ادعاهای مطرح شده درباره تبار یهودی خانواده نادر طالب‌زاده

در روزهای گذشته پس از درگذشت نادر طالب‌زاده، مستندساز و یکی از نظریه‌پردازان توطئه در ایران، مطالبی در شبکه‌های اجتماعی درباره تبار یهودی خانواده او منتشر شده است. 

خشایار مصطفوی، فیلمساز ساکن آلمان، روز ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ در یک رشته‌توییت طالب‌زاده را «جاسوس کارکشته» معرفی کرد که «سال‌ها موفق شده ملیت آمریکایی مادر، مذهب یهودی خانواده‌اش، وابستگی عقیدتی پدرش به شاه ایران را پنهان کند»

در این رشته توییت تعدادی از تصاویر خانوادگی طالب‌زاده منتشر و گفته این تصاویر یک سال پیش‌تر در پی افشاگری‌های یک اکانت توییتری به نام «اکبر در جهنم» پخش شده است. 

از آقای مصطفوی درباره منابع احتمالی دیگری برای اثبات ادعای یهودی بودن نادر طالب‌زاده سوال کردیم. در پاسخ آدرس مقاله‌ای در وب‌لاگ‌ شخصی خشایار مصطفوی داده شد که در آن همان مطالب و تصاویر مطرح شده در رشته توییت منتشر شده‌اند. 

یک روز پیش از این، عبدالرضا داوری از مدیران پیشین خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز روز ۹ اردیبهشت ۱۴۰۱ در توییتر نوشته بود: «نادر طالب زاده برغم تعلق به یک خانواده یهودی، با علاقه‌اش به انقلاب اسلامی و گرایش‌های آخرالزمانی‌اش، چهره‌ای نادر بود.»

یک روز پیش از آن نیز در تاریخ ۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ رضا گلپور، پژوهشگر، نویسنده و مستندساز نامه‌ای را منتشر کرد که مدعی است در خرداد ۱۴۰۰ از زندان خطاب به مسئولان صدا و سیما نوشته شده. این نامه در سه پست اینستاگرامی و سپس در سایت دیده‌بان ایران منتشر شد که بخشی از آن به تبار یهودی همسر خواهر و برادر نادر طالب‌زاده اشاره شده است. 

البته ابهاماتی درباره تاریخ این نامه وجود دارد، از جمله اینکه نویسنده می‌گوید نامه‌اش را در خرداد ۱۴۰۰ نوشته، در حالی که در این یادداشت به ماجرای کاترین شکدم اشاره می‌کند که چند ماه پس از این تاریخ خبرساز شده است. 

در این میان در این میان کاترین شکدم، نویسنده و خبرنگار فرانسوی نیز روز ۱۱ اردیبهشت مطلبی با عنوان «نادر طالب‌زاده مسئول پروپاگاندای ایران کیست؟» در بخش بلاگ‌های تایمز اسرائیل منتشر کرد. 

ماجرای حضور خانم شکدم در ماه‌های گذشته در ایران و فعالیت‌های رسانه‌های او در عالی‌ترین سطوح سیاسی ایران خبرساز شده بود. گفته شده بود شکدم در سال ۱۳۹۶ توسط طالب‌زاده به ابراهیم رئیسی برای مصاحبه معرفی شده است. 

در زیر تیتر یادداشت جدید شکدم نوشته شده «شایعاتی پس از مرگ [طالب‌زاده] درباره یهودی بودن مادر او مطرح شده است، و حالا گفت‌وگوی او من و او معنی تازه‌ای پیدا می‌کند.» در این مطلب شکدم به یک گفت‌وگوی خود با نادر طالب‌زاده اشاره می‌کند که گویا به او گفته «ما از یک مردمیم.» 

شکدم همچنین مدعی است که چهار منبع مختلف به او گفته‌اند مادر طالب‌زاده یهودی و بنابراین خود طالب‌زاده هم یهودی به دنیا آمده است.

