آیا آمریکا تروریست‌های داعش را به شرق اوکراین می‌فرستد؟

خبرگزاری صداوسیما در خبر کوتاهی نوشت: «سازمان اطلاعات خارجی روسیه خبر داد، واشنگتن تروریست‌های داعشی را پیش از اعزام به دونباس در پایگاه نظامی تنف سوریه آموزش داده‌است.»

صداوسیما به نقل از شبکه تلویزیونی روسیا الیوم (راشا تودی) نوشت:

اطلاعات خارجی روسیه با صدور بیانیه‌ای با اعلام این خبر افزود، ارتش روسیه با آغاز عملیات ویژه در اوکراین، بخش زیادی از این افراد مسلح را که آمریکا در سوریه آنان را تجهیز کرده‌بود، از بین برد… اطلاعات مرکزی آمریکا و فرماندهی عملیات ویژه، وابسته به نیرو‌های آمریکایی، همچنان در پی تشکیل واحد‌های تروریستی جدیدی در خاورمیانه و کشور‌های آفریقایی هستند و قرار است این واحد‌ها را برای مشارکت در فعالیت‌های تروریستی در اوکراین به این کشور انتقال دهند.

در چند روز گذشته ادعاهای زیادی در مورد انتقال گروه‌هایی از جنگجویان، وابسته به هر دو طرف از سوریه به اوکراین مطرح شده‌است. اما این ادعا که «آمریکا، نیروهای داعش را آموزش داده و به اوکراین می‌فرستد» چقدر حقیقت دارد و چه اسنادی برای تایید آن ارائه شده‌است؟

ادعا را کجا مطرح کرده‌است؟

خبرگزاری صداوسیما این مطلب را از روسیا الیوم (راشا تودی) نقل کرده‌است که مدعیست دستگاه اطلاعاتی روسیه اعلام کرد که تروریست‌های داعش در پایگاه التنف آموزش دیده‌اند تا برای حمایت از نئونازی‌ها به دونباس در شرق اوکراین منتقل شوند.

منبع راشا تودی برای این خبری، خبرگزاری اسپوتنیک روسیه است. اسپوتنیک می‌نویسد:

به گفته سرویس اطلاعاتی روسیه، نیروهای آمریکایی در پایان سال ۲۰۲۱، زندانیان داعشی را که از زندان‌ها آزاد کرده‌اند (از جمله شهروندان روسیه و کشورهای مستقل مشترک المنافع شوروی) به پایگاه التنف  فرستاده تا برای جنگ در منطقه دونباس آموزش‌های ویژه‌ای را در زمینه خرابکاری و امور تروریستی بگذرانند.
سرویس اطلاعاتی اعلام کرد که اکثر این تروریست‌های داعش … در جریان عملیات نظامی ویژه روسیه در اوکراین از بین رفته‌اند. با این حال، ایالات متحده به تشکیل واحدهای تروریستی جدید در خاورمیانه و آفریقا ادامه می‌دهد تا آنها را از طریق لهستان به اوکراین بفرستد.

به‌این ترتیب اسپوتنیک مدعیست نه نیروهای داعش بلکه زندانیان داعشی به اوکراین فرستاده شده‌اند. این خبر بلافاصله توسط رسانه‌های نزدیک به جمهوری اسلامی بازنشر شد. وبسایت المیادین در شرح این خبر، نوشت:

تروریست‌های افراط‌گرای اسلامی در ادلب سوریه به دنبال رسیدن به اوکراین برای جنگ با روس‌ها هستند. اسلام سلفی یک ایدئولوژی سیاسی است که «اسلام فاشیستی» (Islamo-fascist) خوانده می‌شود و با شبه نظامیان نازی در اوکراین اشتراکاتی دارد. هم نازی‌ها در اوکراین و هم تروریست‌ها در ادلب با روس‌ها می‌جنگند. تروریست‌ها در ادلب برنامه‌ای برای اعزام جنگجویان خود به اوکراین طراحی کرده‌اند و در عین حال با روس‌ها در ادلب می‌جنگند و به این ترتیب روسیه را در دو جبهه جنگ مورد ضربه قرار می‌دهند.
… سهیل حمود، تروریست معروف در ادلب، که به دلیل مهارتش در کاربرد موشک ضد زره TOW به ابو تاو مشهور است، به اوکراین پیشنهاد کمک کرده‌است.

