شبکههای اجتماعی
تلگرام، توییتر، اینستاگرام، فیسبوک،...
ادعاهای مطرح شده در مستند جنجالی پلندمیک (Plandemic) درباره کرونا
نادرست
مستند Plandemic؛ عصاره دروغ‌ها درباره کرونا
انتشار ویدئوی ۲۶ دقیقه‌ای و جنجالی Plandemic در اردیبهشت امسال، واکنش‌های زیادی به دنبال داشت. شاید شما هم خبرها و بررسی‌هایی درباره این فیلم و نقد تئوری‌های توطئه و ادعاهای عجیب و غریب آن خوانده باشید؛ فیلمی که به زحمت می‌توان آن را روی اینترنت پیدا کرد و پس از آنکه شبکههای اجتماعی یوتیوب، فیسبوک، توییتر و ویمیو آن را از روی سرویس خود برداشتند، حتی دیگر نمی‌توان آن را در وبسایت رسمی‌اش هم مشاهده کرد.
فیلم به طور خلاصه، گزیده‌ای از ادعاها درباره شیوع کووید ۱۹ است که بر اساس اطلاعات نادرست و همچنین تقویت‌کننده تئوری توطئه است؛ خانم جودی مکوویتس آمریکایی، که پیش‌تر یک پژوهشگر و محقق بوده و حالا به عنوان یکی از چهره‌های اصلی ضد واکسیناسیون شناخته می‌شود، ستاره این ویدئوست. او در این ویدئو، ضمن انتقاد از فعالیت‌های دکتر آنتونی فائوچی (مدیر موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا) و همچنین تلاش‌های بیل گیتس (بنیانگذار مایکروسافت و رییس بنیاد خیریه بیل و ملیندا گیتس) ویروس کرونای جدید را ساخته دست بشر می‌داند، ادعا می‌کند همان ویروس سارس است. در بخش‌های دیگری از ویدئو می‌بینیم که بنا بر ادعای مکوویتس، بیمارستان‌ها اگر علت مرگ را کووید ۱۹ اعلام کنند، ۱۳ هزار دلار پاداش می‌گیرند و به همین خاطر آمار مرگ و میر را بالا اعلام می‌کنند. به طور کلی می‌توان مجموعه نفیسی از تمام اطلاعات نادرست درباره کووید ۱۹ را در ۲۶ دقیقه مرور کرد.
وبسایت‌های درستی‌سنجی و رسانه‌های مختلفی به این ویدئو واکنش نشان دادند. این واکنش‌ها پس از آن آغاز شد که فیلم به سرعت در سراسر جهان منتشر شد و حتی نشانه‌هایی از معرفی آن در فضای فارسی هم به چشم می‌خورد؛ هر چند به نظر می‌رسد هنوز -در میان هواداران تئوری توطئه در ایران رواج پیدا نکرده است.
یکی از مهم‌ترین واکنش‌ها، مطلبی است که مجله Science منتشر کرده و در آن درباره اطلاعات نادرست و ادعاهای بی‌اساس این ویدئو توضیح می‌دهد. با جستجوی نام فیلم هم می‌توانید ده‌ها مقاله و مطلب درباره حاشیه‌های آن بخوانید. اما اگر بخواهیم خلاصه این تلاش‌ها را منعکس کنیم، اشاره به این چند مورد، ضروری است.
ادعای اول؛ ویروس کرونای جدید ساخته دست بشر است
این ادعا به لحاظ علمی، بی‌اساس و مردود است. ما در فکت‌نامه مطالب متنوعی در این باره نوشته و توضیح داده‌ایم که چرا این ادعا بی‌اساس است.
از جمله می‌توان به این گزارش‌ها اشاره کرد:
آیا ویروس کرونا سلاح بیولوژیک آزمایشگاهی است؟
بررسی مقاله قدیمی «نیچر» و ادعای ساخته شدن ویروس کرونا در آزمایشگاه
معمای چارلز لیبر: «فروشنده ویروس کرونا به چین» در دنیای خبرهای جعلی
ادعای نادرست دانشمند فرانسوی درباره ویروس کرونا
نقل قول جعلی از دانشمند ژاپنی برنده نوبل درباره ساختگی بودن ویروس کرونا
افراد زیادی این احتمال را مطرح کرده‌اند، اما تا کنون سند محکم و قانع‌کننده‌ای در اثبات این نظریه توطئه ارائه نشده است، در عوض شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد بر خلاف آنچه این افراد مدعی هستند، این ویروس ساخته دست بشر نیست. اما برای تاکید بیشتر، مقاله‌ای که اواخر اسفند در سایت نیچر منتشر شده، این موضوع را بررسی کرده است و شواهد آن نشان می‌دهد اینکه کووید ۱۹ ساخته دست بشر است، ادعای درستی نیست.
