ادعای نادرست تکذیب کسری بودجه

حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه ۱۹ دی ماه ۱۴۰۱ پس از برگزاری جلسه مشترک اعضای این کمیسیون با رئیس و دیگر مقام‌های سازمان برنامه و بودجه گفت: «تاکنون ۱۰۰ درصد منابع دولت در بودجه محقق شده است و کسری بودجه در سال ۱۴۰۱ نداریم.»

مسعود میرکاظمی، معاون ابراهیم رئیسی و رئیس سازمان برنامه و بودجه هم در همان روز اگرچه میزان تحقق منابع بودجه را ۹۵ درصد اعلام کرد، اما در عین حال تاکید کرد: «به هیچ‌وجه کسری نداریم.» 

به‌نظر می‌رسد اینها واکنش‌ها به تیتر نخست روزنامه اعتماد ۱۸ دی ۱۴۰۱ بود. سازمان برنامه و بودجه نیز با انتشار جوابیه‌ای که در آن به کسری بودجه ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی امسال اشاره شده بود، اعلام کرد: «براساس عملکرد ۹ ماهه امسال بودجه بودجه با کسری مواجه نیست و منابع بودجه ۱۴۰۱ تا پایان سال محقق خواهد شد.»

در جوابیه سازمان برنامه و بودجه به روزنامه اعتماد که در خبرگزاری رسمی دولت، ایرنا هم بازنشر شده، به استناد گزارش خزانه‌داری کل از عملکرد نه ماهه وصولی منابع و پرداختی مصارف در سال جاری آمده است که در این دوره زمانی «۸۶ درصد منابع وصول گردیده و مصارف نیز به نحوی در این سقف پرداخت شده است که هیچ‌گونه اخلالی در پرداخت‌های پرسنلی و سایر هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر به وجود نیامده است.»

احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی و سخنگوی اقتصادی دولت، دیگر مقام دولتی بود که روز سه‌شنبه ۲۰ دی ماه ۱۴۰۱ نسبت به موضوع کسری بودجه دولت واکنش نشان داد، خاندوزی در نشست خبری با خبرنگاران رسانه‌ها با تکرار این نکته که بودجه امسال کسری ندارد، اعداد و ارقامی متفاوت از میزان تحقق منابع و مصارف بودجه در ۹ ماهه امسال ارایه کرد.

به گفته وزیر اقتصاد «در ۹ ماهه امسال کل درآمدهای تحقق یافته دولت ۹۱۷ هزار ۸۱۷ میلیارد تومان بوده که معادل تحقق ۸۸ درصدی نسبت به مصوب نُه دوازدهم بودجه است؛ این میزان تحقق درآمدهای بودجه‌ای نسبت به دوره مشابه سال قبل ۶۳ درصد افزایش داشته و مصارف هم معادل ۹۰ درصد پیش‌بینی بودجه تخصیص پیدا کرده است.»  

با این حساب سه عدد متفاوت از میزان تحقق منابع بودجه در ۹ ماهه امسال منتشر شده است که منابع هر سه عدد متفاوت معتقدند که تا پایان سال بودجه ۱۴۰۱ کسری نخواهد داشت.

صرف‌نظر از تفاوت بین ارقام اعلام شده برای میزان تحقق منابع بودجه در ۹ ماه امسال، تا پیش از این گزارش‌ها و اظهار نظرهای متفاوتی درباره میزان تحقق منابع بودجه امسال و کسری آن منتشر شده بود که با این روایت‌های جدید تفاوت‌هایی معنادار داشت.

به طور مثال، مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه که در دی ماه مدعی شده‌است که بودجه امسال کسری نخواهد داشت، در آبان‌ماه با حضور در صحن علنی مجلس اذعان کرد که بودجه امسال فقط از بابت تبصره ۱۴ بودجه، حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان عدم تحقق دارد.

