ادعای نادرست ​​انفجار باتری در آسانسور

خوانندگان فکت‌نامه ویدیویی که در شبکه‌های اجتماعی در حال گردش است را برای ما فرستاده و خواسته‌اند این ادعای را بررسی کنیم که در شرح ویدیو نوشته:

لطفا لطفا لطفا با هیچ نوع باتری (موتورسیکلت، خودرو،...) وارد آسانسور نشوید،چون به محض بسته شدن درب آسانسور میدان مغناطیسی ایجاد شده و اتاقک آسانسور در یک چشم برهم زدن آتش گرفته و دمای آن به بین ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ درجه سانتیگراد می‌رسد.

جستجوی معکوس تصویر نشان می‌دهد این ویدیو از تابستان گذشته با همین ادعا در شبکه‌های اجتماعی هندی نیز منتشر شده و گروه Factly از اعضای شبکه IFCN نیز ادعای این ویدیو را راستی‌آزمایی کرده‌است.

در این ویدیو ادعا شده که پس از بسته‌شدن درب آسانسور، باتری محیط اطراف را مغناطیسی کرده و این میدان مغناطیسی باعث انفجار باتری شده‌است.

اما این ادعا نادرست است.

۱) وقتی باتری از مدار جدا است، جریان الکتریکی شکل نمی‌گیرد. درنتیجه میدان مغناطیسی وجود ندارد. بنابراین این ادعا اصلا مبنای علمی ندارد.

میدان مغناطیسی در اطراف یک مدار الکتریکی، زمانی شکل می‌گیرد که مدار برقرار باشد. این می‌تواند شامل مدار شارژ باشد (هنگام شارژ باتری) یا مدار تخلیه (هنگام مصرف باتری). در آن صورت هم مقدار میدان مغناطیسی که ایجاد می‌شود، در مقایسه با میدان مغناطیسی محیط بسیار ناچیز است.

۲) این ویدیو مربوط به یک حادثه خاص که مقامات مسئول بررسی کرده‌اند اما در گزارش‌ها به «میدان مغناطیسی در آسانسور» اشاره‌ای نشده‌است.

براساس گزارش‌های محلی حادثه در منطقه هایژو (Haizhu) در گوانگژو چین، در سال ۲۰۲۱ رخ داده است (لینک۱، لینک۲). در هیچ یک از این گزارش ها میدان مغناطیسی باتری به عنوان علت انفجار ذکر نشده است.

پیش از این، مقامات شانگهای آوردن باتری دوچرخه های الکترونیکی را به داخل خانه ممنوع کرده و فعالیت های تجاری مرتبط با دستکاری (مونتاژ، اضافه‌کردن یا اصلاح) دوچرخه‌های الکترونیکی را ممنوع کرده بودند. این اقدام دولت پس از چندین حادثه انفجار باتری ناشی از تغییرات و گرمای بیش از حد انجام شد.

حادثه‌ای مشابه در آسانسوری در سنگاپور هم رخ داده که تحقیقات مسئولان مشخص کرد که دستکاری باتری یکی از دلایل انفجار بوده‌است.

باتری‌های لیتیوم-یون که در وسایل نقلیه الکتریکی سبک (LEV) استفاده می‌شوند می‌توانند به دلیل فرار حرارتی آتش بگیرند.این زمانی اتفاق می‌افتد که یک نقص در باتری - معمولاً به دلیل نقص تولید، گرمای بیش از حد، استفاده نادرست یا آسیب خارجی - باعث ایجاد یک اتصال کوتاه می‌شود که گرمای بیش از حد را در سلول باتری ایجاد می‌کند. این گرما می تواند یک واکنش شیمیایی ایجاد کند که حتی گرمای بیشتری تولید می کند و منجر به فروپاشی ساختار سلول و تولید گرمای بیشتر می شود. این واکنش زنجیره‌ای می تواند به سلول‌های دیگر سرایت کند و در مدت کوتاهی مقدار قابل توجهی انرژی و گازهای سمی آزاد کند.

فکت‌نامه پیش‌از این در گزارش انفجار پیجرهای حزب‌الله لبنان این نوع آتش‌سوزی را بررسی کرده‌بود:

انفجاری که در ویدیوی ویروسی به تصویر کشیده شده است احتمالاً به دلیل مشکل خاصی در آن باتری بوده است. به همین دلایل است که دولت چین آوردن باتری دوچرخه‌های الکترونیکی به فضاهای بسته داخلی، مانند خانه و آسانسور، را ممنوع کرده‌است. با این حال، توجه به این نکته مهم است که چنین حوادثی بسیار نادر هستند.

بنابراین فکت‌نامه به ویدیو شایع‌شده در شبکه‌های اجتماعی که مدعیست انفجار باتری در اثر میدان مغناطیسی در آسانسور رخ می‌دهد، نشان نادرست می‌دهد.