ادعای نادرست روزنامه کیهان درباره موفقیت نسبی دولت رئیسی در مهار تورم

«یادداشت روز» روزنامه اصولگرای کیهان در شماره روز یکشنبه ۲۴ آبان ماه به موضوع «ملاحظات و موفقیت‌ها در کارنامه اقتصادی دولت» اختصاص داشت. در همان شماره، در بخش «خبر ویژه» روزنامه کیهان با نقل گزارشی از روزنامه دولتی ایران از آنچه «اصرار بر انتشار روایت تحریف شده از آمار تورم» از سوی رسانه‌های منتقد دولت نامیده، گلایه کرده است.

هم در یادداشت روزنامه کیهان به قلم محمد ایمانی و هم در بخش خبر ویژه، یکی از پرتکرارترین ادعاها کاهش نرخ تورم از ۶۰ درصد به ۴۰ درصد از سوی ابراهیم رئیسی و دولت سیزدهم است.

در این یادداشت، محمد ایمانی می‌نویسد: «روشن است که روند کاهش نرخ تورم از ۶۰ به ۴۰ درصد در یک سال اخیر، به آسانی و در مسیری هموار اتفاق نیفتاده است.»

در خبر ویژه کیهان نیز که بازنشر گزارشی از روزنامه ایران است، چنین آمده: «روایت این جریان [رسانه‌های منتقد دولت] از تورم به گونه‌ای است که گویا دولت روحانی تورم را در محدوده تک رقمی تحویل داده و دولت سیزدهم آن را به حدود ۴۰ درصد رسانده است.»

البته سابقه ادعای کاهش تورم از ۶۰ درصد به ۴۰ درصد پیشتر نیز مطرح شده است. از جمله ابراهیم رئیسی، روز دوشنبه هفتم شهریور ماه ۱۴۰۱ به مناسبت اولین سالروز آغاز فعالیت دولت سیزدهم در نشست خبری با خبرنگاران این ادعا را مطرح کرد، همان‌زمان «فکت‌نامه» در گزارشی این ادعا را بررسی کرد و به آن نشان «گمراه‌کننده» داد.

پس از آن ادعای رئیس دولت و تردیدهایی که نسبت به اعداد و ارقام آن مطرح شد، ابتدا معاون بانک مرکزی و پس از آن رئیس کل بانک مرکزی به یاری رئیسی آمدند و اعلام کردند که بر اساس آمار این بانک نرخ تورم نقطه به نقطه در شهریور ماه ۱۴۰۰ تا مرداد ۱۴۰۱ از ۵۹/۳ درصد تا ۴۰/۱ درصد کاهش یافته است.

البته بانک مرکزی انتشار گزارش‌های ماهانه نرخ تورم را از آذر ماه سال ۱۳۹۷ متوقف  کرده و همچنان بانک‌مرکزی به این رویه ادامه داده است. حتی استفاده موردی از این آمار هم باعث نشده تا قفل انتشار آمارهای بانک مرکزی شکسته شود.

اما تغییرات نرخ تورم در این دوره زمانی بر اساس گزارش‌های مرکز آمار ایران چگونه بوده است؟

اگر مبدا فعالیت دولت را شهریور ماه سال ۱۴۰۰ در نظر بگیریم نرخ تورم نقطه به نقطه در این ماه ۴۳/۷ درصد بوده که در شهریورماه امسال نرخ تورم نقطه به نقطه کل نه تنها کاهش نیافته بلکه به ۴۹/۷ درصد افزایش یافته است که با ادعاهای مرتبط با کاهش نرخ تورم در دوره یک سال نخست دولت سیزدهم تناسبی ندارد.

مقایسه ایستای دو عدد تورم در ابتدا و انتهای دوره چندان بیانگر تحولات تغییرات این شاخص نیست از این رو با استخراج ارقام تورم در دوره‌ای طولانی‌تر، تلاش کردیم تصویر معنادار تری از تغییرات تورم در بیش از یک سال گذشته داشته باشیم.

در نمودار می‌توان تحولات تغییرات شاخص تورم از ابتدای سال ۱۴۰۰ یعنی ماه‌های پیش از آغاز به کار دولت سیزدهم تا آخرین گزارش منتشر شده مرکز آمار ایران از این شاخص یعنی مهرماه ۱۴۰۱ را ملاحظه کرد.

شیب صعودی نرخ تورم از خردادماه ۱۴۰۱ که در نمودار با رنگ متفاوتی مشخص شده شتاب‌گیری تورم تحت تاثیر سیاست حذف ارز ترجیحی و افزایش شدید قیمت خوراکی‌ها در پی اجرای این تصمیم است.

روزنامه کیهان، روز ۲۴ آبان‌ماه با انتشار مطالبی مدعی شده کارنامه دولت رئیسی در مهار تورم موفق است و منتقدان دولت از آمار روایت تحریف‌شده منتشر می‌کنند. 

محور مطالب این روزنامه ادعاهایی درباره کاهش تورم از ۶۰ درصد به ۴۰ درصد در سال اول فعالیت دولت سیزدهم است که پیش‌تر در رسانه‌های هوادار دولت منتشر شده است. 

این ادعا پیش‌تر فکت‌چک شده و نشان «نادرست» گرفته است. بر اساس آمارهای رسمی، نرخ تورم نقطه به نقطه از آغاز کار دولت رئیسی (شهریور ۱۴۰۰) تا یک سال بعد (شهریور ۱۴۰۱) نه‌تنها کم نشده بلکه حدود ۷ واحد درصد افزایش یافته و از حدود ۴۳ درصد به نزدیک ۵۰ درصد رسیده است. 

مشخص نیست منظور نویسندگان کیهان از «روایت تحریف‌شده» از آمار تورم چیست. آنچه مسلم است داده‌های مرکز آمار ایران خلاف آن چیزی که روزنامه کیهان و سایر رسانه‌های هوادار دولت می‌گویند. 

در حال حاضر مرکز آمار ایران تنها مرجع عمومی ارائه شاخص بهای قیمت مصرف‌کننده و آمار تورم در ایران است. بانک مرکزی، از چهار سال پیش انتشار عمومی آمار تورم را متوقف کرده است. 

با این اوصاف فکت‌نامه ادعای روزنامه کیهان را خلاف واقعیت می‌داند و به این گزاره که «کارنامه دولت رئیسی در مهار تورم موفق است و منتقدان دولت از آمار روایت تحریف‌شده منتشر می‌کنند» نشان «نادرست» می‌دهد.