اما پایه و اساس این ادعاها چیست؟ 

کاترین شکدم هیچ منبع قابل بررسی برای ادعای خود ارائه نکرده، اما در نامه رضا گلپور، و همچنین در توییت عبدالرضا داوری و خشایار مصطفوی مجموعه‌ای از تصاویر و اسامی خانواده خواهر، برادر، پدر و مادر نادر طالب‌زاده منتشر و ادعا شده این افراد در خارج از ایران اسامی یهودی روی خود گذاشته‌اند و با خانواد‌ه‌های سرشناس یهودی در آمریکا ارتباط دارند. 

منبع این عکس‌ها صفحه فیسبوک و اینستاگرام «نینی اردوبادی» خواهر نادر طالب‌زاده است. این صفحات تا زمان انتشار این گزارش به صورت عمومی و پابلیک باز هستند و همه می‌توانند به راحتی تصاویر خانوادگی خانواده طالب‌زاده اردوبادی را در میان تصاویر مرتبط با کسب و کار چای‌فروشی نینی اردوبادی ببینند. 

چه شواهدی برای اثبات یهودی بودن خانواده طالب‌زاده اردوبادی مطرح شده؟ 

مصطفوی در وبلاگ خود نوشته: 

«طالب زاده پسر تیمسار منصور اردوبادی از فرماندهان ارتش شاهنشاهی بود. مادرش آمریکایی، یهودی بود. طالب‌زاده تا سال ۱۳۵۸ به عنوان خبرنگار شبکۀ سی‌بی‌اس آمریکا فعالیت می‌کرد که قرار بود گزارشی درباره‌ی اشغال سفارت آمریکا تهیه کند، اما پس از ورود به ایران به استخدام صدا وسیما درمی‌آید و اسم فامیلی‌اش را تغییر می‌دهد.»

در این پاراگراف سه ادعا مطرح شده است. 

درباره پدر نادر طالب‌زاده چه می‌دانیم؟

ادعای اول درباره پدر نادر طالب‌زاده است که از فرماندهان ارتش شاهنشاهی معرفی شده است. این ادعا درست است و خود طالب‌زاده نیز در مصاحبه‌های خود گفته پدر او دست کم تا اوایل دهه ۱۳۴۰ به عنوان یک فرمانده عالی‌رتبه ارتش و در مقام «آجودان شاه» مشغول فعالیت بوده است. 

در برخی گزارش‌ها به نقش و حضور منصور اردوبادی در وقایع ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ اشاره شده است. از جمله در کتاب خاطرات اردشیر زاهدی به این موضوع اشاره شده، اما نادر طالب‌زاده در مصاحبه‌های خود این موضوع را رد کرده و گفته ۲۸ مرداد پدرش اصلا در تهران حضور نداشته است.

بررسی سوابق منصور اردوبادی و نقش او در وقایع ۲۸ مرداد موضوع مستقلی برای تحقیق و پژوهش است، اما در مورد موضوع این درستی‌سنجی تاکنون ادعایی درباره یهودی بودن پدر نادر طالب‌زاده مطرح نشده است. 

آیا مادر نادر طالب‌زاده آمریکایی و یهودی است؟ 

اما ادعای دوم درباره مادر آقای طالب‌زاده است. خشایار مصطفوی مدعی است مادر طالب‌زاده آمریکایی است و کاترین شکدم به نقل از «منابع خود» مدعی یهودی بودن او است.

هیچ کدام از این ادعاها درست نیستند. اسناد و شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند مادر نادر طالب‌زاده ایرانی است و در یک خانواده مسلمان به دنیا آمده است. 

احتمالا ابهام به وجود آمده ناشی از این است که مادر خانواده طالب‌زاده‌اردوبادی در آمریکا به اسم ماری (Marie) زندگی می‌کرده است. در فیسبوک و اینستاگرام خواهر نادر طالب‌زاده بارها مادر به اسم «ماری اردوبادی» معرفی شده. 

