ادعای شاخدار درخواست روشنفکران فرانسوی برای آزادی آمیزش جنسی با کودکان

در شبکه‌های اجتماعی، اطلاعات متنوعی از طریق رسانه‌های وابسته به جمهوری اسلامی یا حساب‌های کاربری ناشناس در حال انتشار است که مدعی هستند «گروهی از روشنفکران فرانسه از جمله ژان پل سارتر، میشل فوکو و سیمون دوبوار در نامه‌ای از مجلس این کشور درخواست کرده‌اند آمیزش جنسی با کودکان زیر ۱۵ سال در این کشور مجاز شود». 

کانال تلگرامی افسران جوان جنگ نرم با انتشار تصویری از یک نامه، به قلم فردی به‌نام مهدی اردستانی نوشته‌است:

«درخواست فرانسویان برای جرم‌زدایی از ‎زنای محارم و آزادی ‎آمیزش جنسی با کودکان، مربوط به امروز نیست!
۸۰ تن ازچهره‌های فرهنگی و روشنفکری فرانسه مثل فوکو، ژان پل سارتر، دریدا، لویی آلتوسر، رولان بارت ،سیمون دوبوار، ژیل دلوز، ژاک رانسیر و لیوتار در۲۳ مه ۱۹۷۳ نوشتند: ‏«تبدیل پدوفیلیا به یک تابو، مصادره تحمل‌ناپذیر هستی و معنای زیست انسانی است. حیف است که کودکان به سبب نقش‌هایی که جامعه برای آن‌ها تدوین و تببین کرده نتوانند از تجارب جنسی آزاد با بزرگسالان برخوردار شوند!»
این‌ها قدیسان روشنفکری و علوم انسانی دانشگاه‌های جمهوری اسلامی هستند.»

سایت مشرق‌نیوز هم در گزارشی مفصل در اسفند ۱۳۹۹ به این مطلب اشاره کرده‌بود.

غیر از حساب‌های کاربری و کانال‌های نزدیک به حکومت ایران، مساله نامه روشنفکران فرانسوی در دهه ۱۹۷۰ در سایت‌های خبری و تحلیلی دیگری هم دیده‌می‌شود.

به عنوان مثال، ۲۰ روز قبل از مطلب مشرق نیوز، «سایت اخبار امروز» که خود را «یک رسانه چپ مخالف نظام سرمایه‌داری» معرفی می‌کند در مطلبی به قلم فروغ اسدپور که خود را پژوهشگر فلسفه و اقتصاد سیاسی معرفی کرده‌است، با نام بردن از فهرستی از روشنفکران چپ‌گرای فرانسه، به این نامه اشاره می‌کند.

مطلبی در سایت مشروطه نیز که دو هفته بعد از گزارش مشرق در فروردین ۱۴۰۰، درباره میشل فوکو است، به این موضوع می‌پردازد.

کاربری ناشناس در توییتر که سابقه انتشار مطالب جنسیت‌گرایانه و ضد فمینیستی دارد نیز این موضوع را منتشر کرده‌است.

در همه این نوشته‌ها عنوان شده که چند روشنفکر فرانسوی در نامه‌ای خواستار آزادی رابطه جنسی بزرگسالان با کودکان شده‌اند و متنی را در مطالب خود نوشته‌اند که ادعا می‌کنند ترجمه بخشی از نامه است.

ماجرای نامه ۱۹۷۷ روشنفکران فرانسوی چیست؟ 

بر اساس آنچه در اسناد موجود است، ۸۰ متفکر و چهره شناخته‌شده علمی و فکری فرانسوی در سال ۱۹۷۷ نامه سرگشاده‌ای را منتشر و امضا کرده‌اند که در آن پیشنهادهایی درباره اصلاح قانون و مجازات‌ها در خصوص سن رضایت برای رابطه جنسی به پارلمان فرانسه داده شده است.

