ابوالفضل ابوترابی
نماینده نجف‌آباد در مجلس
مجموع یارانه پنهان و پول‌هایی که اتباع خارجی سالانه از ایران خارج می‌کنند، ۲۱ میلیارد دلار است.
نادرست
ادعای نادرست نماینده مجلس ایران درباره اتباع غیرایرانی و مصرف یارانه‌ها
اگر وقت ندارید …
- ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف‌آباد و تیران در یک برنامه تلویزیونی گفته: «مجموع یارانه پنهان و پول‌هایی که اتباع خارجی سالانه از ایران خارج می‌کنند، ۲۱ میلیارد دلار است.» گفته نادرستی که البته به صورت تحریف‌شده‌ای در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی با عنوان «یارانه ۲۱ میلیارد دلاری اتباع خارجی» بازنشر شده است.
- او در این برنامه می‌گوید هفت میلیارد دلار، مربوط به استفاده اتباع غیرایرانی از یارانه‌هاست در حالی که بر اساس بودجه ۱۴۰۳، کل ارز برای واردات صرفا کالاهای اساسی کشاورزی، دارو و مواد اولیه آن و تجهیزات مصرفی پزشکی با نرخ ترجیحی، حدود ۱۳/۵ میلیارد دلار است.
- ادعای او درباره سرمایه‌گذاری ۷ میلیارد دلاری اتباع افغانستانی در بخش مسکن هم عجیب است. بر اساس آمارهای رسمی، کل سرمایه‌ای که ایران در سال ۲۰۲۳ جذب کرده، ۱/۵ میلیارد دلار است.
شماری از رسانه‌ها از جمله وبسایت روزنامه اطلاعات و برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی با انتشار ویدیویی از سخنان ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف آباد و تیران در مجلس شورای اسلامی در یک برنامه تلویزیونی به نقل از او نوشتند: «آماری عجیب از یارانه اتباع خارجی: ۲۱ میلیارد دلار ناقابل!»
این ویدئو همچنین در تابناک، اعتماد و فرارو نیز منتشر شده است.
این ویدیو، بخشی از برنامه «تهران ۲۰» است که ۲۰ شهریور ۱۴۰۳ با موضوع «پیامدهای اجتماعی حضور اتباع بیگانه در کشور» از شبکه استانی تهران پخش شد.
نکته مهم این است که رسانه‌هایی که این ویدیو را منتشر کرده‌اند، عنوانی غیردقیق برای سخنان این عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی انتخاب کرده‌اند.
ابوالفضل ابوترابی در اظهارات خود این ۲۱ میلیارد دلار را به سه بخش مختلف هفت میلیارد دلاری تقسیم کرده است. او در این ویدئو می‌گوید: «در حال حاضر پیش‌بینی میکنیم، حدود ۷ میلیارد دلار یارانه بابت بحث حضور اینها در ایران پرداخت میکنیم.»
ابوترابی درباره هفت میلیارد دلار بعدی می‌گوید: «پیش‌بینی ما این هم هست که حدود ۷ میلیارد دلار پول هم از کشور خارج می‌شود.»
این نماینده عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی، ادامه می‌دهد: «حدود هفت میلیارد دلار هم سرمایه‌گذاری‌هایی است که اینها ایرانی‌ها و کشورهای دیگر، مستقیم در بخش مسکن یا غیرمستقیم، سرمایه‌گذاری کرده‌اند.»
حتی با فرض صحت و دقت اعداد و ارقام اعلام شده از سوی این نماینده مجلس، ماهیت این سه ۷ میلیارد دلار، کاملا با یکدیگر متفاوت است و نمی‌توان آنها را باهم جمع کرده و زیر یک سرفصل با عنوان «یارانه اتباع خارجی» ارایه کرد.
عدد ۲۱ میلیارد دلار چه معنایی دارد؟
آخرین گزارش سالانه کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد (UNCTAD) نشان می‌دهد اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۳ توانسته اندکی بیشتر از ۱/۴ میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کند. بالاترین رقم جذب سرمایه‌گذاری خارجی طی سال‌های اخیر مربوط به سال ۲۰۱۷ میلادی است که بیشتر از ۵ میلیارد دلار سرمایه خارجی در اقتصاد ایران جذب شد که رکورد جذب سرمایه خارجی محسوب می‌شود.
حال با توجه به این آمار و ارقام رسمی، گفته‌های ابوالفضل ابوترابی درباره اینکه فقط اتباع افغانستانی سالی ۷ میلیارد دلار در بخش مسکن سرمایه‌گذاری کرده باشند، منطقی و معقول به نظر نمی‌رسد.
فکت‌نامه پیش از این نیز در گزارش‌هایی بنا به دلایل و رویکردهای متفاوت به مقوله جذب سرمایه‌گذاری خارجی در اقتصاد ایران پرداخته که آمار و ارقام استخراج شده در این گزارش‌ها نیز نشان می‌دهد، سرمایه‌گذاری هفت میلیارد دلاری افغان‌ها در اقتصاد ایران نمی‌تواند معقول و منطقی باشد.
آیا امکان دارد سالانه هفت میلیارد دلار به افغانستان ارسال شود؟
این ادعا که اتباع افغانستانی ساکن ایران سالانه هفت میلیارد دلار از ایران به افغانستان ارسال می‌کنند هم رقم عجیب و غریبی است.