در آگهی مجلس ترحیم برادر نادر طالب‌زاده که در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۸۷ در آمریکا برگزار شده، مادر خانواده به اسم «ماری اردوبادی» معرفی شده است. 

نادر طالب‌زاده در مصاحبه‌‌ای که در تاریخ ۱۵ فروردین ۱۳۹۴ توسط باشگاه خبرنگاران جوان منتشر شده می‌گوید: 

«مادر من سیده وحیدملوک شرفی نوه‌ آیت الله شرف العالی اصفهانی است و من کاملاً برای همین خاک و بوم هستم و اینکه مادر من آمریکایی است، شایعات برآمده از صدای آمریکا است.»

او در گفت‌وگو با حسین دهباشی در سال ۱۳۹۶ هم می‌گوید: 

«پدربزرگ [مادری‌ام] میرمحمدحسین امیرشرفی بود که پسر یک آیت‌الله بود که خوش‌نویس زمان خودش و موسس اولین انجمن ادبی تهران بود به نام شرف‌المعالی اصفهانی. بعد سال‌های به مسکو می‌رود و نابینا می‌شود… یکی از چیزهایی که تهرانی‌های قدیم یادشان می‌آید باغ امیرشرفی است.»

در پست‌های اینستاگرامی خواهر نادر طالب‌زاده هم اشاراتی هم هست که ثابت می‌کند مادرشان در خانواده امیرشرفی در تهران به دنیا آمده و نام رسمی او «سیده وحیدالملوک امیرشرفی» است. در میان پست‌ها دو تصویر از خاله نادر طالب‌زاده به اسم «حرمت امیرشرفی» و همین‌طور پدر بزرگ او به اسم «امیر امیرشرفی» وجود دارد. اسم کامل پدر بزرگ نادر طالب‌زاده البته «میرمحمدحسین امیرشرفی‌بدر» است. 

مادر نادر طالب‌زاده در مهر ماه سال ۱۳۹۱ در تهران درگذشته است. خبر درگذشت و تصاویری از مجلس ترحیم او نیز در برخی رسانه‌ها در داخل ایران منتشر شده است. 

خواهر نادر طالب‌زاده نیز در یک پست فیسبوکی به تاریخ ۹ مهر ۱۳۹۱ با انتشار تصویری درگذشت مادر خود را به اطلاع دوستانش رسانده است. دو هفته بعد از این پست او در یک پست دیگری تصویری از نادر، مادر و خود را منتشر کرده و نوشته که این تصویر در بهمن سال قبل در تهران گرفته شده است. به نظر می‌رسد مادر نادر طالب‌زاده ماه‌های پایانی عمر خود را در تهران گذرانده است. 

در دو پست‌ اینستاگرامی خواهر نادر طالب‌زاده تصویری از بیرون و درون یک مقبره خانوادگی در امامزاده عبدالله تهران منتشر شده است. در یکی از این تصاویر که عنوان آن «دیدار با مادر» و تاریخ آن ۱۵ نوامبر ۲۰۱۳ (۲۴ آبان ۱۳۹۲) است، می‌توان نام درج شده روی سنگ را مشاهده کرد که روی آن نوشته شده «آرامگاه سیده وحیدالملوک امیرشرفی».

به نظر می‌رسد نام «ماری اردوبادی» نامی است که مادر نادر طالب‌زاده در خارج از ایران از آن استفاده می‌کرده است. نمی‌دانیم آیا این تغییر نام به صورت رسمی به ثبت رسیده یا اینکه به طور غیررسمی این اتفاق افتاده است، همچنین نمی‌دانیم آیا او به طور رسمی شهروند آمریکا هم بوده یا نه، اما آنچه مسلم است او در یک خانواده ایرانی و اسما مسلمان به دنیا آمده است. 

