صدا و سیما
رسانه
کشف محموله سلاحهای آمریکایی در استان خراسان رضوی
نادرست
روز ۲۳ آذر ۱۴۰۱، صدا و سیمای جمهوری اسلامی خبر کشف محموله سلاحهای آمریکایی در استان خراسانشمالی را منتشر کرد.
در گزارش صدا و سیما ادعا میشود که «دو محموله سلاح آمریکایی» کشف و ضبط شده است. سرتیپ دوم سعید مطهریزاده، فرمانده پلیس خراسان شمالی، میگوید:
«این افراد سلاحها را از مرزهای غربی وارد استان میکردند؛ تعداد سلاحهایی که ما کشف کردیم از این دو باند، در دو عملیات جداگانه، تعداد ۱۷ قبضه سلاح کمری، ۳۴ خشاب و مقادیر زیادی فشنگ کشف شده…. قصد داشتند این سلاحها را به دست کسانی که ایجاد ناامنی میکنند برسانند که در همان ابتدا دستگیر شدند.»
گزارشگر تاکید میکند که «تمامی این سلاحها ساخت آمریکا است که برای کشتن مردم ایران تدارک داده شدهاست.»
در این گزارش، دو نفر هم به عنوان متهم ظاهر میشوند. نفر اول توضیح میدهد که محموله را زیر جایگاه CNG در قسمت بار وانت، مخفی کرده و روی آن را با بار سیب پوشانده بودهاست. او میگوید که مقصد نهاییاش تهران بوده و قرار بوده پسر عمویش از تبریز با هواپیما ابتدا به مشهد و سپس از آنجا در بجنورد به او ملحق شود.
در ادامه، نفر دوم (پسرعموی نفر اول) توضیح میدهد که برای پسر عمویش ۱۱ قبضه کلت، ۲۲ خشاب و ۲۲۵ گلوله آورده بوده اما قبل از اینکه به قرار ملاقات بعدیشان برسند دستگیر میشوند.
این ویدیو به طور گسترده در رسانههای داخلی و کانالهای تلگرامی نزدیک به سپاه، از جمله بیسیمچیمدیا، با عناوینی مانند «کشف سلاحهای آمریکایی که برای کشتن مردم وارد کشور شده» بازتاب پیدا کرد.
خیر. سندی برای تایید این ادعا وجود ندارد. نوشتههای روی بستههای مهمات نشان میدهد که این مهمات ساخت شرکت Ozkursan ترکیه است.
خیر. سلاحهای کمری نشان داده شده، در عراق به نام «مسدس كولمبی» یا تپانچه کلمبیایی معروف هستند. این تپانچهها در عراق به وفور پیدا میشوند.
تپانچههای کلمبیایی معمولا در ترکیه یا کارگاههای اسلحهسازی پاکستانی ساخته میشوند. کیفیت این نوع از تپانچه مطلوب نیست و احتمال انفجار آنها معمولا بالا است.
پیشتر، در عملیات موسوم به «طرح رعد»، نیروی انتظامی تعدادی تپانچه ضبط شده را به نمایش گذاشته بود، که در میان آنها تپانچههای کلمبیایی هم وجود داشتند.
دسترسی به این سلاح از طریق اینترنت کار مشکلی نیست. نمونههایی از آگهی فروش تپانچههای کلمبیایی را اینجا میتوانید مشاهده کنید. (آگهی۱ و آگهی۲)
با جستوجوی کلیدواژه «مسدس كولمبی» میتوانید اطلاعات بیشتری راجع به این سلاح در انجمنهای نظامی عراقی در فیسبوک و یوتیوب پیدا کنید. تصاویری از تپانچه کلمبیایی که در کانالهای عراقی دست به دست میشوند:
یک. روز ۴ دی ۱۳۹۸، یعنی یک ماه پس از اعتراضات آبان ۹۸، دادستان اصفهان در گفتگو با تسنیم مدعی کشف تعداد سلاح آمریکایی در این شهر شد:
«بر پایه نظر کارشناسان امنیتی اداره کل اطلاعات استان اصفهان، بیشتر کلتهای کمری وارد شده ساخت کشور آمریکا از نوع سلاحهای کمری امنیتی با قابلیت تروریستی در آمریکا شناخته میشود که نشان USA روی آن حک شده است.»
تصویری که تسنیم از سلاحهای کشفشده منتشر کرده با سلاحهای کشفشده در خراسان شمالی مطابقت دارد.
دو. روز ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ یعنی ۳۵ روز پیش از انتخابات ریاست جمهوری، رسانههای داخلی مدعی «کشف محموله سلاحهای مخصوص ترور در آستانه انتخابات» شدند.
اما تسلیحاتی که خبرگزاری فارس از آنها با نام «سلاحهای مخصوص ترور» نام برده در واقعا سلاح مشقیزن ARAL-571 ساخت ترکیه است.
سه. نمایش سلاحهای مشقیزن ترک در عملیاتهای کشف سلاح توسط پلیس ایران بیسابقه نیست. برای مثال، تصویر زیر که مربوط به یکی دیگر از عملیاتهای رعد است، دو قبضه تپانچه مشقیزن Kral Formula krl-1 و Kral ATMACA را نشان میدهد.
