جذب ۲۰۰هزار میلیارد تومان در نمایشگاه معرفی بسته‌های سرمایه‌گذاری مناطق آزاد؟

حجت‌الله عبدالملکی، مشاور ابراهیم رئیسی و دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی ۳۰ تیرماه در توییتی مدعی شد بالغ بر ۲۰۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در جریان برگزاری دومین نمایشگاه معرفی بسته‌های سرمایه‌گذاری و توانمندی‌های صادراتی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی جذب شده است.

عبدالملکی در توییت خود جذب سرمایه‌گذاری بالغ بر ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی را حاصل برگزاری دومین نمایشگاه معرفی بسته‌های سرمایه‌گذاری و توانمندی‌های صادراتی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اعلام کرده که در شهر مشهد برگزار شد و ۲۷ منطقه آزاد و ویژه در آن شرکت داشته‌اند، دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد همچنین در این توییت میزان جذب سرمایه‌گذاری در این نمایشگاه را ۴ برابر نمایشگاه اول گزارش کرده است.

جزئیاتی از اعداد و ارقام ادعا شده دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد منتشر نشده تا بدانیم این میزان سرمایه‌ به تفکیک در کدام مناطق آزاد و ویژه جذب شده‌ است و قرار است در چه پروژه‌ها و بخش‌‌هایی سرمایه‌گذاری شود، نامی هم از سرمایه‌گذاران، داخلی یا خارجی بودن آنها نیز منتشر نشده است تا بتوان بر مبنای آن داده‌ها و جزییات، این ادعا را درستی‌سنجی کرد.

مسعود حسین‌پور، مشاور و قائم مقام دبیر شورایعالی مناطق آزاد در ستاد جهش سرمایه‌گذاری مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در میانه خردادماه ۱۴۰۲ در گفت‌وگویی با ایسنا، جزییاتی از نمایشگاه اول ارایه کرده که در تاریخ ۲۵ تا ۲۸ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ در منطقه آزاد ارس در شمال غرب ایران برگزار شد. است. این همان نمایشگاهی است که آقای عبدالملکی در توییت خود به آن اشاره می‌کند.

مشاور و قائم مقام دبیر شورایعالی مناطق آزاد در ستاد جهش سرمایه‌گذاری مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، در آن گفت‌وگو تصریح کرد که در جریان نمایشگاه برگزار شده در منطقه آزاد ارس علیرغم محدودیت بسیار زیاد زمانی توانستیم به میزان تقریبی ۱۷ هزار میلیارد تومان، تفاهم‌نامه و قرارداد داخلی و حدود ۹۵۰ میلیون دلار تفاهم‌نامه و قرارداد خارجی امضاء کنیم که ارزش مجموع آن‌ها بیش از ۵۴ هزار میلیارد تومان است.

با این حساب و بنابر ادعای حجت‌الله عبدالملکی در نمایشگاه دوم که در مشهد برگزار شده تمام ۳۷۰ فرصت سرمایه‌گذاری آماده و رونمایی‌شده‌در نمایشگاه نخست، به امضای قرارداد منتهی شده است.

با این حساب اگر اعداد و ارقام دبیر شورای عالی مناطق آزاد و قائم مقام او را روی هم بگذاریم به این نتیجه می‌رسیم که در فاصله آغاز نمایشگاه اول تا پایان نمایشگاه دوم، یعنی پنج‌ماهه بهمن‌ ۱۴۰۱ تا تیرماه ۱۴۰۲ در مجموع حدود ۲۵۴ هزار میلیارد تومان سرمایه داخلی و خارجی فقط در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران جذب شده است.

اما این عدد و رقم‌ها چقدر بزرگند؟

۲۰۰ هزار میلیارد تومان معادل معادل کمی بیش از نیمی (۵۳ درصد) از کل بودجه عمرانی کل بودجه عمرانی امسال و حدود یک سوم (۳۲ درصد) درصد کل درآمد نفتی پیش‌بینی شده در قانون بودجه ۱۴۰۲ است. ۲۵۴ هزار میلیارد تومان معادل بیش از دوم سوم (۶۸ درصد) بودجه عمرانی و ۴۱ درصد درآمدهای نفتی پیش‌بینی شده امسال است.

با احتساب آخرین نرخ حواله دلار در مرکز مبادله ایران (۳۷ هزار و ۵۲۵ تومان) ۲۰۰ هزار میلیارد تومان معادل بیش از ۵/۳ میلیارد دلار و ۲۵۴ هزار میلیارد تومان ادعایی برابر ۶/۸ میلیارد دلار است.

اگر در محاسبات نرخ برابری میانگین یک ماهه قیمت دلار به نرخ بازار آزاد (۴۹ هزار و ۳۵۵ تومان) نیز عدد ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برابر با بیش از ۴ میلیارد دلار و رقم ۲۵۴ هزار میلیارد تومان معادل حدود ۵/۱ میلیارد دلار می‌شود.

این اعداد و ارقام در مقیاس سابقه جذب سرمایه در مناطق آزاد هم چشمگیر است.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی که آذرماه ۱۴۰۱ درباره وضعیت و عملکرد مناطق آزاد و ویژه‌ اقتصادی ایران منتشر کرده، متوسط سالانه ارزش کل سرمایه‌گذاری داخلی (ریالی و ارزی) و خارجی در این مناطق طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ را ۱۰۶ هزار میلیارد تومان حدود ۶/۳ میلیارد دلار در سال محاسبه کرده است.

رقمی که کمتر از رقم ادعایی آقای عبدالملکی و قائم مقام او (با احتساب دلار نرخ مرکز مبادله) آن هم تنها در مدت ۵ ماه منتهی به خرداد امسال است.

حجت‌الله عبدالملکی، دبیر شورای عالی مناطق آزاد، می‌گوید در جریان برگزاری نمایشگاه معرفی بسته‌های سرمایه‌گذاری مناطق آزاد در خرداد امسال گفته است بالغ بر ۲۰۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری جذب شده است. پیش از این قائم مقام دبیر مناطق آزاد هم گفته بود در بهمن ماه و در جریان نمایشگاه قبلی بیش از ۵۴ هزار میلیارد تومان سرمایه داخلی و خارجی جذب شده است.

هیچ اطلاعاتی درباره جزئیات این سرمایه‌گذاری‌ها در دست نیست، اما آنچه مسلم است ۲۵۴ هزار میلیارد تومان در مقیاس اقتصاد ایران عدد بسیار بزرگی است.

۲۵۴ هزار میلیارد تومان بیش از نیمی از بودجه عمرانی کشور و معادل ۴۰ درصد کل درآمدهای نفتی پیش‌بینی شده در بودجه ۱۴۰۲ است.

این رقم با احتساب قیمت دلار مبادله‌ای حدود ۶/۸ میلیارد دلار است، این در حالی است که بر اساس گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس متوسط جذب سرمایه در مناطق آزاد، شامل سرمایه‌گذاری ارزی و ریالی داخلی و خارجی در طول یک سال ۶/۳ میلیارد دلار است. این در حالی است که هیچ نشانه‌ای از افزایش تمایل سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد ایران دیده نمی‌شود.

با این اوصاف فکت‌نامه ضمن تاکید به بزرگ بودن اعداد و ارقام گفته شده از سوی حجت‌الله عبدالملکی به این آمارهای ارائه شده از سوی دبیر شورای عالی مناطق آزاد نشان «غیر قابل اثبات» می‌دهد.