ادعای نادرست آلودگی برنج هندی وارداتی به عفونت‌های خطرناک

ادعایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که می‌گوید ۵.۴ درصد برنج هندی وارداتی به ایران، آلوده به عفونت‌های خطرناک است. (لینک۱ ، لینک۲ ، لینک۳ ، لینک۴ ، لینک۵ ، لینک۶ ، لینک۷)

براساس این ادعا عفونت‌های باکتریایی، انگلی و قارچی می‌توانند از طریق غذای مشترک منتقل شوند، و از آنجا که ۵.۴ درصد برنج هندی مصرفی در ایران، آلوده به این عفونت است، عواقبی برای سلامتی مصرف‌کنندگان به دنبال دارد.

بررسی‌های فکت‌نامه نشان می‌دهد که این ادعا نادرست است.

عدد ۵.۴ درصد از کجا آمده است؟

مرکز پژوهش‌های مجلس در سال ۱۴۰۳ گزارشی با عنوان «بررسی چارچوب تقنینی و مدیریت جامع یکپارچه جوندگان موذی» منتشر کرده است. در این گزارش با استناد به یک مطالعه در هند ادعا شده که «بین ۴.۶ تا ۵.۴ درصد از برنج و ۱۱.۹ درصد از آرد تولیدی در هندوستان توسط جانوران موذی آسیب می‌بیند».

مطالعه مورد استناد در واقع یک پایان‌نامه‌ (صفحه ۲۵) رشته‌ مهندسی کشاورزی در دانشگاه علوم کشاورزی بنگلور در سال ۲۰۱۳ است که در آن به مطالعه دیگری در سال ۱۹۷۰ اشاره شده که بر اساس آن ۴.۶ تا ۵.۴ درصد «کاهش» در برنج و ۱۱.۹ درصد «کاهش» در گندم به خاطر آسیب جوندگان موذی است.

این درصد در واقع به خسارت محصولات در مزرعه و انبارهای کشاورزی اشاره دارد. یعنی موش‌ها بخشی از خوشه‌ها و دانه‌ها را می‌خورند یا به آن آسیب می‌زنند. در متن اصلی این عدد به صراحت به «کاهش محصول به دلیل خسارت» اشاره شده و اسمی از «آلودگی» به میان نیامده است.

بنابراین تعمیم خسارت و کاهش ذخیره برنج و گندم در ۵۵ سال قبل در هندوستان، به آلودگی برنج مصرفی در ایران، نادرست و بی‌اساس است.

احتمال آلودگی در برنج ایرانی و وارداتی

در مواردی سازمان غذا و دارو نسبت به آلودگی برخی محموله‌ها هشدار داده است. با این وجود مطالعات نشان می‌دهد احتمال آلودگی به سموم قارچی، بسته به شرایط نگهداری برنج، وجود دارد. یک پژوهش دیگر نشان می‌دهد هم برنج ایرانی و هم وارداتی ممکن است در مواردی آلوده به آفلاتوکسین باشد، و برای آن‌ها حدود مجاز در استاندارد ملی ایران تعریف شده است.

بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که ۵.۴ درصد برنج هندی وارداتی به ایران، آلوده به عفونت‌های خطرناک است نشان «نادرست» می‌دهد.