اشاره المیادین به این توییت سهیل ابو تاو، از فرماندهان ارتش سوریه آزاد (FSA) است:

همچنین المیادین در ادامه نوشته‌است:

… میسره بن علی، رهبر تروریست‌های عراقی، معروف به ابو ماریه القحطانی، در تلگرام گفت: اگر مسلمانی در اوکراین با روس‌ها بجنگد و روس‌ها را شکست دهد، در بهشت پاداش می‌گیرد و اگر کشته شود، شهید می‌شود چون در نبردی مقدس جان باخته‌است.

قدرتمندترین نیروی تروریستی در ادلب، حیات تحریر الشام (HTS) است، ائتلافی از گروه‌های اسلام‌گرا متشکل از جنگجویان سوری و خارجی و تحت سلطه گروه‌های وابسته به القاعده موسوم به جبهه النصره.

همان‌طور که می‌بینید، المیادین در این گزارش هیچ اشاره‌ای به نیروهای داعش نکرده و تنها از نیروهای دو گروه مخالف بشار اسد یاد کرده‌است؛ ارتش آزاد سوریه و نیروهای اسلام‌گرا وابسته به هیات تحریر الشام.

هیات تحریر الشام با بروز اختلاف بین عربستان و قطر و پس از قیام دوم مردم مصر علیه محمد مرسی، از جبهه النصره انشعاب کردند. هیات تحریر الشام را به‌عنوان شاخه القاعده در سوریه می‌شناسند هرچند این گروه رسما این عنوان را تکذیب کرده‌است.

وب‌سایت The Cradle نزدیک به حزب‌الله لبنان هم در گزارشی در شرح این خبر نوشت:

در آگوست سال گذشته (مرداد ۱۴۰۰) گزارش‌های مشابهی پس از آن منتشر شد که یک افسر عالی رتبه حشد الشعبی اعلام کرد که «دوربین‌های حرارتی» آنها هلیکوپترهای نظامی آمریکا را شناسایی کرده‌اند که جنگجویان داعش را به نقاط مختلف در سراسر کشور منتقل می‌کنند.

در این خبر هم به دوربین‌های حرارتی دید در شب ارجاع داده که تنها دمای بدن انسان‌ها را نشان می‌دهد و از آنجایی که هیچ منبعی پیش از این اختلاف دمایی بین بدن اعضای داعش با بقیه انسان‌ها را گزارش نکرده، این ادعا هم عجیب به‌نظر می‌رسد.

پایگاه التنف در جنوب سوریه و در محل تقاطع مرز این کشور با عراق و اردن قرار دارد و از سال ۲۰۱۴ که ائتلاف آمریکایی نبرد با داعش را آغاز کرد، در کنترل نیروهای سنتکام است و نیروهای عملیاتی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) هم در آن حضور دارند.

آمریکا، نروژ و بریتانیا در این پایگاه کماندوهای «مغاویر الثوره» را برای جنگ با داعش آموزش می‌دهند. این گروه، از کماندوهای سابق ارتش سوریه، تحت فرمان سرهنگ مهند الطلاع تشکیل شده که به «اشباح صحرا» معروفند و با داعش و بشار اسد می‌جنگند. پایگاه التنف از شمال در محاصره نیروهای اسد و سپاه قدس است.

آیا آمریکا نیروهای داعش را از زندان آزاد کرده و در سوریه پراکنده کرده‌است؟

مقامات جمهوری اسلامی به‌ویژه رهبری، علی خامنه‌ای، چندین بار مدعی شده‌اند که داعش را دموکرات‌های آمریکا به‌وجود آورده‌اند. این ادعا قبلا توسط فکت‌نامه راستی‌آزمایی و رد شده‌است.

آمریکا سهم بسیار زیادی در مبارزه با داعش داشته‌است. چهار سال پیش ترامپ مدعی شد: «ائتلاف آمریکایی برای شکست داعش نزدیک به ۱۰۰درصد از سرزمین‌هایی را که اخیرا در عراق و سوریه در اختیار این قاتلان بود، آزاد کرده‌است». همان زمان وب‌سایت پولیتی‌فکت این گفته را بررسی کرده و به آن نشان «کم‌وبیش درست» داد.

