعا کرد که حساب معترضان از دشمن جداست.

او در بخشی از صحبت خود می‌گوید دشمن تلاش می‌کند دولت را در تله «کشتن معترضان» بیندازد اما دولت در حدود ۴۵ روز گذشته در این تله نیفتاده است. او در ادامه گفت:

«مثل آب خوردن بود دولت از روز اول به نیروی انتظامی اجازه استفاده از گلوله جنگی بدهد و هر کسی هم که به خیابان آمد تق، تق، تق بزند، مردم هم کپ کنند و در خانه بنشینند. حداقل این دولت هرگز همچین کاری نمی‌کند. چون معترض، بچه و خانواده اوست.»

او دو روز بعد یعنی ۱۹ آبان در واکنش به انتشار خبر صحبت‌هایش، در نشست هم‌اندیشی با اساتید دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت از چهار ساعت صحبت او فقط یک جمله را پخش کرده‌اند و توضیح داد:

«پرسش‌کننده به من می‌گوید چرا برخورد سخت نمی‌کنید؟ چرا حاکمیت اجازه تیر نداده؟ من می‌گویم اینکه راهکار نمی‌شود. همیشه هر کاری که شدنی باشد… توانستن به معنای درست بودن نیست… دقیقا برعکسش را تیتر می‌زنند.»

در این مطلب به سراغ ادعای سخنگوی دولت ابراهیم رئیسی می‌رویم و می‌بینیم آیا نیروی انتظامی در هفته‌های اخیر در مواجهه با معترضان، از تیر جنگی استفاده کرده است یا نه.

امکان تهیه گزارش‌های مستقل از وقایع ایران، به خصوص در هفته‌های گذشته با دشواری‌های زیادی روبروست اما می‌توان بر اساس اسناد و همچنین اظهارات مقامات رسمی جمهوری اسلامی، مساله شلیک با تیرهای جنگی را بررسی کرد.

اظهارات نمایندگان مجلس شورای اسلامی

ما پیش‌تر در فکت‌نامه، فکت‌چکی را با عنوان «ادعای شاخ‌دار روزنامه ایران مبنی بر اینکه معترضان در ایران کشته نشده‌اند.» منتشر کردیم.

روزنامه ایران در گزارشی مدعی شده بود هیچ معترضی کشته نشده است. بخشی از استنادهای ما در آن گزارش، گفته‌های مقامات رسمی جمهوری اسلامی ایران در این زمینه بود که یکی از آنها به وضوح گزارش کرده بود نیروهای انتظامی برای مقابله با معترضان از گلوله جنگی استفاده کرده‌اند.

۱- اظهارات محمودزاده، نماینده مهاباد:

جلال محمودزاده نماینده مهاباد در مجلس شورای اسلامی روز ششم آبان در مصاحبه‌ای اعلام کرد، چهارشنبه شب، چهارم آبان ۱۴۰۱ مصادف با چهلم مهسا امینی، یک جوان مهابادی بر اثر شلیک گلوله کشته می‌شود و فردای آن روز مردم برای تشییع پیکر او به خیابان می‌آیند که چهار نفر از آنها بر اثر شلیک گلوله جنگی نیروهای انتظامی و امنیتی کشته می‌شوند.

او تایید می‌کند این پنج نفر با گلوله جنگی کشته شده‌اند.

اما پس از انتشار گزارش فکت‌نامه نیز، یک نماینده مجلس دیگر اعلام کرد که در برخورد با مخالفان از تیر جنگی استفاده شده است.

۲- اظهارات معین‌الدین سعیدی نماینده چابهار:

معین‌الدین سعیدی نماینده چابهار نیز روز یکشنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۱ در واکنش به تیراندازی به مردم معترض در خاش و زاهدان، در صحن علنی مجلس شورای اسلامی گفت: «سوال اینجاست که چرا نحوه مقابله با معترضین در این استان متفاوت است. در دیگر نقاط کشور گلوله‌های مشقی و پلاستیکی و در بلوچستان گلوله جنگی.»

صحبت‌های او ادامه پیدا می‌کند و پس از چند ثانیه، میکروفن او قطع شده است. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در توضیح این اتفاق می‌گوید که کسی میکروفن او را قطع نکرده بلکه زمان صحبت دو دقیقه‌ای نماینده چابهار به پایان رسیده بود. هر چند آنچه در ویدئوها مشخص است این است که میکروفن او بعد از یک دقیقه و ۲۷ ثانیه قطع می‌شود.

جدا از اینکه چه در روز ۱۵ آبان در مجلس چه اتفاقی افتاده، نماینده چابهار صراحتا به استفاده نیروی انتظامی از گلوله جنگی اشاره کرده است.

پیشتر نیز حسینعلی شهریاری نماینده زاهدان، در گفتگویی به کشتار مردم در زاهدان اشاره کرده بود. هر چند در صحبت‌های او اشاره مستقیمی به استفاده از گلوله جنگی نشده بود. 

گزارش‌ها در این باره چه می‌گویند؟

جدا از اظهارات نمایندگان مجلس، گزارش‌هایی نیز وجود دارد که تایید می‌کند نیروهای انتظامی و امنیتی در برخورد با معترضان از تیرهای جنگی استفاده کرده‌اند.

گزارش تحقیقی فرانس ۲۴

مقاله‌ای که در فرانس ۲۴ منتشر شده، هر چند به کاربرد تیرهای «غیرجنگی» در برخورد با معترضان پرداخته اما در همین گزارش نیز، به استفاده از «تیرهای جنگی» در زاهدان اشاره شده که باعث کشته شدن ۶۶ نفر در روز جمعه ۸ مهر (مشهور به جمعه خونین زاهدان) است. 

ضمن اینکه یک منبع فرانس ۲۴ که از عوامل بسیج است، تایید می‌کند یگان آنها به کلاشنیکف مسلح است.

علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت ابراهیم رئیسی می‌گوید برای دولت مثل آب خوردن بود که اجازه استفاده از تیر جنگی را برای برخورد با معترضان صادر کند اما این کار را نکرده است.

نگاهی به گفته‌های نمایندگان مجلس در شهرهای مهاباد و چابهار، نشان می‌دهد آنها به استفاده از تیر جنگی در برخورد با معترضان اشاره کرده‌اند.

گزارشی تحقیقی هم که در فرانس ۲۴ تهیه شده با بررسی اسناد و ویدئوها تایید می‌کند در زاهدان حداقل ۶۶ نفر بر اثر شلیک تیرهای جنگی کشته شده‌اند.

بنابراین فکت‌نامه به این ادعای سخنگوی دولت ابراهیم رئیسی درباره استفاده نکردن از تیرهای جنگی در برخورد با معترضان نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.