عارف مخترع دوربین عقب خودرو نیست

در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی منتشر شده (اینستاگرام، یوتیوب) که مدعیست عارف عارف‌کیا، خواننده مشهور ایرانی که با ترانه «سلطان قلبها» شناخته می‌شود، سال ۱۳۵۶ دوربین عقب خودرو را ابداع کرده ولی آن را ثبت نکرده تا همه بتوانند روی خودروها نصب کنند تا راننده‌ها هنگام دنده عقب روی مانیتور دید بهتری از پشت‌سرشان داشته باشند و کودکان را در پشت خودرو تشخیص دهند (لینک بایگانی).

در این ویدیو تصویری از بریده یک مجله دیده می‌شود. با توجه به ظاهر و تیترهای آن، به نظر می‌رسد مربوط به پیش از انقلاب است. خبرآنلاین در شهریور ۱۴۰۳ همین مطلب را منتشر کرده‌بود. در این گزارش ادعا شده این بریده روزنامه، بخشی از مجله جوانان امروز در شهریور ۱۳۵۶ است.

آیا عارف در مصاحبه‌ای اعلام کرده دوربین عقب خودرو اختراع کرده؟

پیش از هر چیز به آقای عارف (یا احتمالا تیم دیجیتال مارکتینگ ایشان) ای‌میل فرستادیم که ببینیم آیا محتوای درج شده در این تصویر بریده روزنامه را تایید می‌کند یا نه. هنوز پاسخی دریافت نکردیم. عارف در اینستاگرام، ۱/۲ میلیون نفر دنبال‌کننده دارد.

با این حال محتوای این تصویر را بررسی می‌کنیم. در اینجا نقل قولی از عارف آمده متن در جایی از ابتدای مقدمه قطع شده‌است. اما در خبرآنلاین ادامه آن این‌طور ذکر شده‌است:

اختراعی که به خاطر من رسیده نصب یک تلویزیون مداربسته در اتومبیل می‌باشد و آن بدین‌طریق است صفحه‌ی پخش در جلوی راننده نصب می‌شود و گیرنده‌ی تلویزیونی در جایی از ماشین تعبیه شود که به‌خوبی عقب و اطراف را بر صفحه منتقل کند. بدون شک چنان‌چه این تلویزیون‌ها در تعداد زیادی روانه‌ی بازار شود از نظر قیمت رقم قابل توجهی نخواهد شد و هرکس می‌تواند آن را به ماشین خود سوار کند.با نصب تلویزیون مداربسته بر اتومبیل‌ها، آینه‌ها به‌کلی جمع می‌شود. احتیاجی به شیشه‌ی عقب نیست و لذا طراحان اتومبیل می‌توانند با حذف شیشه‌ی عقب تغییرات زیادی در شکل اتومبیل‌ها به وجود آورند. این تلویزیون‌ها می‌تواند با برق ماشین کار کند و با نصب دوربین گردان می‌توان تمام اطراف ماشین را به‌وضوح مشاهده کرد.

همان‌طور دیده می‌شود،هرچند در این بریده روزنامه از زبان عارف چند بار عبارت «اختراع» به‌کار می‌رود اما صراحتا گفته شده که «اختراعی که به خاطر من رسیده» که در اینجا منظور «ایده نوآورانه» است. هیچ نمونه، اختراع، ادعا برای ساخت مدل آزمایشی یا تلاش برای حل عملی و واقعی مساله وجود ندارد. تنها یک طراحی مفهومی دیده می‌شود که به صورت اینفوگرافیک در صفحه اول خبر کار شده‌است.

در این طرح دیده می‌شود که دوربینی روی سقف رو به عقب خودرو نصب شده و یک نمایشگر تلویزیونی هم در وسط داشبورد قرار دارد و آینده بغل را هم حذف می‌کرد. همچنین پیشنهاد شده به این ترتیب شیشه عقب کاربری خود را تغییر داده و این می‌تواند دریچه‌ای برای تحول در طراحی باشد.