درباره آزادی زندانیان داعشی توسط آمریکایی‌ها هم هیچ سندی در دست نیست. این تنها ادعای مقامات روسیه، حشد الشعبی و وب‌سایت‌های نزدیک به حزب‌الله لبنان است. بیشتر زندانیان داعش، نه در جنوب سوریه در پایگاه التنف بلکه در شمال شرق این کشور در الحسکه (زندان غویران) که تحت کنترل روژآوا (نیروهای کرد متحد آمریکا) است، نگه‌داری می‌شوند.

روز ۳۰ دی ۱۴۰۰، داعش به این زندان حمله کرد که در نتیجه این حمله که با شورش زندانیان داعشی از داخل زندان همراه بود، حدود ۱۵۰۰ زندانی موفق شدند از آن خارج شوند. هرچند ۱۱۰۰ نفر مجددا دستگیر شدند اما ۴۰۰ نفر از جمله چند تن از  امیران داعش تاکنون پیدا نشده‌اند.

روزنامه گاردین، در اواخر سال میلادی گذشته (همان زمانی که مقامات امنیتی روس به اسپوتینک گفته‌اند که آمریکا زندانیان داعش را آزاد می‌کند) با دو عضو و جنگجوی ساده سابق داعش مصاحبه کرد که مدعی شدند از زندان آزاد شده‌اند. این افراد مدعی هستند که به ازای پرداخت ۸هزار دلار جریمه نقدی و تعهد کتبی به اینکه «به هیچ سازمان مسلحی نپیوندند» آزاد شده‌اند. به گفته گاردین، روژآوا این سند را جعلی و آزادی زندانیان را ساختگی می‌داند.

آیا داعش در تجاوز روسیه به اوکراین، طرفدار اوکراین است؟

روز جمعه ۱۳ اسفند ۱۴۰۰، داعش با انتشار یک بیانیه یک صفحه‌ای در خبرنامه خود «النبا» نظر رسمیش را درباره جنگ اوکراین اعلام کرد: «حروب صلیبیه-صلیبیه»!

داعش در این بیانیه، تجاوز روسیه به اوکراین را «جنگ صلیبیون علیه صلیبیون» خواند و هشدار داد که مسلمانان نباید در جنگی که تهدید به گسترش به فراتر از مرزهای اوکراین را به همراه دارد، از یکی از طرفین جانبداری کنند. داعش در ابتدای این بیانیه نوشته‌است:

آنچه امروز اتفاق می‌افتد، جنگ خونین مستقیم بین صلیبیون ارتدکس – روسیه و اوکراین – تنها یکی از مصادیق عذاب الهی برای آنها است، همانطور که در قرآن توضیح داده شده‌است.

داعش در این بیانیه می‌گوید حمله روسیه به اوکراین «غافلگیرکننده» نبود و بخشی از وضعیت تشدید رقابت بین آمریکا و روسیه برای کنترل کشورهای اروپای شرقی، به ویژه پس از سیاست «حمایت و مهار» آمریکا است. در این بیانیه «رمضان قدیروف» مرتد خوانده شده و با «حامد کرزای» مقایسه شده و از خداوند می‌خواهد: «خدایا، جنگ‌های آنها را تداوم بخش و قلب آنها را بشکن».

آیا نیروهای اسلام‌گرای سوریه اوکراین فعال شده‌اند؟

روز سه‌شنبه ۱۷ اسفند ۱۴۰۰، خبرگزاری اسپوتنیک مدعی شد «۴۵۰ جنگجوی عرب و خارجی از ادلب راهی اوکراین شدند.» این خبر هم مانند خبر قبلی توسط رسانه‌های نزدیک به حاکمیت جمهوری اسلامی مانند المیادین و ایرنا و کانال تلگرام مصاف، وابسته به علی‌اکبر رائفی‌پور پوشش داده‌شد.