یکی از اصلی‌ترین مواردی که امضاکنندگان این نامه به آن اشاره کرده‌اند، تبعیض قانون برای همجنس‌گرایان است.

در آن زمان، قانون فرانسه به گونه‌ای بود که حداقل سن رضایت برای رابطه جنسی ۱۵ سال بود اما این قانون برای افراد همجنس‌گرا، ۱۸ سال بود. 

در قانون آن زمان فرانسه، رابطه همجنس‌گرایان با عنوان «لواط» و مشابه «امری غیرطبیعی» عنوان شده بود.

اعتراض اصلی نویسندگان نامه به این موضوعات بوده‌است. آنها در این نامه نوشته‌اند:

«اگر قانون به این نتیجه رسیده که افراد از سن ۱۵ سالگی به بعد صلاحیت دارند درباره رضایت داشتن یا نداشتن در رابطه جنسی تصمیم بگیرند، این قانون باید برای رابطه دو هم‌جنس نیز برابر باشد.» 

آنها همچنین به متن قانون که در آن عبارت‌های «لواط» و «علیه طبیعت» برای رابطه همجنس‌گرایان گفته‌شده اعتراض می‌کنند و خواستار حذف آن می‌شوند.

قانون فرانسه در سال ۱۹۸۲ تغییر می‌کند، این دو عبارت از آن حذف می‌شود و سن رضایت جدای از نوع رابطه جنسی برای افراد برابر می‌شود.

چهره‌های مشهوری چون میشل فوکو، ژان پل سارتر، لوئی آلتوسر، رولان بارت و سیمون دوبوار این نامه را امضا کرده‌اند.

آیا نامه خواستار آزادی رابطه با کودکان زیر ۱۵ سال است؟

خیر. چنین چیزی در نامه وجود ندارد.  آنها در این نامه از مسئولان نخواسته‌اند رابطه جنسی با کودکان زیر ۱۵ سال آزاد شود. 

بخشی از تاکید امضاکنندگان بر اهمیت «رضایت» در رابطه جنسی است و می‌گویند مساله «حداقل سن» برای رضایت از رابطه جنسی، در کمیته‌ای تخصصی بررسی شود. 

در هیچ بخشی از نامه، متنی که از سوی کانال تلگرامی افسران جنگ نرم، مشرق‌نیوز، سایت اخبار امروز و مشروطه منتشر شده دیده نمی‌شود و ترجمه‌ای که گفته شده در نامه وجود ندارد.

مثلا با جستجوی کلمه «آزاد» در این نامه سه بار به این عبارت مواجه می‌شویم.

یک بار گفته می‌شود پرونده رسیدگی به یک رابطه جنسی میان فردی بزرگسال و یک فرد زیر ۱۵ سال «این مشکل را مطرح می کند که بدانیم کودکان یا نوجوانان در چه سنی می‌توانند آزادانه رضایت خود را برای یک رابطه جنسی اعلام کنند.»

آنها در کنار توجه به اهمیت «حداقل سن قانونی» می‌نویسند: «امضاکنندگان این نامه، آزادی کامل شرکا در رابطه جنسی را شرط لازم و کافی برای قانونی بودن این رابطه می‌دانند.»

بار سومی که عبارت «آزادی» به کار رفته نیز مربوط به بخشی است که تبعیض آزادی بین همجنس‌گرایان و کسانی که با جنس مخالف رابطه دارند را نقد می‌کند.

برخلاف ادعای مطرح‌شده در شبکه‌های اجتماعی، جمله «حیف است که کودکان به سبب نقش‌هایی که جامعه برای آن‌ها تدوین و تبیین کرده نتوانند از تجارب جنسی آزاد با بزرگسالان برخوردار شوند» در نامه وجود ندارد.

سابقه خبرهای نادرست درباره قوانین فرانسه

این نخستین باری نیست که رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در ایران، خبرهای نادرستی درباره قوانین مربوط به رابطه با کودکان در فرانسه منتشر می‌کنند.

