ادعای گمراه‌کننده وزیر اقتصاد درباره رشد نقدینگی

احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد و سخنگوی اقتصادی دولت، دوم خردادماه ۱۴۰۲ در یک نشست خبری گفت:

«رشد نقدینگی که در پایان دولت قبل به ۴۲/۸ درصدی رسیده بود در پایان سال ۱۴۰۱ به حدود ۳۰ درصد کاهش یافت.»

نرخ ۴۲/۸ درصدی رشد نقطه به نقطه نقدینگی که احسان خاندوزی به آن اشاره کرده مربوط به مهرماه سال ۱۴۰۰ است، یعنی نقدینگی در پایان مهر ۱۴۰۰ در مقایسه با مهرماه سال قبل از آن ۴۲/۸ درصد رشد کرده بود.

اما آغاز به کار رسمی ابراهیم رئیسی، مرداد ماه سال ۱۴۰۰ است که حکم ریاست‌جمهوری او از سوی رهبر جمهوری اسلامی تنفیذ شد. رای اعتماد مجلس شورای اسلامی به وزرای پیشنهادی ابراهیم رئیسی و تشکیل کابینه سیزدهم نیز در سوم شهریورماه سال ۱۴۰۰ انجام گرفت و با این حساب باید کارنامه کاری تغییرات نقدینگی در مهرماه آن سال را به پای دولت سیزدهم گذاشت.

مطابق اعلام بانک مرکزی ایران، رشد نقدینگی در مرداد و شهریور ۱۴۰۰ به عنوان زمان پایان کار دولت حسن روحانی، به ترتیب ۳۹/۱ و ۴۰/۵ درصد بوده است.

مقایسه دو نرخ رشد نقدینگی در مهرماه سال ۱۴۰۰ و مهرماه سال ۱۴۰۱ نیز نشان دهنده کاهش ۸/۵ واحد درصدی نرخ رشد نقدینگی است.

شتاب تغییرات ماهانه نقدینگی در این دوره زمانی نیز نشان می‌دهد که میانگین نرخ رشد ماهانه نقدینگی در پنج ماهه نخست سال ۱۴۰۰ به رغم فراز و نشیب‌هایی که تجربه کرده اما در نهایت با میانگین نرخ رشد ماهانه نقدینگی در ماه‌های بعدی تا بهمن ۱۴۰۱ تفاوت چندانی نداشته است.

میانگین ساده نرخ رشد ماهانه نقدینگی در ۵ ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ حدود ۲/۴ درصد بوده و همین میانگین در ۱۸ ماه پس از آن تا بهمن ۱۴۰۱ به ۲/۵ درصد رسیده است.

بانک مرکزی هنوز آمارهای مربوط به متغیرهای پولی و بانکی پایان سال ۱۴۰۱ را رسما منتشر نکرده است و آخرین گزارش بانک مرکزی مربوط به بهمن‌ماه ۱۴۰۱ می‌شود. با این حال بانک مرکزی در اردیبهشت ۱۴۰۲ در پاسخ به مطالب منتشر شده در برخی رسانه‌ها به استناد آمارهای مقدماتی اعلام کرد که نرخ رشد نقدینگی در پایان سال ۱۴۰۱ به حدود ۳۰ درصد رسیده است.

نکته جالب آنکه بانک مرکزی در آذرماه سال ۱۴۰۱ با انتشار گزارشی که به «تحولات پولی در هفت‌ماهه ۱۴۰۱» می‌پرداخت در بیان چرایی رشد نقدینگی از شهریورماه سال ۱۴۰۰ نوشته بود:

«بخشی از رشد دوازده ماهه نقدینگی در مهر ماه سال ۱۴۰۰ (معادل ۲.۷ واحد درصد) مربوط به اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک مهر اقتصاد به اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک سپه (بواسطه ادغام) بوده است.»

این گزارش بانک مرکزی در خبرگزاری دولت، ایرنا نیز بازنشر شده بود تا بخشی از افزایش رشد نقدینگی در آن مقطع زمانی به افزایش پوشش آماری نقدینگی نسبت داده شود.

در واقع بانک مرکزی و خبرگزاری دولت در مقطعی این بخش از کارنامه کاری دولت سیزدهم را با افزایش پوشش آماری توجیه می‌کرد و حال وزیر اقتصاد بدون ارایه آن توضیحات با منطق دیگری از اعداد و ارقام مربوط به رشد نقدینگی از مبدا مهرماه سال ۱۴۰۰ و پس از آن بهره دیگری برده است.

احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد و سخنگوی اقتصادی دولت گفت: «رشد نقدینگی که در پایان دولت قبل به ۴۲/۸ درصدی رسیده بود در پایان سال ۱۴۰۱ به حدود ۳۰ درصد کاهش یافت.»

نرخ ۴۲/۸ درصدی رشد نقطه به نقطه نقدینگی که احسان خاندوزی به آن اشاره کرده مربوط به مهرماه سال ۱۴۰۰ است، یعنی نقدینگی در پایان مهر ۱۴۰۰ در مقایسه با مهرماه سال قبل از آن ۴۲/۸ درصد رشد کرده بود.

کار دولت سیزدهم از سوم شهریور ماه سال ۱۴۰۰ آغاز شده است و با این حساب باید کارنامه کاری تغییرات نقدینگی در مهرماه آن سال را به پای دولت سیزدهم گذاشت. مطابق اعلام بانک مرکزی ایران رشد نقدینگی در مرداد و شهریور ۱۴۰۰ به عنوان زمان پایان کار دولت حسن روحانی، به ترتیب ۳۹/۱ و ۴۰/۵ درصد بوده است.

مقایسه دو نرخ رشد نقدینگی در مهرماه سال ۱۴۰۰ و مهرماه سال ۱۴۰۱ نیز نشان دهنده کاهش ۸/۵ واحد درصدی نرخ رشد نقدینگی است. میانگین ساده نرخ رشد ماهانه نقدینگی در ۵ ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ حدود ۲/۴ درصد بوده و همین میانگین در ۱۸ ماه پس از آن تا بهمن ۱۴۰۱ به ۲/۵ درصد رسیده است.

آخرین گزارش بانک مرکزی مربوط به بهمن‌ماه پارسال می‌شود و بانک مرکزی هنوز آمارهای مربوط به متغیرهای پولی و بانکی پایان سال ۱۴۰۱ را رسما منتشر نکرده است. با این حال بانک مرکزی در اردیبهشت ماه امسال و در قالب جوابیه به رسانه‌ها با استناد به آمارهای مقدماتی اعلام کرد که نرخ رشد نقدینگی در پایان سال ۱۴۰۱ به حدود ۳۰ درصد رسیده است.

در نهایت این اظهار نظر احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت سیزدهم که گفته «رشد نقدینگی که در پایان دولت قبل به ۴۲/۸ درصدی رسیده بود در پایان سال ۱۴۰۱ به حدود ۳۰ درصد کاهش یافت» گمراه‌کننده ارزیابی می‌شود.