بر اساس اعلام مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی از جمله احمد وحیدی، وزیر کشور دولت سیزدهم، ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم و حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه دولت سیزدهم، کل اتباع افغان ساکن ایران حدود ۵ میلیون نفر هستند. این رقم شامل کودکان و زنان و سالمندانی می‌شود که شغل و درآمدی ندارند، برای اینکه این افراد بتوانند سالی هفت میلیارد دلار از ایران خارج کنند باید بتوانند به طور متوسط نفری بیشتر از ۱۴۰۰ دلار پس‌انداز کنند.
اگر میانگین قیمت دلار در بازار آزاد ارز طی سال ۱۴۰۲ را ۵۰ هزار تومان در نظر بگیریم، یعنی هر افغانستانی ساکن ایران فارغ از اینکه در سن کار است یا توان انجام کار دارد، شغلی داشته یا بیکار بوده، باید سالی ۷۰ میلیون تومان برای ارسال پول به افغانستان کنار بگذارد.
درباره استفاده از یارانه‌ها در ایران چه می‌دانیم؟
اگر چه این نماینده عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس، منبع آمار و ارقام خود یا نحوه محاسبه آنها را اعلام نمی‌کند، اما به نظر می‌رسد ابوالفضل ابوترابی مدعی است اتباع خارجی ساکن ایران، به واسطه حضور در ایران، سالانه هفت میلیارد دلار از یارانه‌های پنهان و پیدا استفاده می‌کنند.
بررسی وضعیت استفاده از یارانه‌های پیدا در اقتصاد ایران کار ساده‌تری است. اولین نکته این است که اتباع خارجی اصولا یارانه نقدی مستقیم نمی‌گیرند و پرداخت یارانه‌های نقدی، مختص شهروندان ایران است. بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور، در سال ۱۴۰۲، نزدیک به ۸۱ میلیون نفر از ایرانیان، یارانه نقدی گرفته‌اند.
بخش دیگر یارانه‌های پیدای اقتصاد ایران، ارزی است که برای واردات کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی با نرخ ترجیحی (پایین‌تر از قیمت ارز در بازار آزاد) در قانون بودجه در نظر گرفته شده است.
در بند الف تبصره ۴ قانون بودجه ۱۴۰۳، مجموعا ۱۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو ارز برای واردات صرفا کالاهای اساسی کشاورزی، دارو و مواد اولیه آن و تجهیزات مصرفی پزشکی با نرخ ترجیحی در نظر گرفته شده است.
جمع‌بندی
شماری از رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی با انتشار ویدیویی از سخنان ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف آباد و تیران در مجلس شورای اسلامی در یک برنامه تلویزیونی به نقل از او نوشتند: «آماری عجیب از یارانه اتباع خارجی: ۲۱ میلیارد دلار ناقابل!»
بررسی ویدئو نشان می‌دهد رسانه‌ها عنوانی غیر دقیق برای سخنان این عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی انتخاب کرده‌اند.
ابوالفضل ابوترابی پس از ابراز تعجب مجری برنامه و پرسش‌های او این ۲۱ میلیارد دلار را به سه بخش مختلف هفت میلیارد دلاری تقسیم کرده است. هفت میلیارد دلار به گفته این نماینده مجلس، یارانه‌ای است که اتباع به واسطه سکونت در ایران از آن بهره می‌برند.
هفت میلیارد دلار بعدی، برآورد ابوترابی از میزان پولی است که به واسطه ارسال پول اتباع به خانواده‌ها از ایران خارج می‌شود.
و بالاخره هفت میلیارد دلار سوم، به گفته این نماینده مجلس برآورد او از سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم افغانستانی‌ها در بخش مسکن است.
حتی با فرض صحت و دقت اعداد و ارقام اعلام شده از سوی این نماینده مجلس، ماهیت این سه ۷ میلیارد دلار، کاملا با یکدیگر متفاوت است و نمی‌توان آنها را باهم جمع کرده و زیر سرفصل یارانه به اتباع ارایه کرد.
آخرین گزارش سالانه کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد (UNCTAD) نشان می‌دهد اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۳ توانسته اندکی بیشتر از ۱/۴ میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کند.
طی سال‌های قبل میزان جذب سرمایه خارجی در اقتصاد ایران هرگز از ۵ میلیارد دلار فراتر نرفته است، با این حساب گفته‌های ابوالفضل ابوترابی درباره اینکه فقط اتباع افغانستانی سالی ۷ میلیارد دلار در بخش مسکن سرمایه‌گذاری کرده باشند، منطقی و معقول به نظر نمی‌رسد.
به نظر می‌رسد ابوالفضل ابوترابی مدعی است اتباع خارجی ساکن ایران، به واسطه حضور در ایران سالانه هفت میلیارد دلار از یارانه‌های پنهان و پیدا استفاده می‌کنند.
اتباع خارجی اصولا یارانه نقدی مستقیم نمی‌گیرند و یارانه‌های نقدی، مختص ایرانیان است. بخش دیگر یارانه‌های پیدای اقتصاد ایران، ارزی است که برای واردات کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی با نرخ ترجیحی (پایین‌تر از قیمت ارز در بازار آزاد) در قانون بودجه در نظر گرفته شده است.
در قانون بودجه ۱۴۰۳، مجموعا ۱۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو ارز برای واردات صرفا کالاهای اساسی کشاورزی، دارو و مواد اولیه آن و تجهیزات مصرفی پزشکی با نرخ ترجیحی در نظر گرفته شده است.
فکت‌نامه نیز به این ادعای نماینده مجلس که می‌گوید مجموع یارانه پنهان و پول‌هایی که اتباع خارجی سالانه از ایران خارج می‌کنند، ۲۱ میلیارد دلار است، نشان «نادرست» می‌دهد زیرا این عدد فاصله زیادی با آمارهای رسمی در ایران دارد.
