شبکه‌های اجتماعی به نفع روسیه؛ نشر اکاذیب (۱۵)

نشر اکاذیب، مهم‌ترین رویدادهای دنیای فکت‌چکینگ را برای شما بررسی و بازگو می‌کند. هدف از انتشار چنین محتوایی افزایش آگاهی مخاطبان فارسی زبان راجع به فضای رسانه‌ای بین‌المللی به خصوص در دنیای فکت‌چکینگ است. از این رو، هنگام انتخاب مطالب، ما نگاه ویژه‌ای به جنبه آموزشی آنها داریم.

چرا ممنوعیت فعالیت رسانه‌های روسی در غرب نتوانست ترویج انتشار اطلاعات نادرست را محدود کند؟

بعد از تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، اکثر دولت‌های غربی فعالیت رسانه‌های دولتی روسیه از جمله RT و Sputnik را به دلیل نقش آنها در ترویج اطلاعات نادرست در توجیه جنگ اوکراین ممنوع کردند. اما به دلیل استفاده گسترده حکومت روسیه از شبکه‌های مجازی به عنوان یک ابزار برای ترویج اطلاعات نادرست، ممنوعیت فعالیت رسانه‌های رسمی این کشور آنچنان که انتظار می‌رفت نتوانست جلوی ترویج اطلاعات نادرست را بگیرد.

پژوهشی که اخیرا توسط احمد الراوی، استاد رشته‌ی ارتباطات دانشگاه Simon Fraser کانادا، با استفاده از داده‌های شبکه اجتماعی توییتر و تلگرام انجام شده، نشان می‌دهد چگونه حساب‌های کاربری تحت کنترل سفارت روسیه در کشورهای مختلف، به خصوص کانادا، دست به ترویج اطلاعات نادرست و سوء استفاده از عبارت «اخبار جعلی» برای سردرگم کردن افکار عمومی می‌زنند.

در این پژوهش، الراوی ابتدا داده‌های منتشر شده به زبان عربی را بررسی کرد. برای این کار، داده‌های مربوط به دو هشتگ WeStandWithRussia# و RussiaHasAJustCaus# را استخراج و بررسی کرد. این دو هشتگ از ابتدای سال میلادی ۲۰۲۲ به طور گسترده مورد استفاده کاربران عرب زبان قرار گرفته‌اند.

از مجموع ۲۶۴۴۰ که توسط ۱۰۵۴۴ کاربر منحصر به فرد منتشر شده بود، بیش از ۲۷ درصد این توییت‌ها توسط حساب‌های ساخته شده در سال ۲۰۲۲ منتشر شده بود. این حساب‌ها تنها در روز ۱۵ فوریه ۲۰۲۲، ۴۰۵۲ توییت منتشر کرده‌اند. بیشترین تعداد توییت‌های منتشر شده در ماه‌های ژانویه و فوریه توسط حساب‌هایی بوده که در این دو ماه ساخته شده بودند. همینطور، حساب‌هایی که بیشترین تعداد منشن را در این شبکه داشتند دو حساب @Rusembegypt و @Russia_AR متعلق به سفارت روسیه در مصر و وزارت خارجه روسیه که به زبان عربی توییت می‌کردند، هستند. دیگر حساب‌هایی که بیشترین تعداد ریتوییت را داشتند متعلق به سفارت‌های روسیه در دیگر کشورهای عربی زبان منطقه است.

توییتر سفارت روسیه در کانادا

بررسی توییتر سفارت روسیه در کانادا نشان می‌دهد که بعد از ممنوع شدن فعالیت Sputnik و Russia Today در کانادا حالا این حساب دست به ریتوییت اخبار نادرست منتشر شده توسط دیگر حساب‌های توییتری متعلق به سفارت روسیه در کشور‌های دیگر می‌زند.

