کرم‌های ضدآفتاب استاندارد برای سلامتی ضرر ندارند

این روزها ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی با عنوان «از ضد آفتاب استفاده نکنید» دست‌به‌دست می‌شود، که فردی در آن نسبت به استفاده از کرم‌های ضدآفتاب هشدار می‌‌دهد؛ ویدیویی به زبان انگلیسی با زیرنویس فارسی. فردی که در ویدیو حضور دارد می‌گوید بر اساس گزارش سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)‌ موادی که در کرم‌های ضدآفتاب وجود دارد، بعد از مدتی وارد خون می‌شوند و به دلیل اینکه استاندارد نیستند، باعث بروز بیماری‌هایی از جمله مشکلات کبد و کلیه و حتی سرطان پوست می‌شوند.

ویدیو به طور مشخص به وجود ماده «اکسی بنزن» در کرم‌های ضدآفتاب اشاره می‌کند و می‌گوید به دلیل وجود آن، FDA گفته که کرم‌های ضدآفتاب خوب نیستند.

درباره وجود ماده بنزن در کرم‌های ضدآفتاب چه می‌دانیم؟

با وجود اینکه ماده «بنزن» یکی از مواد تشکیل‌دهنده هیچ کدام از کرم‌های ضد آفتاب نیست اما گزارش‌های معتبری وجود دارد که در چند مورد (به خصوص در اسپری‌های ضدآفتاب) مقداری از این ماده پیدا شده است.

سازمان غذا و داروی آمریکا نیز به طور رسمی، دستور جمع‌آوری ضدآفتاب‌های غیراستاندارد را صادر کرده و همزمان، فهرستی از آنها را منتشر کرده تا افراد به اشتباه از آنها استفاده نکنند.

گزارش‌های دیگری نیز وجود دارد که این تعداد کرم‌های ضد آفتاب غیراستاندارد که دستور جمع‌آوری آنها از بازار صادر شده، در چرخه تولید و اغلب به دلیل اینکه تبدیل به اسپری می‌شوند، به مقدار اندکی به این ماده سرطان‌زا آلوده می‌شوند.

بنابراین برخلاف ادعای ویدیو، اینطور نیست که همه کرم‌های ضد آفتاب، بنزن داشته باشند بلکه تعدادی از برندهای غیراستاندارد، که از بازار جمع‌آوری شده‌اند، چنین مشکلی داشته‌اند و بقیه کرم‌های ضدآفتاب، بنزن ندارند.

ریسک استفاده از داروهایی که بنزن دارند چیست؟

سازمان دارو و غذای آمریکا در سایت خود به سوالات رایج درباره خطرهای وجود بنزن در داروها پرداخته و اعلام کرده که خطر بنزن برای بدن، به سه عامل بستگی دارد:

۱- مقدار آن ماده

۲- راه تماس

۳- مدت زمان تماس

بر اساس گزارش FDA همچنین سن افراد و وضعیت مصرف دارو در افراد نیز می‌تواند روی مقدار ریسک مواجهه با این ماده تاثیرگذار باشد.

این سازمان می‌گوید اگر افراد در مدت طولانی در معرض بنزن باشند، احتمال ابتلای آنها به سرطان افزایش پیدا می‌کند.

توصیه FDA این است که افراد همچنان از ضدآفتاب‌های استاندارد استفاده کنند و مراقب برندهای غیراستاندارد باشند.

توصیه FDA برای مصرف کرم ضد آفتاب چیست؟

سازمان دارو و غذای آمریکا (FDA) در پاسخ به این سوال که آیا مصرف‌کنندگان باید از ضدآفتاب استفاده کنند می‌نویسد: «بله. محافظت در برابر آفتاب، برای همه افراد اهمیت دارد و همه افراد با همه نوع رنگ پوست، با استفاده از انواع محافظ‌های پوستی از جمله ضدآفتاب‌ها باید از پوست خود در برابر اشعه خورشید محافظت کنند.

توصیه FDA این است که مردم می‌توانند از انواع ضدآفتاب‌ها با ارزش SPF حداقل ۱۵ استفاده کنند و با این کار، شانس ابتلا به سرطان پوست و پیری زودرس پوست را کاهش دهند.

این سازمان تاکید می‌کند که استفاده از ضدآفتاب‌ها، تنها یک راه مقابله با خطر بیماری‌ها بر اثر آفتاب است و باید در کنار راه‌های دیگری از جمله استفاده از لباس و پوشاندن قسمت‌های مختلف بدن همراه باشد. استفاده از کلاه، عینک‌های آفتابی استاندارد و استفاده از سایه‌بان نیز از دیگر توصیه‌های این سازمان برای مراقبت در برابر آفتاب است.