رئیس سازمان برنامه و بودجه در همان جلسه علنی مجلس شورای اسلامی، میزان تحقق بودجه تا پایان ۷ ماه سال را ۶۶ درصد اعلام کرد و توضیح داد که تا پایان سال هم وضعیت به همین شکل خواهد بود.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز در روزهای پایانی آذر ماه ۱۴۰۱ با انتشار گزارشی نوشت: «با فرض پرداخت همه هزینه‌های عمومی، پیش‌بینی می‌شود دولت تا پایان سال ۱۴۰۱ برای تامین بودجه عمومی به حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان نیاز خواهد داشت.»

بازوی پژوهشی دستگاه قانونگذاری، در ادامه گزارش خود آورده است: «با لحاظ بار مالی انتقال یافته از سال ۱۴۰۰ این رقم به حدود ۳۶۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد.»

البته مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش پیش‌بینی می‌کند که «این کسری با عدم تخصیص برخی هزینه‌ها مطابق با روال سال‌های گذشته کاهش خواهد یافت.»

محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز در ۱۷ دی ماه فقط سه روز قبل از انتشار جوابیه سازمان برنامه و بودجه و اظهارنظر های رئیس این سازمان و سخنگوی اقتصادی دولت درباره اینکه بودجه امسال کسری ندارد، گفته بود: «ناترازی بودجه و بدهی بانک‌ها عامل مهم تورم در کشور است.»

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه از انتظارات مجلس درباره بودجه اضافه کرده بود: «در ناترازی بودجه انتظار داریم تا در بودجه امسال دولت احکام خوبی در نظر بگیرد تا ۴۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه را مدیریت کنیم.»

این ۴۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه که محمدرضا پورابراهیمی به آن اشاره کرده همان عددی است که روزنامه اعتماد در شماره ۵۳۹۶ روز یکشنبه ۱۸ دی ماه ۱۴۰۱ در تیتر نخست خود درباره چگونگی تامین آن پرسید.

روزهای دوشنبه و سه‌شنبه ۱۹ و ۲۰ دی ۱۴۰۱، سه عدد «متفاوت» از میزان تحقق منابع بودجه در ۹ ماهه امسال منتشر شد که منابع هر سه عدد متفاوت، معتقد بودند که تا پایان سال بودجه ۱۴۰۱ کسری نخواهد داشت.

حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس: «تاکنون ۱۰۰ درصد منابع دولت در بودجه محقق شده است و کسری بودجه در سال ۱۴۰۱ نداریم.»

مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه:‌ «میزان تحقق بودجه تا پایان ۷ ماه سال ۶۶ درصد … به هیچ‌وجه کسری نداریم.»

احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد: «در ۹ ماهه امسال کل درآمدهای تحقق یافته دولت ۹۱۷ هزار ۸۱۷ میلیارد تومان بوده که معادل تحقق ۸۸ درصدی نسبت به مصوب نُه دوازدهم بودجه است.»

به نظر می‌رسد این سه واکنش و رقم متفاوت در واکنش به تیتر روزنامه اعتماد روز ۱۸ دی‌ماه است که نشان از کسری بوده ۴۰۰هزار میلیارد تومانی ۱۴۰۱ می‌داد.

مرکز پژوهش‌های مجلس در روزهای پایانی آذر ماه ۱۴۰۱ با انتشار گزارشی نوشت: «با فرض پرداخت همه هزینه‌های عمومی، پیش‌بینی می‌شود دولت تا پایان سال ۱۴۰۱ برای تامین بودجه عمومی به حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان نیاز خواهد داشت.»

محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز در ۱۷ دی گفته‌بود: «در ناترازی بودجه انتظار داریم تا در بودجه امسال دولت احکام خوبی در نظر بگیرد تا ۴۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه را مدیریت کنیم.»

حتی خود مسعود میرکاظمی، دو ماه قبل‌تر و در آبان‌ماه با حضور در صحن علنی مجلس اذعان کرد که بودجه امسال فقط از بابت تبصره ۱۴ بودجه، حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان عدم تحقق دارد.

بنابراین فکت‌نامه به این ادعای حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس که «تاکنون ۱۰۰ درصد منابع دولت در بودجه محقق شده است و کسری بودجه در سال ۱۴۰۱ نداریم.» نشان نادرست می‌دهد.