ترجمه توییت:

(قسمت اول) #اخبارـجعلی غربی و اوکراینی - ساده ترین ها

‼️ انبوهی از اخبار جعلی در سراسر اینترنت وجود دارد. تنها هدف آنها تحریک احساسات و نفرت است

✅ همیشه قبل از انتشار مجدد هر چیزی، واقعیت را بررسی کنید و دو بار فکر کنید!

توییتر سفارت روسیه در کانادا همچنین مکررا دست به تخریب سیاستمداران و رسانه‌های کانادایی به دلیل آن‌چه روس‌ها «مواضع جانبدارانه» آنها نسبت به جنگ اوکراین می‌نامند، می‌زند.

ترجمه توییت:

#بی‌اعتبارـکردن اخبار جعلی

جریان بی‌سابقه اخبار جعلی درباره آنچه در #اوکراین اتفاق می‌افتد برای تحریک احساسات و خاموش کردن تفکر منطقی طراحی شده است.

گروهی از کارشناسان و روزنامه‌نگاران از تخصص و عقل سلیم استفاده می‌کنند تا فاجعه‌آمیزترین آنها را از بین ببرند

👉 https://waronfakes.com

آن‌چه که در این مطالب واضح است سوءاستفاده از عبارات «راستی‌آزمایی» و «اخبار جعلی» برای ترویج اطلاعات نادرست است.

محتوای وب سایت معرفی شده در توییت بالا تنها به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، اسپانیایی، عربی و چینی منتشر می‌شود و از محتوایی به زبان روسی یا اوکراینی خبری نیست.

برای بررسی دقیق‌تر توییتر سفارت روسیه در کانادا، الراوی ۴۷۹۶ توییت منتشر شده در سال ۲۰۲۲ را با جست‌جوی هشتگ و کلید واژه مربوط استخراج کرد. این توییت‌ها توسط ۳۷۹۶ کاربر منحصر به فرد منتشر شده بود. بررسی داده‌ها نشان می‌دهد که بیشترین تعداد ریتوییت مطالب سفارت روسیه در کانادا نیز توسط حساب‌های ساخته شده در ماه فوریه ۲۰۲۲ صورت گرفته.

داد‌ه‌های تلگرام سفارت روسیه در کانادا

بررسی داده‌‌های تلگرام سفارت روسیه در کانادا نشان می‌دهد که این حساب به طور مستقیم پیام‌های تشکر برای حمایت از روسیه به شهروندان کانادایی ارسال کرده است.

منبع: سایت The Conversation

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که تصمیم کمیسیون رادیو تلویزیون و مخابرات کانادا در ممنوعیت فعالیت رسانه‌های روسی در این کشور آن‌چنان که باید نتوانسته تاثیری در ترویج اطلاعات نادرست بگذارد. دلیل این موضوع ماهیت پیچیده عملیات اطلاعاتی روسیه و استفاده این کشور از رسانه‌ها و ابزار‌های گوناگون برای اخلال در چرخه‌ی اطلاعات است.

سرویس Repustar یک استارت‌آپ آمریکایی است که در زمینه ساخت ابزارهای مبارزه با اطلاعات نادرست فعالیت دارد. یکی از محصولات این کمپانی ربات توییتری @FactSparrow است که برای مبارزه با اطلاعات نادرست روی این شبکه‌ اجتماعی طراحی شده. روش کار FactSparrow به این صورت است که کاربران می‌توانند آن را زیر توییتی که ممکن است حاوی اطلاعات نادرست باشد تگ کنند و از این طریق مطلب مورد نظر خود را برای راستی‌آزمایی به فکت‌چکرهای متصل به این ربات ارسال کنند. دیگر محصول این کمپانی Gigafact Project نام دارد که یک پلتفرم اختصاصی با برای انتشار فکت‌چک است.

