ادعای شاخ‌دار بابک زنجانی درباره انتقال ۸۷ میلیارد دلار به ایران در سال‌های ۸۸ تا ۹۱

بابک زنجانی اخیرا در یک سخنرانی گفته است: «از سال ۸۸ تا ۹۱ طی سه سال ۸۷ میلیارد یورو از طریق کوه و زمین و هوا وارد کشور کردم.»

«تا سال ۱۳۸۸ وضعیت سورینت خوب بود، در اون سال‌ها وضعیت کشور یه مقدار بحرانی‌تر شد. بانک‌ها تحریم شدند. ذخیره غلات کشور به ۳۰ روز رسیده بود. دلار از ۳۰۰ تومان به هزار تومان رسید. وضعیت خیلی بحرانی بود. اون موقع شورای عالی امنیت ملی مجموعه‌ای را درست کرده بود به نام ستاد تدابیر ویژه. اون ستاد اومد از تمام بخش‌های خصوصی که امکان کار داشتند دعوت کرد که بیایید کمک کنید که کشور بتواند حرکتی بکند از این بحران‌ها در بیاید. سورینت از آنجا شروع کرد به کار کردن. از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۱ بیش از ۸۷ میلیارد یورو پول‌های بیرونی به داخل انتقال داده شد. هزارن حواله به داخل کشور وارد شد. بیش از ۳ سال دلار با تمام سختی‌ها روی هزار تومان نگه داشته شد. دلار از طریق کوه و زمین و هوا وارد کشور شد تا به مردم سرایت نکند تا اینکه سال ۱۳۹۱ مجموعه ما تحریم شد. من یه بانکی در مالزی داشتم که تمام بانک‌ها، بانک مرکزی، وزارت نفت در آنجا حساب داشتند. بعد از اینکه تحریم شدیم، ۱۵ روز مهلت داشتیم که سوئیفت‌ها قطع شود. آمریکا هم به شدت ما را تحت تحریم‌های بسیار بد قرار داد. من فکر نمی‌کنم هیچ مجموعه‌ و شرکتی باشد که خزانه‌داری آمریکا این طور بی‌رحمانه با آن برخورد کرده باشد. در آن زمان تمام بانک‌های کشور پول‌های‌شان را از این بانک بردند. تنها جایی که نتوانست پولش را ببرد، وزارت نفت بود که پولش در حساب خودش بود. از شانس ما دولت هم عوض شد. اولین کاری هم که کردند آمدند با من برخورد کردند.»

در اظهارات بابک زنجانی نکات زیادی مطرح شده که قابل درستی‌سنجی است. فکت‌نامه تلاش می‌کند در ادامه صحت تک‌تک ادعاهای مطرح شده را بررسی کند.

۱- بابک زنجانی می‌گوید «در سال ۱۳۸۸ به دلیل تحریم ذخیره غلات کشور به ۳۰ روز رسیده بود.»

ما هیچ گزارشی پیدا نکردیم که نشان دهد در آن زمان ذخایر غلات کشور به حد ۳۰ روز رسیده باشد. اگر هم چنین اتفاقی رخ داده باشد دلیل آن ربطی به مشکل ارزی و تحریم‌ها ندارد. در سال‌ ۱۳۸۸ هیچ تحریم جدید و خاصی علیه جمهوری اسلامی ایران اتفاق نیفتاد. البته در جریان سرکوب اعتراضات سال ۸۸، برخی مقام‌های حکومتی به دلایل حقوق بشری تحریم شدند.

مثلا در مهر ۸۹ دولت آمریکا هشت مقام نظامی و قضایی را به دلیل سرکوب معترضان تحریم کرد:

محمدعلی جعفری (فرمانده کل پیشین سپاه پاسداران)، صادق محصولی (وزیر کشور زمان انتخابات)، غلامحسین محسنی اژه‌ای (دادستان کل کشور در سال ۸۸)، سعید مرتضوی (دادستان تهران در سال ۸۸)، حیدر مصلحی (وزیر وقت اطلاعات)، مصطفی محمد نجار (وزیر کشور سال ۸۹)، احمدرضا رادان (جانشین آن زمان فرمانده کل نیروی انتظامی)

۲- بابک زنجانی می‌گوید «در سال ۱۳۸۸ قیمت دلار از ۳۰۰ تومان به هزار تومان رسید.»

