تناقض‌های اعترافات تلویزیونی «عوامل مسمومیت دانش‌آموزان در شهرستان لارستان»

روز جمعه ۱۹ اسفند ۱۴۰۱، خبرگزاری صداوسیما مرکز فارس، ویدیویی از اعتراف تلویزیونی دو زن و یک مرد علیه خود منتشر کرد. در این گزارش تلویزیونی ادعا شده که این افراد سه نفر از  پنج متهم پرونده مسمومیت دختران دانش‌آموز در شهرستان لارستان هستند.

در این گزارش، تصویر دو متهم دیگر نیز در لباس زندان و از پشت نشان داده‌می‌شود. بنابر این گزارش «متهم اصلی» این پرونده یک مرد میانسال و کارمند بیمارستان است که با همکاری دخترش مواد سمی را تهیه کرده و با آن در روز دوشنبه ۱۵ اسفند در هفت مدرسه شهرستان لار دانش‌آموزان را مسموم می‌کند.

این اعتراف تلویزیونی طی ساعات بعد به طور گسترده در بسیاری رسانه‌‌های نزدیک به حاکمیت منتشر شد.

اخبار قبلی مرتبط با مسمومیت دانش‌آموزان در شهرستان لارستان

اخبار بازداشت‌های مرتبط با مسمومیت سریالی دانش‌آموزان طی روزهای اخیر نشان می‌دهد که این پنج نفر همان کسانی هستند که سه روز پیش از این سخنگوی فراجا از بازداشت آنان خبر داده‌بود. سعید منتظرالمهدی، سخنگوی فراجا، روز سه‌شنبه ۱۶ اسفند گفته‌بود که در استان فارس پنج نفر شامل دو مرد ۵۰ و ۲۲ ساله و سه زن در رابطه با این مسمومیت‌ها بازداشت شدند. او گفت:‌

«یکی از زنان دستگیر شده یک دانش آموز مردودی ۲۱ ساله بود. این افراد به صورت تیمی اقدامات خود را انجام داده بودند و طی روزهای اخیر با پرتاب گاز نیتروژن به داخل هفت مدرسه در شهرستان لارستان باعث مسمومیت ۵۳ نفر از دانش آموزان شده بودند.»

در بیانیه وزارت کشور درباره این مسمومیت‌ها، در همان روز سه‌شنبه ۱۶ اسفند، هم به نظر می‌رسد که اشاره‌هایی به این «تیم» وجود دارد. در این بیانیه به یک تیم‌ چهار نفره شامل یک پدر و فرزند اشاره می‌شود که، «سه نفر از آنان دارای سوء سابقه از جمله فعالیت در اغتشاشات اخیر هستند» و با «رسانه‌های معاند» ارتباط دارند، ادعایی که در مورد متهمان لارستان هم تکرار شده است. در بخشی از این بیانیه آمده:

« یکی از اعضای این تیم ضمن انتقال مواد تحریک کننده از طریق فرزند خود به داخل مدرسه و انتشار آن در بین دانش آموزان، پس از بروز بدحالی تعدادی از عزیزان دانش آموز بلافاصله به تهیه فیلم از آنان در داخل مدرسه و بیمارستان اقدام کرده و صحنه بدحالی دانش آموزان را برای رسانه‌های معاند ارسال می‌کند.»

تناقضات فیلم اعترافات

کپسول گاز نیتروژن

یکی از زنانی که در فیلم اعترافات تلویزیونی و پشت به دوربین حضور دارد، می‌گوید گازی که برای مسمومیت دانش‌آموزان تهیه کرده بودند «گازها در بسته‌های ۹تایی بود، سبز و توسی بود، فیتیله داشت، فیتیله رو آتیش می‌زدیم و پرت می‌کردیم توی مدرسه از دیوار پشتی مدرسه می‌انداختیم توی حیاط مدرسه»، زن دیگر می‌گوید: «وقتی تموم میشد دود می‌کرد اما گاز بی‌رنگ بود وقتی که می‌انداختیم داخل مدرسه».