هر دوی این تپانچههای گلولههای موسوم به PAK شلیک میکنند. این گلولهها فاقد پرتابه هستند و بعد از شلیک تنها صدا و نور تولید میکنند.
در مواردی تسلیحات ترکی مشقیزن به شلیک کننده مهمات جنگی تغییر کاربری داده میشوند و این موضوع تنها محدود به ایران و عراق نیست.
تصویر زیر یک سلاح مشقیزن شرکت Retay ترکیه را بعد از تبدیل به شلیککننده مهمات جنگی نشان میدهد که توسط پلیس انگلستان کشف و ضبط شده است.
تبدیل تسلیحات مشقیزن به شلیک کننده مهمات جنگی میتواند منجر به انفجار سلاح هنگام شلیک شود زیرا برای ساخت هر دو نوع سلاح از مواد متفاوتی استفاده میشود.
از زمان شروع اعتراضات مردمی پس از کشتهشدن مهسا امینی در شهریور ۱۴۰۱، خبرگزاریهای دولتی ایران به طور مستمر ادعاهایی را مبنی بر کشف انواع سلاح در نقاط مختلف کشور منتشر کرده و در برخی موارد محمولههای کشف شده را بدون ارائه جزئیات کافی و شواهد مستند به «اغتشاشگران» و در راستای «پروژه کشتهسازی» نسبت دادهاند.
همچنین، روز ۲۷ آذر ۱۴۰۱، مقامات خبر از کشف «سلاح دوش پرتاب در تهران» دادند.
سلاح دوشپرتاب یا shoulder-fired missile یک پرتابه انفجاری راکتی است که به اندازه کافی کوچک است که توسط یک نفر حمل شود و در حالی که روی شانه فرد نگه داشته میشود شلیک شود.
در فیلم مربوط به کشف سلاح دوش پرتاب در تهران، سرتیپ پاسدار حسین رحیمی، فرمانده انتظامی تهران بزرگ، میگوید: «دشمن وقتی که فرصت پیدا کند سلاح دوش پرتاب هم وارد کشور میکند.»
سلاح دوش پرتابی که سردار رحیمی نشان میدهد RPG-18 است، یک سلاح دوشپرتاب یکبار مصرف که در دهه ۱۹۷۰ در شوروی توسعه یافتهاست. به جز کشورهای شوروی سابق، تیپ نیروهای ویژه صابرین سپاه پاسداران که گفته میشود از «زبدهترین و مجهزترین» نیروهای سپاه هستند نیز کاربر این سلاح است.
پیشتر، تسنیم در مقالهای با عنوان «نیروهای ویژه صابرین سپاه به راکتهای ضد زره جدید مجهز شدند» به بررسی خصوصیات RPG-18 پرداخته است.
روز ۲۳ آذر ۱۴۰۱، صدا و سیما به نقل از سرتیپ مطهریزاده، فرمانده پلیس خراسان شمالی، خبر کشف «دو محموله سلاح آمریکایی،» شامل تعداد ۱۷ قبضه سلاح کمری، ۳۴ خشاب و مقادیر زیادی فشنگ» را منتشر کرد.
در گزارش صدا و سیما گفته شده که مقصد نهایی این تسلیحات تهران و قصد قاچاقچیان رساندن این تسلیحات به افرادی که ایجاد ناامنی میکنند بوده است.
اما بر خلاف ادعاها، تسلیحات و مهمات نشان داده شده آمریکایی نیستند. تپانچههای نمایش دادهشده که در عراق بسیار مشهورند و به «مسدس کلومبی» یا تپانچههای کلمبیایی معروف هستند در کارگاههای اسلحهسازی پاکستانی و یا در ترکیه ساخته میشوند و آمریکایی نیستند.
مهمات نمایش دادهشده در گزارش صدا و سیما، ساخت شرکت Ozkursan ترکیه است.
پیش از این هم اخبار نادرست درباره آمریکایی بودن «سلاحهای کشفشده» در برهههای پرتنش در کشور منتشر شدهاست. در دیماه ۱۳۹۸، دادگستری اصفهان خبری مشابه اعلام کرد اما سلاحهای ادعایی در آن زمان هم همین تپانچههای کلمبیایی بودهاند.
در مورد دیگری، یک ماه قبل از انتخابات ریاستجمهوری گذشته، فارس تصویری از یک سلاحمشقیزن ARAL-571 ساخت ترکیه را تحت عنوان «کشف محموله سلاحهای مخصوص ترور در آستانه انتخابات» منتشر کرد.
اخیرا رسانههای ایران به نقل از فرمانده انتظامی تهران بزرگ خبر از کشف سلاح دوش پرتاب در تهران دادند. آن سلاح دوشپرتاب مذکور RPG-18 بود تیپ صابرین سپاه کاربر آن است.
بنابراین فکتنامه به ادعای صدا و سیما مبنی بر آمریکایی بودن تسلیحات کشف شده، نشان نادرست میدهد.