درباره پدربزرگ مادری نادر طالب‌زاده چه می‌دانیم؟ 

اسم کامل پدربزرگ مادری نادر طالب‌زاده «میرمحمد حسن امیرشرفی بدر» است. خود طالب‌زاده در مصاحبه خود می‌گوید که جد مادری‌اش «آیت‌الله شرف‌المعالی اصفهانی» خوش‌نویس و موسس اولین انجمن ادبی تهران بوده است. ما درباره «آیت‌الله» بودن شرف‌المعالی اصفهانی چیزی نمی‌دانیم، اما  رابطه خانوادگی و خوشنویسی او و نقش او در تاسیس انجمن ادبی تهران در برخی منابع تایید شده است. از جمله «محمود خان ملک‌الشعرا» در حاشیه یک کتاب آن را  تایید کرده است. 

اطلاعات زیادی درباره پدربزرگ مادری نادر طالب‌زاده در دست نیست، اما گزارش‌های پراکنده‌ای هست که نشان می‌دهد او پیش از انقلاب یکی از افراد بانفوذ و همنشین شخصیت‌های مهم زمان پهلوی بوده که با باشگاه‌های فراماسونری و انگلیسی‌ها سر و سری داشته است. 

اردشیر زاهدی در کتاب خاطرات خود به اردوبادی (پدر نادر طالب‌زاده) اشاره می‌کند و می‌نویسد خانه او «در جاده تهران نو محل رفت‌وآمد رجال و اشراف و امرای ارتش بود.» 

در یک سند ساواک به تاریخ ۲۲ شهریور ۱۳۴۵، امیرشرفی بدر «یکی از مهره‌های حساس وابسته به جناح انگلیسی دستگاه حاکمه ایران» معرفی شده است. 

خود طالب‌زاده در مصاحبه‌اش با برنامه خشت‌خام از اقامت پدربزرگ مادری خود در مسکو صحبت می‌کند و نابینا شدن صحبت می‌کند.  در سندی که در کتاب امیرعباس هویدا به روایت اسناد ساواک منتشر شده، امیرشرفی بدر «از رجال نابینای کشور» معرفی شده است. در توضیحات این سند نوشته شده: 

«امیر شرفی به همراه منوچهر اقبال و سید حسن امامی (امام جمعه تهران) در باشگاه فراماسونری رازی عضویت داشت.»

با این حساب روشن است که پدربزرگ مادری نادر طالب‌زاده به عنوان «رجال کشور»، «مهره حساس وابسته به جناح انگلیسی» و حتی «عضو باشگاه فراماسونری» معرفی شده، اما تا آنجایی که ما گشته‌ایم جایی به عنوان فردی با تبار یهودی معرفی نشده است. 

آیا اعضای خانواده طالب‌زاده یهودی‌اند؟ 

ادعای سوم درباره تغییر نام خانوادگی است. خشایار مصطفوی در رشته‌توییت خود نوشته نادر طالب‌زاده پس از انقلاب «به استخدام  صدا وسیما درمی‌آید و اسم فامیلی‌اش را تغییر می‌دهد.» این ادعا البته درست نیست. نام کامل او و سایر اعضای خانواد‌ه او، «طالب‌زاده اردوبادی» است. بنابراین به نظر نمی‌رسد نادر اسمش را عوض کرده باشد، اما برادر و خواهر او نامشان را در خارج از کشور به نوا (Noah) و (Nini) تغییر داده‌اند. برادر او ناصر، علاوه بر نام خود نام خانوادگی‌اش را نیز به مک‌کی (McKay) عوض کرده‌. 

این تغییر نام، مهم‌ترین سندی است که برای اثبات یهودی بودن خانواده طالب‌زاده مطرح شده است، اما این استناد چقدر معتبر است؟ 

اول،  نام نوا (نوح) ریشه عبری دارد، اما همه کسانی که این اسم را انتخاب می‌کنند لزوما یهودی نیستند، بلکه در میان مسیحیان نیز این اسم رواج دارد. به عنوان مثال نام شارون هم ریشه عبری دارد، اما برخی ایرانیانی که به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند به دلایل مختلف بدون انگیزه‌های مذهبی این نام را به عنوان نام خود انتخاب و آن را در کارت ویزیت خود چاپ می‌کنند. 