پیش از این سخنگوی فراجا هم گفته بود گازی که توسط این افراد تهیه و استفاده شده نیتروژن بود.  فکت‌نامه پیش از این در یک درستی‌سنجی نشان داد که چرا گاز نیتروژن نمی‌تواند عامل مسمومیت سریالی دانش‌آموزان باشد.

در این اعترافات آمده که آنها کپسول‌هایی را «از دیوار پشتی» به درون مدارس پرت می‌کردند و باعث مسمومیت می‌شدند، بنابراین ادعا این است که این مسمومیت در فضای باز و در حیاط مدرسه اتفاق افتاده است. البته توضیح نمی‌دهد که اگر این افراد این مواد سمی را از حیات پشتی به داخل مدرسه می انداختند، چرا خودشان مسموم نمی‌شدند. 

بر اساس توضیحاتی که در درستی‌سنجی ادعای رییس کمیسیون آموزش مجلس در مورد وجود «نیتروژن» در عامل مسومیت‌ها آمده؛ چگالی گاز نیتروژن از چگالی هوا (که ۸۰ درصد آن خودش گاز نیتروژن است) کمی کمتر است. در دمای ۲۰ درجه و در فشار یک اتمسفر، هر لیتر هوا ۱/۲۰۴ گرم وزن دارد و هر لیتر نیتروژن ۱/۱۶۱ گرم. بنابراین آزاد کردن N2 در محیط منجر به رفتن گاز N2 به سمت بالا می‌شود. پس در محیط باز، ایجاد مسمومیت با «کاهش غلظت اکسیژن به وسیله بالا بردن حجم نیتروژن» اصلا امکان‌پذیر نیست، باید محیط کاملا بسته باشد.

علاوه بر این، توضیحات این فرد در مورد نوع استفاده از این کپسول‌ها و شکل پراکندن گاز نیتروژن در حیاط مدرسه هم تناقض‌آمیز است. بر اساس توضیحات زنانی که در فیلم اعتراف حضور دارند و ادعاهای سخنگوی فراجا، کپسولی که هم حاوی نیتروژن باشد و هم به رنگ توسی و سبز باشد، احتمالا یکی از کپسول‌های شکل زیر است.

اما زن در توضیح شکل استفاده از این کپسول‌ها می‌گوید که کپسول‌ها فتیله داشتند، آنها فتیله را آتش می‌زدند و بعد کپسول را به درون مدارس می‌انداختند. سوال اینجاست که چرا کپسول یک ماده غیرقابل احتراق باید فیتیله داشته باشد؟

فیتیله برای انتقال گرما و حرارت به یک منبع قابل اشتعال استفاده می‌شود. در اینجا اساسا وجود آن بر روی این کپسول محلی از اعراب ندارد زیرا نیتروژن یک گاز غیر قابل اشتعال است. مولکول نیتروژن آن‌قدر پایدار است که ۸۰ درصد محیط ما را فراگرفته و با هیچ ماده‌ای واکنش نمی‌دهد. اگر به فرض ما محفظه‌ای پر از گاز نیتروژن با یک فیتیله داشته باشیم و فیتیله را روشن کنید، در نهایت فیتیله بدون ایجاد هیچ واکنشی در N2 می‌سوزد و تمام می‌شود.

این کپسول‌ها (در سایزهای کوچکی که اینجا مد نظر است، که چنانچه ادعا شده بتوان از دیوار مدرسه آن را به داخل پرتاب کرد) به راحتی در بازار قابل تهیه است. کاربرد آن هم در صنایع پزشکی و غذایی است. تا جایی که ما گشتیم کوچکترین اندازه موجود در بازار، سایز یک لیتری است که به همراه وزن کپسول، نزدیک به ۲ کیلوگرم خواهد شد. پرتاب چنین شی‌ای از روی دیوار به درون مدرسه راحت نخواهد بود.

از سوی دیگر، در صورت حضور دانش‌آموزان در حیاط مدرسه (که فقط در این صورت می‌توان تصور کرد که ممکن است آن را استنشاق کنند) اگر فرض کنیم که برحسب اتفاق موجب آسیب فیزیکی به کسی هم نشود، حتما افرادی متوجه وجود کپسول دودزا خواهند شد. در روز ۱۵ اسفند با وجود گزارش مسمومیت هیچ گزارشی از وجود کپسولی در حیاط مدارس لارستان منتشر نشد.  