دیگر نهادهای معتبر علمی در این باره چه می‌گویند؟

مساله نگرانی از وجود بنزن در ضدآفتاب‌های غیراستاندارد، در گزارش نهادهای معتبر علمی و دانشگاه نیز دیده می‌شود.

مثلا مرکز مطالعات سرطان دانشگاه کلمبیا در آمریکا، به گزارش یک نهاد مستقل در این‌باره اشاره می‌کند. موسسه Valisure در سال ۲۰۲۱ اعلام کرده که با بررسی تعداد زیادی از ضدآفتاب‌ها در آمریکا، متوجه شده در چند مورد از آنها بنزن مشاهده شده است؛ گزارشی که به FDA نیز ارسال شده و بر اساس آن در ۲۷ درصد از نمونه‌هایی که آزمایش شده، مقداری بنزن دیده شده است.

مرکز مطالعات سرطان دانشگاه کلمبیا تاکید می‌کند با وجود این گزارش و عکس‌العمل FDA در جمع‌آوری ضدآفتاب‌های غیراستاندارد، باید به چند نکته توجه کرد:

۱- بنزن به عنوان یکی از مواد اولیه ضدآفتاب‌ها استفاده نمی‌شود و به نظر می‌رسد این ماده در فرایند تولید و بسته‌بندی در چند مورد ضدآفتاب اضافه شده باشد.

۲- دشوار است که میزان دقیق جذب مواد شیمیایی در خون را اندازه بگیریم زیرا این موضوع به عوامل زیادی بستگی دارد. متاسفانه حتی اگر از هیچ ضدآفتابی استفاده نکنیم، همچنان بنزن در بسیاری از محیط‌ها وجود دارد از جمله انواع مواد زیبایی، در طبیعت و بسیاری از محصولات.

۳- در صورتی که به ضدآفتاب‌ها اعتماد ندارید، از ضدآفتاب‌های معدنی Mineral sunscreens استفاده کنید.

این دانشگاه همچنین در گزارش خود به ابهام‌ها درباره جذب ویتامین D نیز اشاره می‌کند. این دانشگاه تاکید می‌کند «اینگونه نیست که ما برای تامین ویتامین D به مقدار مشخصی آفتاب نیاز داشته باشیم. هر چند این مساله درست است که ویتامین D با در معرض آفتاب قرار گرفتن، فعال می‌شود اما ویتامین D خوراکی، به طرز قابل توجهی موثرتر است».

این دانشگاه تاکید می‌کند لازم نیست برای استفاده از دیگر مزایای آفتاب، پوست خود را بدون هیچ محافظتی در برابر آفتاب قرار دهیم. به توصیه این مرکز، افراد همچنان می‌توانند با استفاده از ضدآفتاب‌ها و پوشاندن پوست خود، همزمان با پایین آوردن خطر ابتلا به سرطان پوست، از آفتاب لذت ببرند.

گزارش مشابهی از سوی کلینیک مایو منتشر شده که تاکید می‌کند افراد برای محافظت در برابر آفتاب و برای کاهش خطرات آن، باید از ضدآفتاب در کنار پوشش فیزیکی پوست استفاده کنند.

این مرکز توضیح می‌دهد که چگونه ضدآفتاب‌ها می‌توانند مانع برخورد اشعه‌های زیان‌بار با پوست بدن شوند.

مرکز مطالعات سرطان دانشگاه تگزاس نیز تاکید می‌کند استفاده از ضدآفتاب استاندارد سرطان‌زا نیست و هیچ مطالعه‌ای منتشر نشده که نشان دهد مصرف ضدآفتاب، باعث سرطان می‌شود.

بخش درستی‌سنجی AFP نیز در گزارشی، ادعاهای مربوط به خطرناک‌بودن استفاده از ضدآفتاب را نادرست می‌داند.

با توجه به این توضیحات، این گفته که از ضدآفتاب‌ها به دلیل وجود مواد خطرناک استفاده نکنید، برخلاف توصیه FDA و نهادهای معتبر علمی در این زمینه است و فکت‌نامه نیز به آن نشان «نادرست» می‌دهد زیرا در ضدآفتاب‌های استاندارد، بنزن وجود ندارد و استفاده از آن نه تنها خطرناک نیست بلکه خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش می‌دهد.