ما پیش از این در فکت‌نامه، به شایعه «قانونی شدن ازدواج با محارم در فرانسه» نشان شاخ‌دار دادیم و توضیح دادیم که چنین قانونی در فرانسه تصویب نشده و وجود ندارد؛ ادعایی نادرست که اتفاقا در جمله اول پست تلگرامی افسران جنگ نرم نیز به آن به عنوان یک فکت پذیرفته‌شده اشاره شده‌است.

میشل فوکو و اتهام ارتباط با کودکان

فکت‌نامه حین جستجو برای نوشتن این مطلب، به یک مصاحبه برخورد که اشاره به آن ضروری است.

فردی به نام «گای سورمن» در سال ۲۰۲۱ در گفتگو با ساندی تایمز اعلام کرد میشل فوکو در اواخر دهه ۱۹۶۰ زمانی که در تونس حضور داشته، در ازای پرداخت پول به پسربچه‌ها با آنها رابطه جنسی برقرار می‌کرده‌است.

«گای سورمن» فرانسوی-آمریکایی، استاد دانشگاه و از دوستان میشل فوکو بوده‌است. این ادعای جنجالی، تاکنون بازتاب‌های زیادی داشته و افراد مختلفی درباره آن اظهارنظر کرده‌اند.

مثال دیگر، کتاب جنجالی «فیلسوفان بدکار» است؛ کتابی که دو نویسنده انگلیسی آن را در سال ۲۰۰۴ منتشر کردند. این کتاب ادعاهایی را درباره زندگی جنسی و خصوصی هشت فیلسوف مطرح می‌کند و با نقد آنها، افکار و نوشته‌های این فیلسوفان را نتیجه این خصوصیات اخلاقی آنها می‌داند. سارتر و فوکو دو فیلسوفی هستند که در این کتاب به زندگی جنسی آنها پرداخته شده‌است.

لازم است توضیح دهیم که ما در این فکت‌چک فقط ادعای مربوط به «امضای نامه برای آزادی رابطه با کودکان زیر ۱۵ سال» را بررسی کرده‌ایم و بررسی دیگر عقاید، رفتارها و پیشینه هر کدام از این ۸۰ امضاکننده نامه، موضوعی است که بررسی آن بیرون از موضوع این نوشته است.

ضمن اینکه نقش این افراد بر جامعه و قوانین فرانسه نیز نیازمند پژوهشی جداگانه است؛ درخواست چهره‌ها و گروه‌ها از قانون‌گذاران در یک کشور نمی‌تواند تنها ملاک برای قضاوت درباره وضعیت آن پدیده (مثلا وضعیت آزار جنسی کودکان) در کشورها باشد.

مساله‌ای به نام «قانون سن رضایت» در کشورها

مساله «قانون سن» برای رابطه جنسی، دهه‌هاست موضوع بررسی‌ها و نظرات مختلف بوده‌است؛ اینکه افراد از چه سنی و در چه شرایطی می‌توانند چه نوع رابطه جنسی داشته‌باشند.

دانشمندان علوم تجربی و شناختی در کنار متفکران، دانشمندان علوم اجتماعی و همچنین حقوق‌دانان و کارشناسان فرهنگی، هر کدام در دوره‌های مختلف، درباره این موضوع اظهارنظر کرده‌اند و قوانین نیز در کشورهای مختلف در این زمینه، تدوین شده و تغییر کرده‌است.

به عنوان مثال، این سن در اروپا بین ۱۴ تا ۱۸ سال است که البته جزئیات آن بسته به شرایط مختلف در هر کشور تغییر می‌کند. در ژاپن، سن رضایت از ۱۳ سال شروع می‌شود و در کره جنوبی، افراد با فاصله سنی بیشتر از ۱۳ سال نمی‌توانند با هم رابطه جنسی داشته‌باشند. سن رضایت در ایالات متحده آمریکا بسته به قوانین ایالتی، بین ۱۶ تا ۱۸ سال است.

