نشر اکاذیب، مهمترین رویدادهای دنیای فکتچکینک را برای شما بررسی و بازگو میکند. هدف از انتشار
چنین محتوایی افزایش آگاهی مخاطبان فارسی زبان راجع به فضای رسانهای بینالمللی به خصوص در دنیای فکتچکینگ است. از این رو، هنگام انتخاب مطالب، ما نگاه ویژهای به جنبه آموزشی آنها داریم.
گزارش والاستریت ژورنال نشان میدهد که تا آخر سال ۲۰۲۱، کمپانی مِتا، صاحب فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ، با درآمد ۱۱۴ میلیارد دلاری توانسته به طور تقریبی صاحب ۱۷ درصد از کل سرمایه موجود در بازار جهانی تبلیغات شود که ارزش آن تا ۷۰۰ میلیارد دلار برآورد میشود. اما حداقل بخشی از این درآمد به واسطهی حسابهای کاربری به دست آمده که از خود «رفتار نامعتبر هماهنگ» نشان دادهاند.
«رفتار نامعتبر هماهنگ شده» زمانی صورت میگیرد که یک شبکه از حسابهای کاربری یا صفحات مجازی به طور هماهنگ با یکدیگر برای گمراه کردن دیگران همکاری میکنند.
دادههای جمعآوریشده توسط WIRED نشان میدهد، بین ژوئیه ۲۰۱۸ و آوریل ۲۰۲۲، متا حداقل ۳۰/۳ میلیون دلار درآمد تبلیغاتی از شبکههای متشکل از حسابهای نامعتبر به دست آورده که خود کمپانی بعدا آنها را حذف کرده است.
نمودار زیر درآمد ۲۲ میلیون دلاری تبلیغاتی متا را از ۷ کارزار اطلاعاتی عمده و همینطور کشورهایی که از همه بیشتر هدف این کارزارها قرار گرفته اند را نشان می دهد.
منبع: WIRED
در برخی موارد، سفارش دهندگان این تبلیغات شرکتهای معتبر روابط عمومی و رسانهای بودهاند که برای ترویج پیامهای مورد نظر خود از حسابهای نامعتبر استفاده میکنند. برای مثال، بزرگترین شبکه از این حسابها متعلق به گروه رسانهای صاحب Epoch Times است که یک رسانه با تمایلات سیاسی راست افراطی است.
از چهار سال پیش، مِتا شروع به انتشار گزارشهای دورهای از حسابهای کاربری و صفحاتی که از خود «رفتار نامعتبر هماهنگ» نشان میدهند، کرد. اما با پیچیدهتر شدن ساختار کارزارهای اطلاعاتی روی شبکههای اجتماعی، این کمپانی شروع به پرداختن به نوعی دیگر از شبکههای متشکل از حسابهای نامعتبر کرد که به دنبال ایجاد «آسیبهای اجتماعی هماهنگ» هستند.
«کارزارهای آسیبهای اجتماعی هماهنگ» معمولاً شامل شبکههایی از کاربران واقعی میشود که برای آسیب رساندن به یک گروه مشخص بر روی شبکههای اجتماعی سازماندهی میشوند.
صفحهی اصلی وبسایت Alt News
روز ۲۷ ژوئیه، مقامات هندی محمد زبیر، روزنامهنگار و فکتچکر وبسایت فکتچکینگ ALT News را دستگیر کردند. به ادعای آنها، یک توییت که 4 سال پیش توسط زبیر منتشر شده بود، هندوئیسم را به سخره گرفته و درگیریهای مذهبی را در کشور شعلهور کرده است.
زبیر که مسلمان است، در توییتر به دلیل افشاگریهای مکرر خود از تبلیغات ضد مسلمانان هندی، که اغلب توسط گروههای ملی گرای هندو از جمله حزب بهاراتیا جاناتا، جناح حاکم و حزب نخست وزیر هند، نارندرا مودی، ارائه می شود، محبوبیت دارد.
با توجه به مطرح شدن اتهامات دیگر از جمله «توطئهی جنایی و ناپدید کردن مدارک» علیه زبیر، تفتیش خانه شخصی او و افزایش مدت بازداشت او از ۵ روز به دو هفته توسط مقامات هندی این احتمال میرود که دلیل اصلی دستگیری زبیر بهانهای برای طرح اتهامات دیگر علیه او است.
قسمتی از مصاحبهی زبیر با Forgiven Story:
«آنها فقط منتظر یک موقعیت بودند تا به من حمله کنند. آنها نمیتوانند از من برای مقاله نوشتن شکایت کنند چون ما از فکت در مقالههایمان استفاده میکنیم.»
پراتیک سینها، یکی از بنیانگذاران و سردبیر Alt News، این دستگیری را تلاشی برای بازدارندگی این گروه از انجام کار فکتچکینگ خواند. خود سینها نیز با حملات قانونی نامرتبط مواجه است.
همچنین، از زمان بازداشت زبیر، حساب Alt News بر روی پلتفرم جمعآوری کمکهای مالی Razorpay، منبع اصلی درآمد ALT News، به دستور پلیس بسته شده است. دولت هند همچنین Alt News را به دریافت غیرقانونی پول خارجی از جمله از پاکستان متهم کرده، ادعایی که این رسانه آن را رد کرد.
