ادعای نادرست عدم امکان اخذ دکترا در رشته‌های راداری، بدون امضای یک ایرانی

ادعایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که می‌گوید بدون امضای یک فرد ایرانی به نام «کمال سرابندی»، هیچ‌کس در دنیا نمی‌تواند در بعضی رشته‌های راداری، دکترا بگیرد. (لینک۱ ‌، لینک۲‌ ، لینک۳ ،‌ لینک۴ ، لینک۵ ، لینک۶)

در این مطلب ادعا می‌شود که کمال سرابندی مغز پشت رادارهای جهان است، ۱۸ دکترا دارد،‌ مشاور ارشد ناسا و مدیر بزرگ‌ترین لابراتوار رادار در جهان است. این مطب همچنین ادعا می‌کند «اولین پهپاد رادارگریز بدون سرنشین» جهان را کمال سرابندی طراحی کرده و امضایش «پای مهم‌ترین پروژه‌های نظامی جهان» است.

بررسی‌های فکت‌نامه نشان می‌دهد که این ادعاها نادرست هستند.

کمال سرابندی کیست؟

کمال سرابندی یک دانشمند ایرانی - آمریکایی در حوزه الکترومغناطیس کاربردی و رادار ریموت سنسینگ است. او در سال ۱۹۸۰ در رشته برق از دانشگاه شریف در مقطع کارشناسی فارغ التحصیل شد و به آمریکا مهاجرت کرد و در سال ۱۹۸۹ در رشته مهندسی برق از دانشگاه میشیگان مدرک دکترا گرفت. سرابندی امروز در دانشگاه میشیگان دو کرسی استادی معتبر دارد و تا سال ۲۰۲۱ به مدت ۲۱ سال مدیر لابراتوار راداری همین دانشگاه بود. این لابراتوار که با نام رادلب شناخته می‌شود، از واحدهای دانشگاهی در حوزه الکترومغناطیس کاربردی و رادار در آمریکاست.

سرابندی از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ عضو شورای مشورتی ناسا بود و امروز یکی از اعضای تیم ملی ماموریت NASA SMAP مربوط به ماهواره سنجش رطوبت خاک است.

کمال سرابندی یک نام مهم و شناخته‌شده در دنیای رادار و الکترومغناطیس کاربردی است و جوایز مهمی از جمله IEEE دریافت کرده، اما بسیاری از ادعاها درباره او در فضای مجازی فارسی، نادرست و اغراق‌شده است.

اخذ مدرک دکترا منوط به امضای یک شخص خاص در جهان نیست

بخش قابل توجهی از ادعاهای پیرامون کمال سرابندی برگرفته از مطلبی است که سال ۱۴۰۱ توسط شخصی به نام محمدرضا محمدزاده در سایت جادوی باور منتشر شده است. در انتهای این مطلب اینطور نوشته شده است: «هرگاه شخصی اقدام به تحصیل در ۳ رشته پروفسوری علم ریاضیات، علوم رادار و علوم الکترونیک کند، پروفسور کمال سرابندی باید ایشان را تایید کند تا مدارک مورد نظر توسط شخص اخذ شود».

ساختار آموزش عالی در جهان چنین چارچوبی ندارد. هر دانشگاه کمیته مستقل خود را برای اعطای مدرک دکترا و جذب اساتید دارد. در نتیجه هیچ فردی، حتی شناخته‌شده‌ترین چهره‌ها و اساتید، قدرت تایید یا رد همه مدارک دکترا در دنیا را ندارند.

سرابندی استاد راهنمای تعداد زیادی از دانشجویان دکترا بوده که پس از پایان تحصیلات به آموزش آکادمیک مشغول شده‌اند. همچنین حضور او در کمیته مشورتی ناسا در سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ و IEEE به عنوان نهادهای سیاست‌گذاری علمی انکارناپذیر است؛ اما اخذ دکترا در هیچ رشته‌ای در جهان منوط به تایید این نهادها نیست.

حضور آقای سرابندی در کمیته مشورتی ناسا، جایگاه بسیار مهمی بوده است، اما لفظ «مشاور ارشد ناسا» گمراه‌کننده است. به طور خاص باید تاکید کرد که پس از دو دوره، کمال سرابندی در این کمیته حضور ندارد.

رئیس بزرگ‌ترین لابراتوار رادار جهان؟

سرابندی سال‌ها مدیر RedLab یا همان لابراتوار رادار دانشگاه میشیگان بوده است. اما حتی خود دانشگاه میشیگان ادعا نمی‌کند که «بزرگ‌ترین آزمایشگاه راداری جهان» را دارد. همچنین در هیچ متن رسمی دانشگاهی یا حرفه‌ای، عبارت «بزرگ‌ترین لابراتوار رادار جهان» درباره‌ی RadLab استفاده نشده است.

مقایسه‌ «بزرگ‌ترین در جهان» عملا هم دشوار و هم تبلیغاتی است، چراکه آزمایشگاه‌های بزرگ رادار در سازمان‌های دفاعی، فضایی و دانشگاه‌های مختلف جهان وجود دارند و معیار رسمی اندازه‌گیری که هیچ‌کدام از آن‌ها را «بزرگ‌ترین» معرفی کند، منتشر نشده است.