«سن رضایت» در ایران؛ قانون، فقه ‌و آمارها

در ایران، همان‌طور که پیش‌تر نیز در مقاله‌ای در فکت‌نامه توضیح دادیم، ارتباط خارج از ازدواج (جدا از اینکه افراد چه سنی داشته باشند) غیرقانونی و ممنوع است.

برای ازدواج نیز هر چند به طور کلی، رضایت طرفین از شروع عقد است اما قانون برای ازدواج، محدودیت سنی یا ممنوعیتی در نظر نگرفته‌است. قانون ایران می‌گوید:

«عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.»

یعنی طبق قانون ایران، اذن ولی و تشخیص دادگاه، ملاک قرار می‌گیرد و اشاره‌ای به «سن رضایت» نمی‌شود. 

آمارهای رسمی نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۶ ازدواج ۲۱۷ دختر زیر ۱۰ سال به طور رسمی در کشور ثبت شده‌است و مشخص نیست سالانه در مجموع چند دختر زیر ۱۰ سال (با حساب موارد ثبت‌نشده) در ایران ازدواج می‌کنند. 

آمارهای رسمی نشان می‌دهد ۳۵ هزار دختر بین ۱۰ تا ۱۴ سال در سال ۱۳۹۶ به صورت رسمی ازدواج کرده‌اند.

ازدواج در این سنین، در بسیاری از کشورهای جهان، مصداق تجاوز به کودکان است.

در نگاه فقه شیعه، مساله «حداقل سن» یعنی ۹ سال وجود دارد اما آن هم اغلب فقط محدود به رابطه جنسی است و در مواردی، فرد هم می‌تواند با فرد زیر ۹ سال ازدواج کند و هم می‌تواند به گونه‌های دیگر از همسری که کودک است کام‌جویی کند. 

به عنوان مثال آیت‌الله خمینی در کتاب نکاح تحریرالوسیله می‌نویسد: 

«نزدیکی با زوجه قبل از تمام شدن نُه سال جایز نیست ـ نکاحش دائمی‏‎ ‎‏باشد یا منقطع ـ و اما سایر لذت‌ها مانند لمس‌نمودن با شهوت و بغل‌گرفتن و تفخیذ [لذت بردن از طریق ران‌ها] او‏‎ ‎‏حتی در شیرخوار، اشکالی ندارد.»

در شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها ادعاهایی مبنی بر «درخواست روشنفکران فرانسوی در سال ۱۹۷۷ برای قانونی شدن آمیزش جنسی با کودکان زیر ۱۵ سال» منتشر شده‌است. به نظر می‌رسد استناد افسران جنگ نرم و سایت‌هایی مانند مشرق، مشروطه و اخبار روز به نامه‌ای سرگشاده است که ۸۰ متفکر و چهره شناخته‌شده علمی و فکری فرانسوی در سال ۱۹۷۷ منتشر کردند و در آن خواستار اصلاح قانون و مجازات‌ها در خصوص سن رضایت برای رابطه جنسی شدند. در قوانین فرانسه تا سال ۱۹۸۲ حداقل سن رضایت برای رابطه جنسی افراد همجنس‌گرا ۱۸ سال بود در حالی که سن رضایت برای دیگران ۱۵ سال اعلام شده بود. در حالی که در نامه مذکور هیچ اثری از موافقت برای قانونی شدن آمیزش جنسی با کودکان و یا آزادی آن در جامعه دیده نمی‌شود بلکه نویسندگان نامه خواستار رفع تبعیض از همجنسگرایان شده بودند. 

از همین رو فکت‌نامه به این ادعا که روشنفکران فرانسوی در سال ۱۹۷۷ خواستار آزادی آمیزش جنسی با کودکان شده‌بودند نشان شاخدار می‌دهد.