آیا عراق عمدا در مرزهای ایران، گرد و خاک تولید می‌کند؟

این روزها ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان با این توضیح منتشر می‌شود که می‌گوید عراق به‌وسیله چند ماشین کشاورزی، طور عامدانه در حال تولید گردوخاک برای تحت‌تاثیر قرار دادن هوای ایران است.

این ویدئو همزمان با گزارش‌هایی منتشر شده که از وضعیت نامناسب ریزگردها در استان خوزستان حکایت می‌کند.

آیا این ویدئو مربوط به این روزهاست؟

خیر. این ویدئو مربوط به این روزها نیست و نشانی از آن در یک ویدئوی قدیمی منتشرشده در یوتیوب دیده می‌شود. این ویدئو که در سال ۲۰۱۹ روی یوتیوب قرار گرفته، اشاره‌ای به مکان یا مشخصات بیشتری از این اتفاق نمی‌کند اما به طور قطع می‌توان گفت مربوط به این روزها نیست و ارتباطی با شرایط این روزهای جوی در استان خوزستان ندارد. صدایی که روی ویدئو قرار دارد، به زبان پرتغالی است و مربوط به ایران یا عراق نیست.

صدایی که روی ویدئو قرار دارد به زبان پرتغالی می‌گوید که این ماشین‌های کشاورزی در حال آلوده‌کردن هوا هستند و به گفته چند بیننده، این اتفاق در زمان برداشت محصول اتفاق افتاده است.

https://www.youtube.com/watch?v=ktjlfM9kYZs

بازتاب گسترده در شبکه‌های اجتماعی

‌این ویدئو با شرح‌های مختلفی در روزهای گذشته در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شده است. به عنوان مثال با جستجوی عبارت «گرد عراق» می‌توانید تعدادی از این ویدئوها را در توییتر ببینید. به نظر می‌رسد یکی از اولین توییت‌ها در این باره مربوط به تاریخ ۱۶ اسفند ۱۴۰۰ باشد.

علت گرد و غبار در خوزستان چیست؟

بحران ریزگردها در استان خوزستان، سال‌هاست که ساکنان این منطقه را با مشکلاتی مواجه کرده است. علت‌های مختلفی نیز از سوی مسئولان در این زمینه مطرح می‌شود. 

به عنوان مثال مدیر کل هواشناسی استان خوزستان درباره موج جدید این گرد و غبار می‌گوید وقوع پدیده گرد و خاک به علت ورود توده گرد و خاک از سمت کشور عراق است. 

برخی از مسئولان اما می‌گویند دلیل عمده این اتفاق، منشا داخلی دارد. به عنوان مثال، مدیر ستاد مقابله با گرد و غبار کشور در سال ۱۳۹۷ گفته است «گرد و غبار خوزستان عمدتا منشاء داخلی دارد.»

عکس‌های ماهواره‌ای ناسا نیز نشان می‌دهد که حجم طوفان‌ها و گرد و غبارها در این منطقه، بسیار وسیع است.

به نظر می‌رسد ریشه و دلیل این موضوع نه تولید عمدی گرد و غبار از سوی چند ماشین کشاورزی، که تغییراتی است که به دلایل مختلف در اقلیم منطقه به وجود آمده است و باعث شده، مردم با چنین مشکلی مواجه شوند.

به نظر می‌رسد گستره این بحران بسیار بیشتر از آن باشد که بتوان با چند دستگاه کشاورزی، گرد و غباری به این بزرگی را ایجاد کرد.

توجه:

نسخه اصلی این گزارش که در ۲۳ اسفند ۱۴۰۰ منتشر شده‌بود، در جریان به‌روزرسانی سایت فکت‌نامه، دچار مشکل شد. لذا نسخه دیگری با همان URL و دقیقا همان محتوا، در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۴۰۱ منتشر شد.

این روزها ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود که در آن چند ماشین کشاورزی در حال تولید گرد و غبارند. در توضیح این ویدئو آمده که گرد و غبارها، به طور عمدی از سوی عراق تولید می‌شوند و این روزها به خوزستان رسیده‌اند.

این ویدئو مربوط به این روزها نیست و می‌توان تاریخچه آن را در سال ۲۰۱۹ در یوتیوب پیدا کرد. ضمن اینکه بحران ریزگردها در خوزستان، طی سال‌های گذشته تشدید شده و مسئولان و کارشناسان، دلایل مختلف از جمله تغییرات اقلیمی و خشک‌شدن تالاب‌های ایران و عراق را به عنوان یکی از دلایل اصلی آن برشمرده‌اند. به نظر نمی‌رسد گرد و خاکی که با چند ماشین تولید شود، بتواند منشا یا حتی عامل بخشی از چنین بحران زیست‌محیطی‌ای باشد.

از آنجا که این ویدئو هیچ ارتباطی با این روزها ندارد و قدیمی است، فکت‌نامه به این ادعا که ویدئو در حال نشان دادن تولید عامدانه گرد و خاک از سمت عراق به ایران است، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.