ادعای نادرست درباره نجات دنیا از خشکسالی به دست یک دانشمند ایرانی

در هفته‌های گذشته ویدیویی بارها در صفحات اینستاگرام بازنشر شد (لینک ۱، لینک ۲، لینک ۳، لینک۴) که در آن‌ها ادعا شد دکتر سروش سروشیان «دنیا را از خشکسالی نجات داد در حالی که کشور خودش درگیر خشکسالی است».

در این ویدیوها که اغلب از عکس‌های سروشیان به همراه تصاویر مرتبط با خشکسالی ایران ساخته شده، ادعا شده است:

«استاد دانشگاه کالیفرنیا و یکی از نوابغ اقلیم‌شناسی جهانه. مردی که با هزاران ساعت تحقیق و بیش از هزار مقاله علمی، سیستمی ساخت که می‌تونه میزان بارندگی، تبخیر و خشکسالی رو در کل دنیا پیش‌بینی کنه. اختراعی که حالا آمریکا، چین، و کشورای آفریقایی دارن باهاش بحران آب رو کنترل می‌کنن اما وقتی ازش پرسیدن تو ایران ازت حمایت شد؟ فقط گفت: هیچ‌کس حتی یه تماس نگرفت.باورت می‌شه؟ مردی که می‌تونست کشور خودشو از بی‌آبی نجات بده،

توی غربت شد افتخار آمریکا.»

ادعایی که درباره «نجات دنیا» از خشکسالی در این ویدیو مطرح می‌شود نادرست است.

سروش سروشیان از محققان برجسته در زمینه علوم آب و هواشناسی است، اما به رغم وجود سوابق آکادمیک مستند و پربار سروش سروشیان، سند معتبری که نشان دهد حتی او به طور مستقیم و مشخص پروژه‌ای اجرا کرده و یا وسیله‌ای «اختراع» کرده باشد که یک نقطه خاص را از خشکسالی نجات داده باشد یا موجب شود منطقه‌ای دیگر درگیر خشکسالی نشود، پیدا نشد.

سروش سروشیان کیست؟

سروش سروشیان بنیان‌گذار و مدیر مرکز هیدرومتئورولوژی و سنجش از راه دور (CHRS)، استاد برجسته مهندسی عمران و محیط‌زیست و علوم سامانه زمین و صاحب کرسی اندوود در مهندسی در دانشگاه کالیفرنیا، ارواین است.

سروشیان متولد سال ۱۹۴۸ (۱۳۲۷ شمسی) در کرمان است. او از سال ۱۹۶۶ (۱۳۴۵ شمسی) به آمریکا مهاجرت کرد و تحصیلات دانشگاهی خود را در همان جا آغاز کرد و ادامه داد. حوزه تخصصی او شامل هیدرومتئورولوژی، سیستم‌های منابع آب، مطالعات اقلیمی و کاربرد سنجش از راه دور در علوم زمین است. او عضو آکادمی ملی مهندسی آمریکا، آکادمی بین‌المللی فضانوردی، آکادمی جهانی علوم و عضو خارجی آکادمی علوم اروپا و آکادمی علوم چین و چندین نهادهای علمی معتبر دیگر است.

سروش سروشیان، چنانچه در این پست‌ها هم اشاره شد در مهر ماه سال جاری مدال ویلیام بویی را دریافت کرد. مدال ویلیام بویی (William Bowie Medal) بالاترین نشان افتخاری اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا (AGU) است و برای دستاوردهای برجسته و خدمات طولانی‌مدت به علم ژئوفیزیک و جامعه علمی اهدا می‌شود.

رزومه و سوابق آقای سروشیان نشان می‌دهد که او پژوهش‌های مهمی در زمینه هیدرولوژی، سنجش از راه دور و پیش‌بینی بارش دارد (لینک ۱، لینک ۲، لینک ۳).

