ویدیو نادرست درباره حجاب در مدارس سوریه

پس از سقوط دولت بشار اسد در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی منتشر شده است که در آن گروه‌هایی از دختران محجبه را با چادر و روبنده در گروه‌های سنی مختلف نشان می‌دهد که در حیاط محیطی شبیه به مدرسه هستند. (لینک بایگانی)

در توضیح این ویدیو نوشته شده:

«در دمشق و حلب سوریه حجاب برای تمام دانش‌آموزان دختر حتی زیر ۹ سال که به سن تکلیف نرسیده‌اند هم اجباری شد. این اجبار پوشش شامل اقلیت‌های دینی هم‌چون مسیحی، کلیمی و دروزی هم می‌شود».

کاربران موسوم به ارزشی این ویدیو در شبکه‌های اجتماعی مختلف با همین توضیح بازنشر کرده‌اند. (لینک۱، لینک۲)

این ادعا تا چه اندازه صحت دارد، آیا این تصاویر بعد از سقوط دولت بشار اسد ثبت شده و اجباری شدن حجاب برای همه زنان و دختران را نشان می‌دهد؟

چه کسی و چه زمانی این ویدیو را ثبت کرد؟

تحقیقات فکت‌نامه نشان می‌دهد که این ویدیو اولین بار ۱۲ نوامبر ۲۰۲۴ (۲۲ آبان ۱۴۰۳) توسط «رامی المحمد» که خودش را عکاس در ادلب معرفی کرده، در اینستاگرام منتشر شد. با دقت به ویدیوهای منتشر شده در صفحات فارسی، اسم و حساب کاربری او در اینستاگرام قابل خواندن است.

پیش از این در ۱۴ نوامبر (۲۴ آبان ۱۴۰۳) در شبکه‌های اجتماعی عربی هم این ویدیو منتشر و ادعا شده بود که مربوط به آغاز اجباری شدن حجاب در مدارس لیبی است. این ادعا بعد از آن مطرح شده بود که وزیر کشور لیبی اظهاراتی جنجالی درباره اجباری کردن حجاب برای زنان در این کشور مطرح کرد. بخش راستی‌آزمایی عربی خبرگزاری فرانسه در گزارشی به ارتباط این ویدیو به آن اظهارات پرداخته و آن را رد کرده بود.

در آن زمان «رامی المحمد» در تماس با بخش عربی خبرگزاری فرانسه (AFP)، تأیید کرد که او کسی است که ویدیو را در یکی از مدارس قرآنی وابسته به بنیاد «دارالوحی الشریف» فیلم‌برداری کرده است.

رامی المحمد به خبرگزاری فرانسه گفت: «من ویدیو را در تاریخ ۱۲ نوامبر (۲۲ آبان ۱۴۰۳) در مدرسه «الخنساء ام الشهداء» در شهر حزانو، شمال ادلب، فیلم‌برداری کردم.» این در حالی است که سقوط دولت بشار اسد در روز ۸ دسامبر، ۱۸ آذر اتفاق افتاده و از این رو ویدیو تقریبا یک ماه پیش از این اتفاق ثبت شده است.

جستجوی نام مدرسه ما را به صفحه فیسبوک مدرسه «الخنساء ام الشهداء» می‌رساند که در آن هم ویدیوی گرفته شده توسط رامی‌ المحمد و هم ویدیوهای مشابهی در فضاهای کمابیش مانند آن منتشر شده‌اند.

بنیاد دارالوحی شریف

دارالوحی الشریف بنیادی است که بر اساس توضیحات موجود در وبسایت آن در مرداد ۱۳۹۷ (سپتامبر ۲۰۱۸) یک طرح آموزش مذهبی را در شمال غرب سوریه «با هدف ساختن نسل مسلمان قرآنی که موجب بهبود شرایط ملت شود»، راه اندازی کرد.

منطقه‌ای که دارالوحی این طرح را در آن پیاده کرد، ادلب، در کنترل گروه تحریرالشام بود که در حال حاضر تسلط بر اکثر مناطق سوریه را در دست گرفتند.

در توضیحات این موسسه آمده است: «این یک موسسه آموزشی خصوصی و قانونی است که به هیچ حزبی وابسته نیست. این موسسه به آموزش قرآن کریم و علوم شرعی و کیهانی می‌پردازد.

دارالوحی و مدارس وابسته به آن بعد از پیروزی تحریر‌الشام ویدیوهایی از کودکان با حجاب،در حال که پرچم سوریه را در دست گرفته و شادی می‌کنند، منتشر کرده‌اند.

آیا بعد از سقوط بشار اسد حجاب در سوریه اجباری شد؟

بعد از سقوط اسد و قدرت گرفتن گروه تحریر‌الشام در سوریه، بحث‌های بسیاری درباره قوانین مربوط به حجاب زنان در این کشور از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها مطرح شد. هنوز پاسخ قطعی راجع به سخت‌گیری احتمالی و یا عدم تحمیل حجاب اجباری به زنان توسط حکمرانان جدید سوریه وجود ندارد.

۱۹ آذر۱۴۰۳ (۹دسامبر) یک روز بعد از سقوط دولت بشار اسد در رسانه‌های فارسی‌ و غیرفارسی بیانیه‌ای منتسب به گروه تحریر‌الشام منتشر شد که بر اساس آن در سوریه «هرگونه تحمیل حجاب بر زنان ممنوع است». با وجود این، تردید‌هایی به صحت بیانیه وارد می‌شود.

فکت‌نامه در گزارشی «ابهام‌ها و دانسته‌ها درباره حجاب اجباری در سوریه» را بررسی کرده است.

با توضیحات بالا فکت‌نامه به ویدیویی که همراه با توضیح «در دمشق و حلب سوریه حجاب برای تمام دانش‌آموزان دختر حتی زیر ۹ سال که به سن تکلیف نرسیده‌اند هم اجباری شد. این اجبار پوشش شامل اقلیت‌های دینی هم‌چون مسیحی، کلیمی و دروزی هم می‌شود»، منتشر شده است، نشان «نادرست» می‌دهد.