از سوی دیگر در بیانیه وزارت کشور درباره این تیم آمده:

«یکی از اعضای این تیم ضمن انتقال مواد تحریک کننده از طریق فرزند خود به داخل مدرسه و انتشار آن در بین دانش آموزان، پس از بروز بدحالی تعدادی از عزیزان دانش آموز بلافاصله به تهیه فیلم از آنان در داخل مدرسه و بیمارستان اقدام کرده و صحنه بدحالی دانش آموزان را برای رسانه‌های معاند ارسال می‌کند.»

بنابراین اینجا ادعا می‌شود که گاز مورد ادعا از طریق «کوچه پشتی» به داخل مدرسه پرت نمی‌شد، بلکه دختر دانش‌آموز (که گفته شده مردودی و ۲۱  ساله بوده) آن را با خود به درون مدرسه برده و به این واسطه دانش‌آموزان را مسموم می‌کرد که این ادعا نیز با ادعاهای پیشین، ذکر شده در اعتراف تلویزیونی منطبق نیست. 

تعداد مدارس درگیر با مسمومیت در لارستان

زن در ادامه اعترافاتش می‌گوید که این کار را در صبح روز دوشنبه، ۱۵ اسفند، در هفت مدرسه انجام دادند و از شش مدرسه در این میان نام می‌برد: «عدالت، پیام زینب، زین‌علی، مکتب زهرا، فاطمه زهرا، امام موسی کاظم».

نگاهی به اخبار مسمومیت‌‌های لارستان در روز دوشنبه ۱۵ اسفند نشان می‌دهد که در اخبار رسمی در این روز تنها از یک مدرسه سخن به میان آمده است. رییس دانشگاه علوم پزشکی لارستان در گفتگو با منابع محلی هم از مسموم شدن دانش‌آموزان در یک مدرسه و حل و فصل سریع مشکل آنان و درمان‌شان خبر داد.

https://www.instagram.com/reel/CpcUZjaKWNJ

این تعداد در منابع غیررسمی مانند اکانت ۱۵۰۰ تصویر که بر مبنای گزارش‌های مردمی به انتشار تعداد مدارس درگیر مسمومیت می‌پردازد و تعداد مدارس اعلام شده در آن معمولا بسیار بیشتر از منابع رسمی است، محدود به دو مدرسه بوده‌است؛ «متوسطه اول (راهنمایی) مدرسه عدالت، متوسطه دوم (دبیرستان) مدرسه پیام زینب».

عکسی هم از انتقال دانش‌آموزان به بیمارستان مربوط به دبستان مکتب‌الزهرا منتشر شده است.

بنابراین ادعای مسمومیت در هفت مدرسه لارستان در صبح روز دوشنبه ۱۵ اسفند، پشتوانه خبری‌ای نه در اخبار رسمی و نه حتی در اخبار غیررسمی ندارد.

ویدیوهای موجود

یکی از اتهامات مطرح شده علیه این افراد این است که ویدیوهایی از بدحالی دانش‌آموزان تهیه کرده و «رسانه‌های معاند» ارسال می‌کردند. در همان روز ۱۵ اسفند در منابع رسمی و غیررسمی یک ویدیو از مسمومیت دانش‌آموزان لارستان و انتقال آنان به بیمارستان از طریق اتوبوس اورژانس منتشر شده‌است.

علاوه بر آن اکانت ۱۵۰۰ تصویر یک ویدیوی هم از «اورژانس به شدت شلوغ» منتشر کرده است که مشخص نیست مربوط به کدام بیمارستان است.