تنها لیستی غیررسمی، رده‌بندی‌ای از بزرگ‌ترین آزمایشگاه‌های علمی فیزیک و ستاره‌شناسی در جهان ارائه کرده که رادلب در جمع ۱۰ آزمایشگاه بزرگ جهان حضور ندارد.

اولین پهپاد رادارگریز جهان

از آنجا که بخش بزرگی از پروژه‌های اولیه پهپادهای رادارگریز، قسمتی از برنامه‌های نظامی محرمانه هستند، براساس منابع رسمی نمی‌توانیم با اطمینان بگوییم اولین پهپاد رادارگریز دنیا دقیقا کدام مدل بوده و چه کسی آن را طراحی کرده است. ضمن اینکه تعریف «رادارگریز» هم مسئله مهمی محسوب می‌شود. برای مثال، برخی پهپادها و هواپیماهای قدیمی طوری طراحی می‌شدند که به‌واسطه سرعت بسیار زیاد و ارتفاع پرواز بالا در عمل امکان رهگیری‌شان ممکن نبود. اما در تکنولوژی‌ جدید فناوری شناساگریزی یا فناوری پنهان‌کاری یا Stealth technology فاکتور اصلی در ساخت پهپادهای رادارگریز است.

با این تفاسیر، اگر تنها به منابع باز و معتبر تکیه کنیم، سه اسم مهم در پهپادهای رادارگریز یا شناساگریز یا Stealth دیده می‌شود:

۱. لاکهید دی۲۱: این مدل یک پهپاد شناسایی فوق سریع بود که به عنوان پیشگام سی‌آی‌ای در جنگ سرد شناخته می‌شود. طراحی دی۲۱ به‌طور کلی به تیم Skunk Works و به سفارش سی‌آی‌ای در دهه ۱۹۶۰ انجام شده است. آقای سرابندی متولد ۱۹۵۶ است در آن زمان حدودا چهار ساله بوده است.

۲. لاکهید مارتین آرکیو-۳ دارک‌استار: موزه نیروی هوایی آمریکا و منابع تخصصی از دارک‌استار به‌عنوان یک مرحله مهم در توسعه پهپادهای شناسایی Stealth یاد می‌کنند. این پهپاد اولین‌بار در سال ۱۹۹۶ به کار گرفته شد و ساخت آن به کارخانه لاکهید مارتین و بوئینگ نسبت داده می‌شود.

در این زمان آقای سرابندی مدرس دانشگاه میشیگان بود و با هیچ‌کدام از این شرکت‌ها کار نمی‌کرد.

۳. اولین پهپاد رادارگریز اروپا AVE-D Petit Duc: شرکت Dassault Aviation در فرانسه، در قالب برنامه LOGIDUC، پهپاد آزمایشی AVE-D Petit Duc را با اولین پرواز در سال ۲۰۰۰ تولید کرد.

در این زمان هم آقای سرابندی ساکن آمریکا بود و سابقه‌ای از همکاری ایشان با شرکت‌های اروپایی در دست نیست.

تحصیلات کمال سرابندی

علاوه بر شبکه‌های اجتماعی، برخی از سایت‌های فارسی‌زبان از جمله فتوکده به ۱۸ مدرک دکترای او اشاره کرده‌اند. با این وجود، این موضوع در هیچ‌یک از منابع یافت نشد و کمال سرابندی هم هرگز مدعی نشده که «۱۸ مدرک دکترا و سه پروفسورا» دارد.

آقای سرابندی یک لیسانس مهندسی برق از دانشگاه شریف، دو فوق‌لیسانس در رشته‌های مهندسی برق و ریاضیات کاربردی و یک دکترای مهندسی برق از دانشگاه میشیگان دارد.

از طرف دیگر مدرک دکترای افتخاری با عنوان Honorary Doctorate در لیست فهرست افتخارات دانشگاه میشیگان ذکر شده و آقای سرابندی در میان کسانی که چنین عنوانی را دریافت کرده‌اند، دیده نمی‌شود.

ادعاهایی مثل «امضا پای مهم‌ترین پروژه‌های نظامی دنیا» نیز غیرمستند و بی‌اساس است. بسیاری از پروژه‌های نظامی بزرگ در جهان محرمانه هستند و جستجوی ما برای یافتن «امضا» ایشان پای «پروژه مهم نظامی در دنیا» بی‌نتیجه بود.

بنابراین، با تاکید بر اینکه کمال سرابندی یک چهره مهم و شناخته‌شده در حوزه علمی و کاری خود محسوب می‌شود، فکت‌نامه به این ادعاها که او مغز پشت رادارهای جهان است و بدون امضای او کسی نمی‌تواند دکترایی در این حوزه بگیرد و اولین پهپاد رادارگریز دنیا را طراحی کرده و ۱۸ مدرک دکترا دارد، نشان «نادرست» می‌دهد.