همچنین، این کمپانی اخیرا از محصول جمع‌سپاری جدیدی به نام FactSparrow Tipline رونمایی کرد. این محصول به کاربران شبکه‌های اجتماعی این امکان را می‌دهد که لینک مطالبی را که ممکن است حاوی اطلاعات نادرست باشد با فکت‌چکرهایی که به این پلتفرم متصل هستند به اشتراک می‌گذارد و سوال یا نکته‌ی مورد ابهام خود را راجع به مطلب مورد نظر بپرسند. البته کاربران باید به طور مشخص سوالی بپرسند که قابل تصدیق و تایید باشد. در حال حاضر، فکت‌‌چکرهای Politifact, Lead Stories و Check Your Fact از این پلتفرم استفاده می‌کنند. بعد از این که مطلب مورد نظر بررسی شد، این پلتفرم کاربر را به سرعت از نتیجه مطلع می‌‌کند.

از دیگر ویژگی های این پلتفرم این است که سازمان‌های متصل به آن می‌توانند فکت‌چک‌های منتشر شده‌ی خود را با سرعت بالا در اختیار یک گروه خاص از کاربران قرار دهند. سازندگان FactSparrow Tipline امیدوارند که محصول جدیدشان بتواند ارتباط میان افرادی که دنبال اطلاعات درست می‌گردند و فکت‌چکرها را تسریع بخشد.

بعد از اعلام طرح بخشودگی وام دانشجویی برای میلیون‌ها آمریکایی توسط جو بایدن آمار و ارقام بسیاری در رابطه با این طرح توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی مطرح شد.

ترجمه توییت:

من یک دریافت کننده Pell Grant با ۱۳ هزار دلار وام دانشجویی فدرال هستم. بخشش وام دانشجویی بایدن به معنای واقعی کلمه زندگی من را تغییر خواهد داد.

تمام کارهایی که در سال ۲۰۲۰ انجام دادیم در نهایت به نظر می رسد مهم است.

برنامه کمک هزینه‌های مبتنی بر نیاز فدرال Pell Grant برای ارتقای دسترسی به تحصیلات تکمیلی به دانش‌آموزان کم‌درآمد در مقطع کارشناسی و برخی دانشجویان در مقاطع بالاتر ارائه می‌‌شود.

ترجمه توییت:

می‌توانیم بخشش وام دانشجویی ۱۰-۲۰ هزار دلاری را جشن بگیریم و همچنین بپذیریم برای خارج کردن چندین نسل از بدهی وام دانشجویی باید کارهای بیشتری انجام شود.

طرح بایدن البته مورد استقبال جمهوری‌خواهان قرار نگرفت و بسیاری به آن اعتراض کردند. برای مثال، سناتور جمهوری خواه تام کاتن این طرح را به شدت ناعادلانه خواند و به ضرر افرادی دانست که تحصیلات عالیه ندارند و به طبع هیچ‌وقت از وام دانشجویی استفاده نکرده‌اند.

طرح بایدن ۱۰۰۰۰ دلار از میزان بدهی مربوط به وام دانشجویی فدرال را برای افرادی با حداکثر درآمد ۱۲۵۰۰۰ دلار در سال یا زوج های متاهل با درآمد مجموعا تا ۲۵۰۰۰۰ دلار می‌بخشد. بخشودگی وام برای دریافت‌کنندگان کمک‌های Pell Grants که معمولاً به دانشجویان کم‌درآمد تعلق می‌گیرد، دو برابر می‌شود، البته تا زمانی که درآمدشان کمتر از محدودیت‌های درآمدی باشد.

راستی‌آزمایی آمارها

ادعای اول: طرح بایدن بیش از ۲۰۰۰ دلار برای هر مالیات دهنده هزینه خواهد داشت.

این عدد برگرفته از مقاله‌‌ی ۲۳ آگوست بنیاد ملی اتحادیه مالیات دهندگان است که از برآوردهای مدل بودجه Penn Wharton استفاده کرده. مدل بودجه Penn Wharton یک پروژه‌ی غیر حزبی و مبتنی بر پژوهش در دانشکده اقتصاد پنسیلوانیا است که تجزیه و تحلیل اقتصادی دقیق، مورد دسترس و شفاف از پیامد‌های مالی سیاست‌های عمومی ارائه می دهد. اما، تیم وارتون از آن زمان اعداد خود را به روز کرده است. در آن زمان، این مدل محاسبه کرد که لغو ۱۰۰۰۰ دلار وام دانشجویی برای افراد با درآمد سالانه ۱۲۵۰۰۰ دلار یا کمتر، تقریباً ۳۲۹.۱ میلیارد دلار در طول ۱۰ سال هزینه خواهد داشت.