زنی که گفته می‌شود فرزند مرد کارمند بیمارستان که فیلم‌ها را تهیه کرد است، در اعترافات خود می‌گوید که «یه پیچ ادیت داشتم، توی اون گذاشتم، با یه آهنگ، بعد با پیج اصلیم اون رو استوری کردم.» عنوان پیجی که در ویدیوی اعتراف اجباری نشان داده می‌شود smile__.sx است و ویدیوی مذکور به شکل سیاه و سفید در همان روز ۱۵ اسفند در آن آپلود شده‌است. 

https://www.instagram.com/reel/CpcXfEVKU_I

زن می‌گوید که تلویزیون ایران اینترنشنال را در این ویدیو تگ کرده. البته در این ویدیو علاوه بر ایران اینترنشنال اکانت ۱۵۰۰ تصویر هم تگ شده بود. اما ویدیویی که در این صفحه منتشر شده سیاه و سفید، با واترمارک همان پیج اینستاگرام و با آهنگی که بر روی آن صداگذاری شده منتشر شده است. این در حالی است که در نسخه‌‌ای که در ایران اینترنشنال منتشر شده، ویدیو رنگی، بدون واترمارک و با صدای محیط است. از این رو مشخصا این ویدیو نمی‌تواند منبع سایر رسانه‌ها باشد.

روز جمعه ۱۹ اسفند ۱۴۰۱، خبرگزاری صداوسیما مرکز فارس، ویدیویی از اعتراف تلویزیونی دو زن و یک مرد علیه خود در رابطه با مسمومیت‌های سریالی اخیر دانش‌آموزان در شهرستان لارستان منتشر کرد.  سه روز پیش از آن سعید منتظرالمهدی، سخنگوی فراجا هم گفته‌بود که در استان فارس پنج نفر در رابطه با این مسمومیت‌ها بازداشت شدند که «با پرتاب گاز نیتروژن به داخل هفت مدرسه در شهرستان لارستان باعث مسمومیت ۵۳ نفر از دانش آموزان شده بودند.»  هم در ویدیوی اعترافات این افراد و هم میان اعترافات آنان و صحبت‌های پیشین مقامات تناقض‌هایی وجود دارد.

1. در ویدیوی اعترافات گفته شده که این افراد کپسول‌های گاز به رنگ توسی و سبز را از «دیوار پشتی» مدارس به درون آن پرت می‌کردند. سخنگوی فراجا گفته این کپسول‌های نیتروژن بوده. ما پیش از این در درستی‌سنجی ادعای رییس کمیسیون آموزش مجلس نشان دادیم که نیتروژن بالاخص در فضای باز نمی‌تواند باعث ایجاد مسمومیت شود.
2. یکی از زنان در اعترافات خود توضیحاتی در مورد استفاده از فیتیله بر روی کپسول و آتش زدن و بعد پرتاب آن به درون مدرسه داد. فیتیله برای انتقال گرما و حرارت به یک منبع قابل اشتعال استفاده می‌شود. در اینجا اساسا وجود آن بر روی این کپسول محلی از اعراب ندارد زیرا نیتروژن یک گاز غیر قابل اشتعال است.
3. در صورت حضور دانش‌آموزان در حیاط مدرسه، اگر فرض کنیم که کپسول‌های پرتاب شده برحسب اتفاق موجب آسیب فیزیکی به کسی نشده باشد، حتما افرادی متوجه وجود کپسول دودزا می‌شدند. در روز ۱۵ اسفند با وجود گزارش مسمومیت هیچ گزارشی از وجود کپسولی در حیاط مدارس لارستان منتشر نشد.  
4. در ویدیوی اعترافات حرف از حمله به هفت مدرسه در روز ۱۵ اسفند است، در روز مورد نظر منابع رسمی تنها از حمله به یک مدرسه در لارستان خبر دادند و منابع غیر رسمی در نهایت سه مدرسه را گزارش کردند. 
5. ویدیوی مسمومیت دانش‌آموزان در صفحه‌ای که گفته می‌شود منبع «رسانه‌های معاند» بوده سیاه و سفید با موسیقی صداگذاری شده و واترمارک صفحه مورد نظر است. در حالی که در نسخه‌‌ای که در رسانه‌ها و شبکه‌‌های اجتماعی منتشر شده، ویدیو رنگی، بدون واترمارک و با صدای محیط است.