ادعای دوم، ویروس کرونای جدید از سارس یک به وجود آمده است
این ادعا نیز به لحاظ علمی جایگاهی ندارد و بررسی‌های پژوهشگران نشان می‌دهد که کووید ۱۹ به کلی یک ویروس جدید است و ارتباطی به Severe Acute Respiratory Syndrome یا سارس ندارد. در سایت مرکز کنترل و پیشگیری بیماری CDC می‌خوانیم که شباهت‌هایی بین این ویروس و سارس وجود دارد اما پژوهشی که در سایت lancet منتشر شده نشان می‌دهد این دو ویروس به لحاظ ژنتیکی تنها ۷۹ درصد با هم شباهت دارند.
ادعای سوم، بیمارستان‌ها چون برای پذیرش بیمار مبتلا به کرونا، ۱۳ هزار دلار می‌گیرند، آمار مرگ دروغ می‌دهند
بخش اول این ادعا درست، اما بخش دوم بی‌پایه و اساس است. دولت ایالات متحده به بیمارستان‌هایی که بیماران مبتلا به کووید۱۹ را درمان می‌کنند، بودجه بیشتری اختصاص می‌دهد و ۱۳ هزار دلار را به هر مورد پذیرش و مداوای بیماران مبتلا به کرونا اختصاص می‌دهد اما طبق بررسی‌های سایت درستی‌سنجی پولیتی‌فکت، هیچ نشانهای وجود ندارد که نشان دهد بیمارستان‌ها برای دریافت این پول، دلیل فوت بیماران دیگر را، کرونا اعلام کنند. این سایت همچنین می‌گوید قوانین محکمی که برای این گزارش‌های وجود دارد، احتمال تقلب توسط تیم پزشکی را پایین می‌آورد.
ادعای چهارم، اگر تا به حال واکسن نزده باشید، کرونا نمی‌گیرید
این هم یکی دیگر از ادعاهایی است که در مستند Plandemic مطرح شده است و بررسی‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا CDC نشان می‌دهد چنین چیزی صحیح نیست و نشانهای مبنی بر مصونیت در مقابل کرونا برای کسانی که واکسن نزده‌اند وجود ندارد.
تلاش کردیم در این مطلب، تنها به چند ادعای اصلی و مربوط به کووید ۱۹ اشاره کنیم. این فیلم مستند، با ارائه اطلاعات غلط و گمراه‌کننده، تلاش می‌کند تئوری‌ها توطئه را تقویت کند؛ ادعاهایی که می‌تواند باعث به خطر افتادن جان افراد جامعه شود.
جمع‌بندی
ویدئوی ۲۶ دقیقه‌ای و جنجالی Plandemic و سلسله مطالب و ادعاهای بی‌پایه و اساسی که در آن مطرح شده، اگرچه هنوز در ایران چندان مطرح نشده، اما در خارج از ایران واکنش‌های زیادی به دنبال داشته است. کار تا آنجا بالا گرفته که نمایش این ویدئو محدود شده و بسیاری از شبکههای اجتماعی و سایت‌های پخش آنلاین فیلم، آن را در فهرست ممنوعه قرار داده‌اند.
آنچه در این فیلم گفته می‌شود، مجموعه‌ای از ادعاهای بی‌پایه و اساس و نظریات توطئه‌ای است توسط فردی به نام جودی مکوویتس صورت‌بندی شده است. او که پیش‌تر پژوهشگر و محقق بوده، حالا به عنوان یکی از مروجان تئوری توطئه و افراد فعال جنبش «ضد واکسیناسیون» تبدیل شده است هر چند خود او این اتهام را رد می‌کند.
پیش از این بسیاری از پایگاه‌های درستی‌سنجی ادعاهای مطرح شده در این ویدئو را به طور مستدل رد کرده‌اند، فکت‌نامه نیز ضمن بازخوانی چهار ادعای «دست‌ساز بودن ویروس»، «یکی بودن کرونای جدید و سارس»، «آمار دروغ بیمارستان‌های آمریکا» و «مصونیت کسانی که تا به حال واکسن نزده‌اند»، به خوانندگان فارسی‌زبان اطمینان می‌دهد آنچه در این ویدئو مطرح شده، مجموعه‌ای از مطالب بی‌پایه و اساس و «نادرست» است که نه‌تنها هیچ سندی در تایید آنها وجود ندارد، بلکه شواهد معتبر علمی خلاف آن را اثبات می‌کنند.
