روابط تجاری ایران و تاجیکستان

اگر وقت ندارید …

مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه گفته: «روابط تجاری ما با تاجیکستان طی یک سال بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش یافت و از ۵۰ میلیون دلار به ۳۵۰ میلیون دلار رسید که با اجرای یک پروژه بزرگ صدور خدمات مهندسی به بیش از ۵۰۰ میلیون دلار می‌رسد.»
اصل اینکه روابط تجاری ایران و تاجیکستان در سال‌های اخیر افزایش یافته، درست است، اما این اعداد و ارقام دقت کافی را ندارند.
نظام‌الدین زاهدی، سفیر تاجیکستان در تهران پیش از این حجم تجارت دو کشور را در سال گذشته میلادی حدود ۲۴۰ میلیون دلار اعلام کرده است.
عددی که نظام‌الدین زاهدی، سفیر تاجیکستان به عنوان حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال گذشته اعلام کرده حدود ۱۱۰ میلیون دلار (معادل ۳۱.۴ درصد) کمتر از رقمی است که معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرده است.
ضمن آنکه مراجعه به آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که حجم مبادلات تجاری تهران-دوشنبه در سال ۱۴۰۰ معادل ۱۳۱ میلیون دلار بوده است که با افزایش ۱۰۹ میلیون دلاری (معادل ۸۲.۳ درصد) به ۲۴۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۱ رسیده است.

مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایسنا، گفت: «روابط تجاری ما با تاجیکستان طی یک سال بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش یافت و از ۵۰ میلیون دلار به ۳۵۰ میلیون دلار رسید که با اجرای یک پروژه بزرگ صدور خدمات مهندسی به بیش از ۵۰۰ میلیون دلار می‌رسد.

فکت‌نامه به آمار و ارقام قطعی مبادلات تجاری ایران و تاجیکستان در سال ۱۴۰۱ دسترسی نداشته به همین دلیل سراغ اظهارنظرهای مقام‌های مسئول دو کشور در این رابطه رفته‌ایم.

اصل اینکه روابط تجاری ایران و تاجیکستان در سال‌های اخیر افزایش یافته، درست است به طوریکه نظام‌الدین زاهدی، سفیر تاجیکستان در تهران دوم مرداد ماه ۱۴۰۲ در دیدار با حسین سلاح‌ورزی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با اشاره به روند افزایشی مبادلات تجاری دو کشور، گفته بود: «در طول سه سال اخیر حجم تجارت دو جانبه ایران و تاجیکستان پنج برابر افزایش یافته است.»

سفیر تاجیکستان در تهران حجم تجارت دو کشور را در سال گذشته میلادی به رقم ۲۳۹ میلیون دلار اعلام کرده است.

نظام‌الدین زاهدی، ۲۶ تیرماه امسال نیز در دیدار از منطقه آزاد انزلی در شمال ایران حجم مبادلات تجاری ایران و تاجیکستان را در سال ۱۴۰۱، ۲۴۰ میلیون دلار اعلام کرده بود.

عدد اعلام شده از سوی سفیر تاجیکستان به عنوان حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال گذشته حدود ۱۱۰ میلیون دلار (معادل ۳۱.۴ درصد) کمتر از رقمی است که معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرده است.

بر اساس اینکه حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال گذشته به ۲۴۰ میلیون دلار رسیده باشد، این رقم نسبت به سال ۱۴۰۰ (۱۳۱ میلیون دلار)، رشدی ۸۳.۲ درصدی را تجربه کرده است.

اما آنطور که معاون وزیر خارجه گفته این مبادلات طی یکسال یعنی فاصله ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ از ۵۰ به ۳۵۰ میلیون دلار نرسیده است.

اگر مبدا مقایسه تغییرات مبادلات تجاری دو کشور را سال ۱۳۹۹ در نظر بگیریم، حجم تجارت ایران تاجیکستان در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۰ برابر شده است.

مهدی صفری همچنین برآورد کرده که با اجرای یک پروژه بزرگ صدور خدمات فنی و مهندسی، حجم مبادلات تهران-دوشنبه به ۵۰۰ میلیون دلار افزایش یابد.

نظام‌الدین زاهدی، سفیر تاجیکستان در ایران نیز در مردادماه و در اتاق بازرگانی ایران این عدد ۵۰۰ میلیون دلار را به عنوان هدف‌گذاری مبادلات تجارت دو کشور اعلام کرده بود. او در سفر به منطقه آزاد انزلی هدف دو کشور را دستیابی به مبادلات تجاری ۵۰۰ میلیون یورویی اعلام و موعد آن را با قید زمانی تحقق این هدف را «آینده نزدیک» عنوان کرده‌بود.

اینکه سفیر تاجیکستان در یک جا از ارز یورو، واحد پول اروپایی و در جایی دیگر از دلار آمریکا برای بیان افق و هدف مبادلات تجاری تهران دوشنبه استفاده کرده است یا می‌تواند از اشتباه لفظی او ناشی شده باشد یا خبرگزاری در بیان اظهارات نظام‌الدین زاهدی به اشتباه از دو ارز استفاده کرده باشند.

علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیروی دولت سیزدهم، آذرماه سال ۱۴۰۱ و در حاشیه پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و تاجیکستان، هدف‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری تجاری ایران و تاجیکستان را برنامه‌ای برای دو سال آینده اعلام کرده‌بود که قاعدتا پایان سال آینده می‌تواند به عنوان سال تحقق این هدف تجاری محسوب شود.

با این حساب برخلاف آنچه مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه گفته تحقق هدف تجارت ۵۰۰ میلیون دلاری ایران تاجیکستان فقط با انعقاد یک قرارداد صادرات خدمات فنی و مهندسی محقق نمی‌شود بلکه این رقم برای پایان سال بعد هدف‌گذاری شده است.