ایرنا در گزارشش نوشته: 

این افراد از ادلب برای کمک به اوکراین در مواجهه با نیروهای روسی، راهی این کشور شدند و ظرف سه روز پس از ترک سوریه، از ترکیه خود را به نیروهای اوکراینی رساندند.
… اغلب جنگجویان خارجی که از سوریه به اوکراین رفته‌اند از اعضایی بوده‌اند که با سرکرده‌های هیات تحریر الشام مشکلات بسیاری داشته و در برهه‌های اخیر بسیار در تنگنا و آزار و اذیت بودند و کار آنها به زندان و تهدید و تبعید به مناطق مرزی کشیده‌بود.
به این ترتیب فرصت پیش آمده جنگ روسیه و اوکراین بهترین راه حل برای خلاص‌شدن از این افراد بود تا ضمن اعزام این افراد برای جنگ با روسیه، فرصت دستیابی به منابع مادی نیز برای آنها فراهم شود… [این گروه شامل] بیش از ۱۵۰ نفر با تابعیت بلژیک، فرانسه، چین، مغرب، تونس، چچن و انگلیس و ۳۰۰ نفر از اهالی منطقه ادلب و حلب هستند.

این خبر یک روز بعد از این منتشر شد که وال استریت ژورنال به نقل از مقامات رسمی پنتاگون اعلام کرد: «روسیه از جنگجویان سوری [نیروهای بشار اسد] برای جنگ شهری در اوکراین استخدام می‌کند.» فرانس ۲۴ هم نوشت:

جان کربی، سخنگوی پنتاگون به خبرنگاران گفته که ما می‌دانیم که روس‌ها به دنبال جنگجویان سوری برای افزایش نیروهای خود در اوکراین هستند. جالب است که آقای پوتین باید به جنگجویان خارجی تکیه کند!

بنابراین ممکن است دو طرف، از نیروهای جنگجوی حاضر در صحنه نبرد سوریه، در جنگ اوکراین استفاده کرده‌باشند یا در تدارک آن باشند. ممکن است افرادی که سابقه همکاری با داعش را داشته‌اند در صحنه نبرد اوکراین حضور داشته‌باشند. ممکن است در آینده شاهد حضور رسمی هیات تحریر الشام، ارتش آزاد سوریه، حزب الله لبنان یا سپاه قدس در اوکراین باشیم. اما در هرصورت، داعش کمک به هر طرف جنگ اوکراین را فعلا «حرام» اعلام کرده‌است و اینکه آمریکا تروریست‌های داعش را برای حضور در اوکراین در التنف آموزش می‌دهد، صحیح نیست.

خبرگزاری صداوسیما در خبری نوشت: «سازمان اطلاعات خارجی روسیه خبر داد، واشنگتن تروریست‌های داعشی را پیش از اعزام به دونباس در پایگاه نظامی تنف سوریه آموزش داده‌است.» این خبر را رسانه‌های نزدیک به دولت‌های روسیه و ایران و حزب‌الله لبنان با تفاسیر متفاوت پوشش داده‌اند.

اما هیچ سند معتبری در تایید این ادعا، نه توسط رسانه‌‌های مدعی و نه توسط نیروهای امنیتی روسیه، منتشر نشده‌است. تنها اظهارنظرهایی از نیروهایی نزدیک به ارتش آزاد سوریه (سهیل ابو تاو) و هیات تحریر الشام (ابو ماریه القحطانی) در المیادین منتشر شده که هر دو گروه علیه داعش و بشار اسد مبارزه می‌کنند.

آمریکا بخشی از کماندوهای سابق ارتش سوریه با نام «مغاویر الثوره» را برای جنگ با داعش، در پایگاه التنف آموزش می‌دهد. این گروه که به «اشباح صحرا» معروفند و علیه داعش و بشار اسد می‌جنگند.

روز جمعه ۱۳ اسفند ۱۴۰۰، داعش با انتشار یک بیانیه، تجاوز روسیه به اوکراین را «جنگ صلیبیون علیه صلیبیون» خواند و هشدار داد که مسلمانان نباید در جنگی که تهدید به گسترش به فراتر از مرزهای اوکراین را به همراه دارد، از یکی از طرفین جانبداری کنند و در پایان از خداوند می‌خواهد: «خدایا، جنگ‌های آنها را تداوم بخش و قلب آنها را بشکن».

بنابراین فکت‌نامه به ادعای رسانه‌های نزدیک به دولت‌های روسیه، ایران و حزب‌الله لبنان مبنی بر به‌کارگیری نیروهای داعش در اوکراین علیه روسیه، نشان «نادرست» می‌دهد.