نام خانوادگی مک‌کی هم ریشه اسکاتلندی دارد. کافی است همین نام «نوا مک‌کی» را در فیسبوک جست‌وجو کنید. مجموعه متنوعی از ده‌ها پروفایل را می‌بینید که نامشان نوا مک‌کی است، اما همه‌شان یهودی نیستند. 

در شبکه‌های اجتماعی به اسامی فرزندان و همسر برادر نادر طالب‌زاده اشاره شده. نام فرزندان نوا زکاری (زکریا) و زاریا است و گفته شده این دو نام یهودی‌اند. نام زاکاری ریشه عبری دارد، اما در میان مسیحیان و حتی مسلمانان و اعراب هم این هم رواج دارد. نام زاریا هم گفته می‌شود ریشه عربی دارد، نام همسر برادر نادر طالب‌زاده نیز در آگهی ترحیم، «کیم ساپونار» ذکر شده است. ما سند قطعی ندیدیم که ثابت کند خانم کیم یهودی است.

دوم، ما به طور قطع نمی‌دانیم نوا مک‌کی (ناصر طالب‌زاده) همزمان با تغییر نام خود، آیا مذهبش را هم تغییر داده است. عبدالرضا داوری به آدرس درج شده در آگهی ترحیم هم استناد کرده و گفته «محل برگزاری مراسم یادبودش در گریت هال سیاتل وابسته به یهودیان سیاتل اعلام شده است.» این ادعا البته درست نیست. آدرس درج شده برای مراسم یادبود نوا مک‌کی (ناصر طالب‌زاده) در واقع یک کلیسای پروتستان در شهر مک‌‌مینویل در ایالت اوریگان در شرق آمریکا است. 

آیا شوهر خواهر نادر طالب‌زاده یکی از اعضای خانواده‌های سرشناس یهودی است؟

شوهر خواهر نادر طالب‌زاده آنتونی چِیس (Anthony Chase) است که صاحب یک گالری هنری در نیویورک آمریکا است. هیچ اطلاعاتی درباره مذهب او یا اعضای خانواده او در دست نیست، اما در شبکه‌های اجتماعی گفته شده او یکی از اعضای خانواده چیس، از خانواده‌های سرشناس یهودی است. حتی عبدالرضا مدعی ارتباط او با خانواده سرشناس روتشیلد هم شده است؛ خانواده‌ای که طرفداران تئوری توطئه ادعاهای عجیب و غریب زیادی درباره آن مطرح می‌کنند. ما پیش‌تر در فکت‌نامه یک درستی‌سنجی درباره این خانواده منتشر کرده‌ایم:

دقیقا معلوم نیست منظور از خانواده چیس چیست، آیا اشاره آنها به یکی از خاندان‌های مشهور نخستین کسانی که در قرن ۱۷ میلادی از انگلستان به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرده‌اند. یا اینکه درباره مالکان بانک چیس صحبت می‌کنند؟ 

هیچ سندی در اثبات  ارتباط خانوادگی شوهرخواهر نادر طالب‌زاده با «خانواده چیس» یا مذهب او وجود ندارد؛ نه در اطلاعاتی که به صورت آنلاین درباره او کسب و کارش در دسترس است و نه در شبکه‌های اجتماعی متعلق به  او و همسرش هیچ اشاره‌ای به یهودی بودن او یا ارتباط او با «خانواده چیس» نشده است.

پس از درگذشت نادر طالب‌زاده شایعاتی درباره یهودی بودن خانواده او در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده. مبنای این شایعات تصاویر خانواده او در آمریکا است که همه آنها از اینستاگرام و فیسبوک خواهر او برداشته شده است. تلاش کردیم با مرور منابع تاریخی و تطبیق آن با خاطرات خانوادگی، اعتبار این شایعات را بررسی کنیم. 