اتحادیه مالیات دهندگان عدد به دست آمده را به تعداد اظهارنامه‌های مالیات دهندگان فردی تقسیم می‌کند و به عدد تقریبی ۲۰۰۰ دلار بر هر اظهارنامه می رسد. اما در این محاسبه نکاتی نادیده گرفته شده: حدود یک سوم از این اظهارنامه‌ها توسط افراد مزدوج و به طور مشترک پر می‌شود، نه مالیات دهندگان انفرادی. همچنین تعداد مالیات دهندگان در طول یک دهه تغییر می کند - به احتمال زیاد افزایش می یابد - که باعث کاهش سهم می شود. به علاوه، همه‌ی مالیات دهندگان افراد نیستند. شرکت‌ها، کمپانی‌ها و املاک‌ نیز اظهارنامه‌ مالیاتی پر می‌کنند.

تخمین به روز شده وارتون، که مؤلفه Pell Grant و سایر جزئیات این طرح را در نظر می‌‌گیرد، اکنون می‌گوید که مجموع هزینه طی ده سال به حداقل ۵۵۴ میلیارد دلار می‌رسد و می‌تواند بالاتر از این هم برود.

خواننده معمولی همچنین ممکن است تصور کند که مالیات اضافی مورد نیاز است، اما در تئوری، هزینه را می توان از طریق کاهش هزینه‌ها جبران کرد.

ادعای دوم: ۸۷ درصد از آمریکایی‌ها وام دانشجویی ندارند.

این عدد که از سوی جمهوری‌خواهان مطرح شده است کمی بالاتر از عدد واقعی است.

تقریباً ۴۳ میلیون آمریکایی در حال حاضر پس از استقراض مستقیم از دولت یا دریافت کمک از طریق وام های خصوصی یارانه ای یا تضمین شده خصوصی توسط دولت فدرال، بدهکار هستند.

سرشماری ایالات متحده تخمین می‌زند که در این کشور حدود ۲۵۷.۹ میلیون نفر ۱۸ سال و بالاتر سن دارند. افراد غیر وام گیرنده حدود ۸۳.۴٪ را تشکیل می دهند. این عدد نشان می‌دهد که آمار ارائه شده توسط جمهوری خواهان حدود ۹ میلیون بیشتر از واقعیت است.

ادعای سوم: بیشتر مزایا به خانوارهایی تعلق می گیرد که در رده‌ی ۶۰ درصد بالاترین درآمد قرار دارند.

این ادعا توسط رهبر اقلیت مجلس نمایندگان آمریکا، کوین مک‌کارتی مطرح شده.

مدل بودجه Penn Wharton در ۲۳ آگوست تخمین زد که حدود ۶۹ درصد از کاهش بدهی در طرحی مشابه به طرح بایدن به خانوارهایی تعلق می‌گیرد که در رده‌ی ۶۰ درصد بالاترین درآمد قرار دارند یا حدود ۵۰۸۰۰ دلار در سال یا بیشتر درآمد دارند. اما پس از به‌روز رسانی این ارزیابی مشخص شد که حدود ۷۵ درصد از طرح کاهش بدهی‌ها به خانوارهایی تعلق می‌گیرد که کمتر از ۸۲،۴۰۰ دلار درآمد سالیانه دارند. ارزیابی جدید نشان می‌دهد بخشودگی دوبرابر برای دارندگان کمک‌هزینه Pell Grant باعث می‌شود خانوار‌هایی که از لحاظ وضعیت اقتصادی در ۶۰ درصد پایین‌تر جامعه قرار دارند، بیشترین سود را از این طرح ببرند.