از توییتر ALT News:
«این ادعاها کاملاً نادرست است. پلتفرم پرداخت ما که از طریق آن کمکهای مالی دریافت میکنیم، اجازه دریافت وجوه از منابع خارجی را نمیدهد و ما فقط از حسابهای بانکی هند کمک مالی دریافت کردهایم.»
به دلیل حساسیت بالای کار فکتچکینگ و همینطور الزام بیطرفی برای فکتچکرها، این گروه در سراسر دنیا دائما در معرض حملات گروههای سیاسی مختلف قرار میگیرند. پیشتر نیز، حملات گستردهای از طرف گروههای راست افراطی علیه فکتچکرهای برزیلی که با برنامهی فکتچکینک فیسبوک همکاری کرده بودند، مشاهده شده بود.
پنتاگون اخیرا اطلاعات جدیدی درباره تلاشهای دولت آمریکا برای کاهش تهدید سلاحهای کشتار جمعی در اوکراین، روسیه و دیگر کشورهای شوروی سابق منتشر کرد.
در حالی که این اطلاعات صرفا دستاوردهای برنامههای دولت آمریکا برای کاهش تهدید سلاحهای کشتار جمعی در چند سال گذشته را تکرار میکند، اما این امر مانع از تلاش برخی از کاربران اینترنت برای ربط دادن این اطلاعات به وجود آزمایشگاههای بیولوژیکی تحت کنترل ارتش آمریکا در اوکراین نشد.
از وبسایت Gateway Pundit که یک منتشر کننده اخبار جعلی شناخته شده نیز هست:
«وزارت دفاع ایالات متحده سرانجام در اسنادی که برای عموم منتشر کرده، اعتراف می کند که 46 آزمایشگاه بیولوژیکی با بودجه نظامی ایالات متحده در اوکراین وجود دارد.»
اما این توصیفات نادرست است. این سند حاوی هیچ مدرکی از آزمایشگاههای زیستی ایالات متحده در اوکراین نیست. همهی ۴۶ تاسیساتی که در مدارک منتشر شده از سوی دولت آمریکا به آنها اشاره شده متعلق به اوکراین هستند و توسط این کشور اداره می شوند.
زمانی که روسیه به اوکراین حمله کرد، ادعاهای نادرستی در فضای مجازی منتشر شد مبنی بر اینکه تجاوز ارتش تحت امر ولادیمیر پوتین، به این کشور به دلیل ادعایهای فراوانی راجع به وجود آزمایشگاههای تسلیحات بیولوژیکی تحت کنترل ایالات متحده در اوکراین بوده است.
اما داستانهای ساختگی روسیه مبنی بر استفاده ایالات متحده از سلاحهای بیولوژیکی جدید نیست و ادعاهای نادرست مربوط به شبکهای از این آزمایشگاهها در امتداد مرز روسیه در رسانههای دولتی این کشور قبل از حمله به اشتراک گذاشته شد.
عدهای از کاربران شبکههای اجتماعی تصویری به اشتراک میگذارند که نظر میرسد توییتی به زبان ژاپنی و انگلیسی از حساب کاربری متعلق به شینزو آبه، نخستوزیر سابق ژاپن است، که هفتهی گذشته حین یک رویداد انتخاباتی ترور شد.
ظاهراً این تصویر، اسکرین شاتی از یک پست به زبان ژاپنی در حساب توییتر تأیید شده آبه، همراه با ترجمه ادعایی به انگلیسی از طریق گوگل است.
«من اطلاعاتی دارم که منجر به بازداشت هیلاری کلینتون خواهد شد.»
اما حساب توییتری نشان داده شده در عکس (ShinzoAbe@) متعلق به نخست وزیر سابق نیست. توییتر اصلی آبه از هندل (AbeShinzo@) استفاده میکند.
علاوه بر این، ترجمه ادعایی انگلیسی توییت ژاپنی مطابقت ندارد. ترجمهی درست انگلیسی متن این گونه خوانده میشود: "همانطور که قبلاً ذکر کردم / یک بار دیگر، من".
اخیرا، کاربران شبکه های اجتماعی پس از مشاهده یک گزارش خبری مبنی بر اینکه زنان در تگزاس ممکن است به دلیل سقط جنین در خطر مجازات اعدام قرار بگیرند، واکنش نشان دادند.
«یک قانونگذار جمهوریخواه تگزاس اخیراً لایحهای را ارائه کرده است که مجازات اعدام را برای زنانی که سقط جنین میکنند را مجاز میسازد.»
این عنوان خبری مربوط به گزارشی راجع به لایحهی پیشنهادی موسوم به HB 3326 توسط نماینده تگزاس، بریان اسلاتون، است که ماه مارس ۲۰۲۱ توسط The Hill منتشر شده. هدف از پیشنهاد چنین لایحهای جرمانگاری سقط جنین و همتراز خواندن آن با قتل بود.
از توییتر بریان اسلاتون:
«این لایحه به شیوه تبعیض آمیز خاتمه دادن به زندگی کودکان بی گناه پایان می دهد و حمایت یکسان از قوانین را برای همه مردم تگزاس تضمین می کند، هر چقدر هم کوچک باشد.»
اگرچه که عنوان خبری واقعی است، اما این پیشنویس نتوانست به قانون تبدیل شود. بنابراین وبسایت Politifact به آن نشان نیمه درست داده است.