یکی از مهم‌ترین این پروژه‌ها، طراحی و هدایت سامانه PERSIANN (Precipitation Estimation from Remotely Sensed Information using Artificial Neural Networks) است که مرکز هیدرومتئورولوژی و سنجش از راه دور (CHRS) به مدیریت سروشیان انجام داد. این سیستم با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی، داده‌های ماهواره‌ای را به پیش‌بینی‌های دقیق بارش تبدیل می‌کند. نتایج به دست آمده در زمان‌ها و مکان‌های مختلف ارائه می‌شوند تا هم برای کاربردهای عملی و هم برای تحقیقات علمی مفید باشند.

کاربردهای PERSIANN شامل پایش بارش در مناطق با شبکه‌های زمینی محدود، مدل‌سازی هیدرولوژی و پیش‌بینی رواناب و سیلاب، تحلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی، و استفاده در سیستم‌های هشدار است. در واقع هدف این سامانه فراهم کردن داده‌ها و ابزار علمی برای مدیریت بهتر منابع آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک است تا از طریق توانمندسازی مدیران و پژوهشگران تصمیم‌گیری بهتر برای مدیریت منابع آب صورت بگیرد.

اما پروژه‌ای که مستقیما از سوی سروشیان یا مجموعه تحت مدیریت او اجرا شده باشد و به واسطه آن نتیجه مستقیمی در ابعاد منطقه‌ای یا محلی برای کاهش خشکسالی یا بازگرداندن منابع آب منطقه‌ای، به وجود آمده باشد، انجام نشده است.

سروشیان از حمایت یا عدم حمایت از سوی ایران صحبت نکرده

در بخشی از ویدیو گفته شده که «وقتی ازش پرسیدن تو ایران ازت حمایت شد؟ فقط گفت: هیچ‌کس حتی یه تماس نگرفت.» این مطلب در هیچ گفت‌وگو یا مصاحبه‌ای از سروشیان پیدا نشد. صحبت‌های او درباره ایران محدود به توضیحاتی درباره به همکاری علمی با ایران و انتقال تجربه از آمریکا به ایران است.

سروشیان در گفت‌وگویی که در سال ۲۰۱۷ با هافینگتون پست انجام داد اشاره کرد که دوست دارد تعاملات دانشگاهی بین آمریکا و ایران را ادامه دهد؛ چنان که پیش‌تر دانشجویان ایرانی را پذیرش کرده و میزبان بازدیدکنندگان از دانشگاه‌های ایران بود. او در این گفت‌وگو عنوان کرد که هدف بازدید این بود که «همکاران ایرانی از نزدیک ببینند چه نکاتی می‌توانند از تجربه کالیفرنیا بیاموزند تا به آن‌ها در تدوین استراتژی‌ها برای مواجهه با مشکلات مشابه در دریاچه ارومیه و سایر دریاچه‌های داخلی ایران کمک کند». اما صحبتی درباره حمایت یا عدم حمایت ایران از فعالیت‌ها و کارهای او مطرح نشد.

خشکسالی در بسیاری از نقاط دنیا ادامه دارد

خشکسالی در بسیاری از نقاط جهان وجود دارد و در شرایط بحرانی است. گزارش تازه کنوانسیون سازمان ملل برای مقابله با بیابان‌زایی و مرکز ملی مقابله با خشکسالی ایالات متحده تاکید کرده که «این دیگر یک کم‌آبی ساده نیست و یک فاجعه جهانی در حال وقوع است».

بر اساس این دو گزارش، در شرق و جنوب آفریقا بیش از ۹۰ میلیون نفر با قحطی حاد مواجه‌اند و برخی مناطق بدترین خشکسالی ثبت‌شده خود را تجربه می‌کنند.

همچنین به گزارش JRC، منطقه مدیترانه طی بیش از دو سال از ۲۰۲۲ به بعد، دچار خشکسالی شدید و رکورد دمای بالا شده است. در نتیجه این خشکسالی مناطقی مانند جنوب ایتالیا، جنوب اسپانیا، مالت، مراکش، الجزایر و تونس تحت تأثیر قرار گرفته‌اند؛ به نحوی که تولید کشاورزی کاهش یافته و تأمین آب آشامیدنی با مشکل مواجه شده است.

با این توضیحات، فکت‌نامه به ویدیوهای مربوط به سروش سروشیان و «اختراع او که خشکسالی در دنیا را از بین برد» نشان «نادرست» می‌دهد.

‌