در مطلبی که روز ۲۵ آگوست بر روی اینستاگرام منتشر شد شخصی ادعا می‌کند که اینستگرام موقعیت مکانی کاربران را بدون خواست آنها لو می‌دهد.

«از زمان به‌روزرسانی جدید، افراد می‌توانند موقعیت مکانی دقیق شما را از اینستاگرام پیدا کنند و از آن برای هدف قرار دادن افراد و ارتکاب جنایاتی از جمله سرقت، تعقیب و غیره استفاده کنند.»

همچنین، در این مطلب به کاربران هشدار داده شده که تنظیمات «موقعیت مکانی دقیق» تلفن خود را خاموش کنند.

در جواب به این ادعا حساب کاربری Creators که متعلق به خود اینستاگرام است نوشت:

«همانند سایر رسانه‌های اجتماعی، ما از موقعیت مکانی دقیق برای مواردی مانند برچسب‌های مکانی و ویژگی‌های نقشه استفاده می‌کنیم. افراد می‌توانند خدمات موقعیت مکانی را از طریق تنظیمات دستگاه خود مدیریت کنند و اگر می‌خواهند آن اطلاعات را به اشتراک بگذارند، مکان‌ها را روی پست‌های خود برچسب‌گذاری کنند.»

باید به این موضوع توجه داشت که مدیریت موقعیت مکانی جزیی از تنظیمات تلفن همراه هر شخص هست و ارتباطی به بروز رسانی اینستاگرام ندارد.

در هفته‌های اخیر، چندین رسانه‌ و سازمان درستی‌سنجی هندی به بررسی یک ویدیو وایرال شده از شخصی که ادعا شده یک ایرانی با اصالت هندو و مشغول پاشیدن شیر به کعبه است، پرداختند. همچنین، در شبکه‌های اجتماعی گفته شده که این شخص کعبه را «شیوا لینگا» یا (Shivling) نامیده.

شیوا لینگا نمادی انتزاعی از خدای هندو‌ شیوا است.

ترجمه توییت:

جوان ایرانی در «مکه» شیر نذری کرد و گفت اجداد ما «هندو» بوده اند و این «شیولینگ» است.

اما واقعیت ماجرا چیست؟

پس از جست‌جوی معکوس ویدیو همراه با جست‌جوی کلیدواژه‌های مرتبط، فکت‌چکرهای سایت درستی‌سنجی AltNews به گزارشی که در سال ۲۰۱۷ توسط Gulf News منتشر شده بود، رسیدند. آنها پس از مقایسه‌ ویدیوی وایرال شده و ویدیویی که در این مقاله منتشر شده بود متوجه شدند که این مقاله مربوط همین حادثه است. این گزارش تایید می‌کند که شخص مورد نظر قصد خودسوزی داشته و به همین دلیل تلاش می‌کرده در نزدیکی کعبه روی خود مواد اشتعال‌زا بریزد که توسط ماموران امنیتی بازداشت شده.

اما دلیل ترویج چنین روایتی چیست؟

یک روایت که البته با قدرت گرفتن ملی‌گرایی در هند تقویت شده این است که کعبه ابتدا یک معبد هندو بوده. برای مثال، در فکت‌چکی که سال ۲۰۱۷ توسط Times of India منتشر شد که نشان می‌دهد تعدادی از کاربران شبکه‌های مجازی عکسی از یکی از چهار گوشه کعبه که «رکن الیمانی» نام دارد به اشتراک گذاشته‌اند و ادعا می‌کنند که افراد حاضر در عکس از یک شیوا لینگا بر روی کعبه پرده‌برداری کردند. «رکن الیمانی» در موازات سنگ حجرالاسود قرار دارد و هیچ نشانه‌ای از شیوا لینگا در آنجا وجود ندارد.

ترجمه توییت:

برای اولین بار در تاریخ، شیوا لینگا مکه مدینه نمایش داده شد، لطفا ریتوییت کنید.