این ادعا درست نیست. بررسی داده‌های نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی در دهه ۱۳۸۰ نشان می‌دهد متوسط قیمت دلار در بازار آزاد از سال ۱۳۸۴ بیش از ۹۰۰ تومان بوده و اواخر سال ۱۳۸۸ به نزدیک هزار تومان رسیده است. حتی در سال‌های ۱۳۸۹ هم متوسط قیمت دلار از ۱۰۶۰ تومان فراتر نمی‌رود و خبری از نوسان شدید در بازار ارز نیست.

۳- بابک زنجانی می‌گوید: «از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۱، طی سه سال بیش از ۸۷ میلیارد یورو… از طریق کوه و زمین و هوا وارد کشور شد تا به مردم سرایت نکند.»

اولا، مبنای این ادعا مشخص نیست. اما از این فراتر این ادعا منطقی به نظر نمی‌رسد.

تا اواخر سال ۱۳۹۰ نه شرکت ملی نفت ایران تحریم بود، نه بانک مرکزی و نیازی به انتقال ارز از «کوه و زمین و هوا به کشور نبود.» نقل و انتقال پول به صورت عادی و از طریق پیام‌سان‌های مالی بین‌المللی مثل سوئیفت انجام می‌شد.

اتصال ایران به سوئیفت دقیقا از روز ۲۷ اسفند ۱۳۹۰، ساعت چهار بعد از ظهر به وقت گرینویچ قطع شد. سوئیفت دو روز قبل در اطلاعیه‌ای خبر داد که به دلیل تحریم‌های اتحادیه اروپا ارتباط ایران را طی دو روز قطع خواهد کرد.

چند هفته پیش‌ از قطع سوئیفت، باراک اوباما رئیس‌جمهور وقت آمریکا در آخرین روز سال ۲۰۱۱ میلادی (۱۰ دی ۱۳۹۰) فرمان تحریم بانک مرکزی ایران را امضا کرد.

البته پیش از این نیز در سال ۸۹ آمریکا تحریم‌هایی علیه جمهوری اسلامی اعلم و اعمال کرده بود، اما دسترسی ایران به مراودات مالی بین‌المللی در آخرین روزهای سال ۱۳۹۰ قطع شد. و از ابتدای سال ۱۳۹۱ بابک زنجانی و شرکت‌های او عملا به بهانه دور زدن تحریم و انتقال درآمدهای ارزی ایران به داخل کشور فعالیت خود را آغاز کردند.

۴- بابک زنجانی می‌گوید: «سال ۱۳۹۱ سورینت و شرکت‌های ما تحریم شد».

این حرف هم درست نیست. وزارت خزانه‌داری آمریکا شرکت سورینت و بابک زنجانی را در سال تاریخ ۱۱ آوریل ۲۰۱۳ معادل ۲۲ فروردین ۱۳۹۲ تحریم کرد. در اطلاعیه‌ی وزارت خزانه‌داری گفته شده که سورینت و زنجانی به دلیل «پولشویی»، «دور زدن تحریم‌ها» و «انتقال میلیاردها دلار برای رژیم ایران به‌ویژه برای فروش نفت و حمایت مالی از نهادهای سپاه و دولت ایران» تحریم شدند.

تردیدی نیست که بابک زنجانی در زمینه پول‌شویی و دور زدن تحریم‌ها و انتقال «میلیاردها دلار» پول به داخل ایران نقش داشته است، اما اولا رقم آن مشخص نیست، دوم بازه زمانی آن نامعلوم است و قطعا مربوط به بعد از سال ۱۳۹۱ است، سوم، بابک زنجانی بخشی از این منابع را به ایران بازنگردانده و هنوز هم به شرکت ملی نفت بدهکار است که

فکت‌نامه پیش‌تر در گزارشی به آن پرداخته است.

با این اوصاف به دلیل تعدد اطلاعات نادرست در گفته‌های بابک زنجانی به ادعای او نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.