نتایج تحقیقات ما نشان می‌دهد اگرچه خانواده نادر طالب‌زاده به نسبت با مواضع سیاسی و فرهنگی او نامتعارف به نظر می‌رسند، اما ادعای مطرح شده درباره تبار یهودی خانواده او پایه و اساسی ندارند. 

۱- پدر نادر طالب‌زاده، منصور اردوبادی از فرماندهان عالی‌رتبه ارتش و از نزدیکان شاه است که از اوایل دهه ۱۳۴۰ از ارتش کنار گذاشته شده. در برخی منابع، از جمله خاطرات اردشیر زاهدی از نقش او در وقایع ۲۸ مرداد صحبت شده که نادر طالب‌زاده آنها را تکذیب کرده است. تاکنون کسی درباره یهودی بودن او حرفی نزده است. 

۲- مادر نادر طالب‌زاده، سیده وحیدالملوک امیرشرفی است. در تصاویر خانوادگی اسم او «ماری» است، اما او به طور قطع در یک خانواده ایرانی و اسما مسلمان به دنیا آمده. از صد سال پیش تا کنون تصاویر و اطلاعات پراکنده‌ای درباره خانواده امیرشرفی در دست است. تاکنون هیچ صحبتی از تبار یهودی این خانواده نشده. 

۳- نام کامل پدربزرگ مادری نادر طالب‌زاده، «میرمحمد حسن امیرشرفی بدر» است. او یکی از رجال سیاسی در زمان پهلوی بوده و مدتی در خارج از ایران اقامت داشته است. در برخی اسناد تاریخی او عضو «باشگاه فراماسونری رازی» و «یکی از مهره‌های حساس وابسته به جناح انگلیسی دستگاه حاکمه ایران» معرفی شده. 

۴- ناصر طالب‌زاده در آمریکا پزشک بود. او نام خود را به «نوا مک‌کی» تغییر داد که به گمان برخی یک اسم یهودی و نشانه‌ای از یهودی بودن خانواده طالب‌زاده است. نام نوا ریشه عبری دارد، اما این نام در میان مسیحیان و افراد غیر یهودی نیز رواج دارد. 

۵- نوامک‌کی (ناصر طالب‌زاده) به ۱۳ سال پیش در گذشت. آگهی مجلس ترحیم او به عنوان یکی از اسناد یهودی بودن خانواده اردوبادی مطرح شده. گفته شده مراسم یادبود او در یک مرکز یهودی برگزار شده، در حالی که آدرس درج شده در آگهی ترحیم یک کلیسای پروتستان است. 

۶- گفته شده،«کیم ساپونار» همسر برادر نادر طالب‌زاده یهودی است و نام فرزندان او هم یهودی است. در مورد مذهب همسر او اطلاع قطعی در دست نیست، اما نام یکی از فرزندان او (زاکاری) ریشه عبری و نام دیگری (زاریا) ریشه عربی دارد. 

۷- نینی اردوبادی خواهر نادر طالب‌زاده  است، نام همسر او هم آنتونی چیس است که به عنوان یک هنرمند در نیویورک فعالیت می‌کند. تا آنجایی که ما گشتیم نه در شبکه‌های اجتماعی و نه در وب‌سایت‌ها اشاره‌ای به یهودی بودن شوهر خواهر نادر طالب‌زاده نشده است. 

۸- گفته شده شوهرخواهر طالب‌زاده یکی از اعضای خانواده سرشناس چیس است. حتی درباره ارتباط او با خانواده روتشیلد هم مطالبی گفته شده که پایه و اساسی ندارند. طرفداران تئوری توطئه ادعاهای عجیب و غریب زیادی درباره خانواده روتشیلد مطرح می‌کنند. 

با این اوصاف فکت‌نامه ادعاهایی را که تاکنون درباره «یهودی بودن خانواده نادر طالب‌زاده» مطرح شده، غیرمستند و بی‌اساس می‌داند و به آن نشان «نادرست» می‌دهد.