از سابقه نصب دوربین در خودرو چه می‌دانیم؟

اولین دوربین نصب شده در خودرو که کاملا بر طراحی مفهومی منتسب به عارف نیز منطبق است، بیوک سنتوریون ۱۹۵۶ است. این خودروی مفهومی در ژانویه ۱۹۵۶ (دی ۱۳۳۴) رونمایی شد. عارف متولد مرداد ۱۳۱۹ است و در آن زمان ۱۵ ساله بود. در سیستم دید عقب بیوک سنتوریون، دوربین در عقب ماشین و نمایشگر تلویزیونی در وسط داشبورد قرار داشت و آینه‌های بغل هم حذف شده بود.

در سال ۱۹۷۲، معادل ۱۳۵۱ خورشیدی، شرکت ولوو در نمایشگاه دوسالانه ژنو که یکی از مهم‌ترین رویدادهای صنعت خودرو است ولوو VESC (مخفف عبارت Volvo Experimental Safety Car) را معرفی کرد که چکیده همه فناوری‌ها و نوآوری‌های ولوو در آن زمان برای بالابردن امنیت و جان انسان‌ها (راننده، سرنشین و سایرین) است. این خودرو نیز دوربین عقب داشت که بالای سپر نصب شده‌بود و نمایشگر تلویزیونی آن هم در وسط داشبورد قرار داشت. در صورت صحت مصاحبه عارف، حدود ۵ سال پیش از ادعای مطرح‌شده است.

با این‌حال اولین خودروی تولید انبوهی که دوربین عقب در آن به‌کار رفت، تویوتا کراون ۱۹۸۷ مدل رویال سالن جی بود که تنها در ژاپن ارائه شده‌بود. این مدل یک دوربین دیجیتال روی در صندوق عقب و یک نمایشگر EMV رنگی کنار دست راننده داشت که کاربرد اصلیش ناوبری از روی نقشه بود و تصویر دوربین عقب را هم نشان می‌داد. این خودرو در سال ۱۹۸۷ (۱۳۶۶) و تنها در ژاپن عرضه شد که در صورت صحت مصاحبه عارف، ۱۰ سال بعد از آن است.

در آمریکای شمالی نیز این خود اینفینتی Q45 ساخت نیسان در سال ۲۰۰۲ (حدود ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱) برای اولین‌بار با نمایشگر LCD که تصویر دوربین عقب را نمایش می‌داد و به شکل امروزی در وسط داشبورد قرار داشت، این سیستم را رواج داد و پس از آن تا امروز تقریبا همه خودروها چنین سیستمی دارند. بنابراین، رواج این ایده دستکم ۲۵سال بعد از آن است که ایده منتسب به عارف گفته شده‌است.

در اوایل دهه ۲۰۰۰، شرکت‌های حمل‌ونقل بزرگی مانند UPS و FedEx شروع به نصب دوربین‌های عقب بر روی ناوگان خود کردند تا خطر برخورد در هنگام حرکت به عقب را کاهش دهند.

بنابراین، ایده دوربین عقب خودرو از سال‌ها پیش وجود داشته، اما به دلیل پیچیدگی‌های فنی و نبود دوربین‌های کوچک و نمایشگر‌های مناسب، صرفا یک ایده مفهومی بوده که در نمونه‌های کوچک ساخته می‌شد. توسعه دوربین‌های دیجیتال و نمایشگرهای LCD، این فناوری را در دسترس عموم قرار داد.

بر فرض صحت ادعای اینکه این ایده مستقل از شواهد بیرونی، به ذهن عارف رسیده باشد یا نه، افراد مختلفی در دوره‌های مختلفی از توسعه فناوری‌های ایمنی در خودرو، این ایده به ذهن‌شان رسیده و نمونه‌هایی هم ساخته‌اند که این ایده‌ها را پیش از ادعای منسوب به عارف، مطرح کرده‌اند و حتی پروتوتایپ ساخته‌اند. اما تا زمان اقتصادی‌شدن این ایده‌ها که سال‌ها بعد از طرح ادعای منسوب به عارف است (که نشان می دهد رواج آن ربطی به زمان این ادعا از سوی عارف ندارد) توسعه آنها عقب افتاده ‌است.

بنابراین فکت‌نامه به ادعای اینکه «عارف، مخترع دوربین عقب خودرو است» نشان نادرست می‌دهد.